Όταν ο πρώην πρωθυπουργός της Γαλλίας Φρανσουά Φιγιόν μίλησε «απαξιωτικά» για τον αυτισμό παραμονές των προεδρικών εκλογών, ο Ουγκό Οριό το αποφάσισε, θα κατέβαινε υποψήφιος με το Κόμμα της Νευροδιαφορετικότητας! Ήθελε να δώσει τον λόγο στους πολίτες που το θέμα αφορά άμεσα…
«Δεν είμαι αυτιστικός», επανέλαβε τρεις φορές ο Φιγιόν (πρωθυπουργός από το 2007 έως το 2012) μιλώντας τον Μάρτιο του 2017 στο δελτίο ειδήσεων του δικτύου France 2 ενόψει των εκλογών. Ήταν φυσικό να προκαλέσει οργή στους 500.000 συμπατριώτες του που έχουν μια μορφή αυτισμού, στους οικείους τους, στις οικογένειές τους, στους επαγγελματίες της υγείας, οι οποίοι σύμφωνα με τον Οριό υπολογίζονται σε περίπου πέντε εκατομμύρια στη Γαλλία.
Ηθοποιός, συγγραφέας, σκηνοθέτης και ακτιβιστής που μάχεται για την αξιοπρέπεια των ατόμων με αυτισμό, ο 36χρονος Οριό έχει διανύσει έναν μακρύ και δύσκολο δρόμο. Ξεπέρασε το σύνδρομο Άσμπεργκερ, μια από τις πολλές μορφές του αυτισμού, με το οποίο διαγνώστηκε στην ηλικία των τριών χρόνων.
«Πρέπει να υπερβούμε την επικρατούσα αντίληψη ότι ένας αυτιστικός δεν είναι σκεπτόμενο άτομο», δηλώνει και καταγγέλλει τον τρόπο με τον οποίο τα ιδρύματα αντιμετωπίζουν τους ομοίους τους ενώ και προασπίζει τη δική τους μορφή ευφυίας. «Αν οι γονείς μου είχαν επιλέξει να ακούσουν τους επαγγελματίες που ήθελαν να με κλείσουν σε ίδρυμα, δεν θα ήμουν ανάμεσά σας», τονίζει. Τα κρατικά ιδρύματα, όπως είναι το σχολείο, δεν είναι ούτε έτοιμα ούτε καταρτισμένα να δεχτούν τα «διαφορετικά προφίλ», και με τον τρόπο αυτόν συμβάλλουν ώστε αυτά τα προφίλ να τεθούν σε κατάσταση αναπηρίας. Άλλωστε τα στοιχεία το αποδεικνύουν: το 80% των παιδιών με αυτισμό δεν πάει σχολείο, επισημαίνει.
«Ωστόσο, ορισμένες επιχειρήσεις της Σίλικον Βάλεϊ, όπως η Microsoft, αξιοποιούν αυτές τις ιδιαίτερες δεξιότητες προσλαμβάνοντας άτομα με αυτισμό σε αρκετά ειδικές θέσεις. Έχουν συνειδητοποιήσει ότι ο εγκέφαλος ενός ατόμου με αυτισμό έχει εκ φύσεως προδιάθεση να καταλάβει την τεχνητή νοημοσύνη», τονίζει. Για τον Οριό, η κοινωνία πρέπει να προσαρμοστεί στο θέμα αυτό. «Είναι μια στρατηγική πρόκληση, μια οικονομική πρόκληση. Θα κερδίσουμε πολλά περισσότερα αν έχουμε ένα σύστημα, αρχής γενομένης από την εκπαίδευση, που να μπορεί να δέχεται αυτές τις διαφορετικές ευφυίες. Αν συνεχίσουμε να στερούμαστε αυτό το σύστημα, τότε η ίδια η κοινωνία μας θα τεθεί σε κατάσταση αναπηρίας γιατί θέτει σε κατάσταση αναπηρίας άτομα που δεν θα έπρεπε».
Ο Οριό εξέδωσε το 2013 το εξαιρετικό αφήγημα «L’Empereur, c’est moi». (Κυκλοφορεί στα ελληνικά με τίτλο «Ο αυτοκράτορας είμαι εγώ», σε μετάφραση της Ειρήνης Κωστούλα-Αργυρού, από τις εκδόσεις Στίξις, Νοέμβριος 2018). Μια μαρτυρία δυνατή, ανατρεπτική, συγκινητική για τον προσωπικό του αγώνα, στην οποία η λέξη «αυτισμός» δεν αναφέρεται ούτε μια φορά. Σε αυτήν εστιάζει στα πρώτα παιδικά του χρόνια που ήταν «κλεισμένος στον αυτισμό», διηγείται πως άρχισε να μιλά στα 6 του, πώς κατάφερε να απελευθερωθεί από τη φυλακή του αποφασίζοντας στα 6 του να αλλάξει το όνομά του από Ζουλιέν για να διαλέξει το δεύτερο όνομά του, Ουγκό, μόνο και μόνο «για να σκοτώσει τον δικτάτορα που είχε μέσα του», πως το 2000 εντάχθηκε στο Theatre du jour της Αζέν όπου αναγεννήθηκε και άρχισε την καριέρα του ως ηθοποιός, και κυρίως πως η μητέρα του είχε καταλυτικό ρόλο στο μεγάλωμά του και στις νίκες που κατήγαγε.
Η μυθιστοριογράφος Φρανσουάζ Λεφέβρ αποφάσισε να πάρει την τύχη του γιου της στα χέρια της, όταν αυτός από την ηλικία των 18 μηνών παρουσίαζε ενδείξεις που εξέταζε η ψυχιατρική. Ανέλαβε προσωπικά το μεγάλωμά του και στη συνέχεια τον έγραψε στο σχολείο για να φοιτήσει όπως όλα τα άλλα παιδιά, σώζοντάς τον από τον εγκλεισμό σε ίδρυμα.
Το βιβλίο λαμβάνει ενθουσιώδεις κριτικές: «ωραίο, συγκινητικό, συναρπαστικό… μας αποκαλύπτει έναν κόσμο παράξενο και ενίοτε τρομακτικό», «οποιοσδήποτε μπορεί να νιώσει, όπως ο Ουγκό, τη θλίψη να μην ανταποκρίνεται στον κανόνα, κάποιος που έχει υπέρμετρη ευαισθησία».
Το 2016 εκδίδει το δεύτερο βιβλίο του «Carnet d’un imposteur» (Σημειωματάριο ενός απατεώνα). «Εξαπατήστε τους άλλους για να μην σας σκοτώσουν. ‘Ετσι προχωρά η ζωή μου», γράφει. Σε αυτό μιλά για τη ζωή του ως ενήλικας, ως ηθοποιός, ως πατέρας. Με το γνωστό περιεκτικό του ύφος, διατυπώνει απαντήσεις στις ερωτήσεις: Πώς μπορείς να είσαι καλός πατέρας όταν απεχθανόσουν να είσαι παιδί; Πώς λαμβάνεις υπόψη σου την πραγματικότητα όταν δεν την κατανοείς; Πώς είναι ένας λειτουργικός ενήλικας όταν τα παιδικά του χρόνια συνεχίζουν να τον στοιχειώνουν; Οι σκέψεις του είναι ωμές, μερικές φορές βίαιες αλλά πάντα αληθινές. Μια συγκλονιστική μαρτυρία για τη ζωή ενός ατόμου με αυτισμό όπως αυτή είναι σήμερα, χωρίς φτιασίδια ούτε πυροτεχνήματα.
