Πολλοί μας ρωτάνε καθημερινά για τα δικαιώματα που έχουμε ως διαβητικοί. Είναι σημαντικό να τα γνωρίζουμε και να βοηθάμε την κοινότητα μας όποτε χρειάζεται, γιατί καθημερινά εμφανίζονται νέες περιπτώσεις ατόμων με Σακχαρώδη Διαβήτη και έχουν ανάγκη τη στήριξη μας!

Το παρακάτω κείμενο δημοσιεύτηκε στην «Γλυκιά Ατζέντα» της ιστοσελίδας μας και ευχαριστούμε την κα Ελένη Μπαρμπαλιά, μέλος της Ε.Ε.ΣΥ.Ν.Ε.Δ. για την παραχώρηση του.

ΠΙΣΤΟΠΟΙΗΣΗ ΚΑΙ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΟΥ ΠΟΣΟΣΤΟΥ ΑΝΑΠΗΡΙΑΣ

Το άτομο με Σακχαρώδη Διαβήτη (Σ.Δ) τύπου 1,  ασφαλισμένος ή ανασφάλιστος, βάσει του ισχύοντος κανονισμού πιστοποίησης και αξιολόγησης της αναπηρίας και των σχετικών εγκυκλίων,  δικαιούται με την εμφάνιση του διαβήτη ποσοστό αναπηρίας 50% και άνω.

Με την εμφάνιση επιπλοκών και αναλόγως της βαρύτητας και επιδείνωσής τους το ποσοστό αναπηρίας αυξάνεται. Σε περίπτωση που μία επιπλοκή εξελιχθεί σε αναπηρία (π.χ. νεφροπάθεια τελικού σταδίου, μείωση της όρασης εξαιτίας διαβητικής αμφιβληστροειδοπάθειας κ.λπ)  το ποσοστό αναπηρίας αξιολογείται σύμφωνα με το κεφάλαιο του κανονισμού που αντιστοιχεί στην εκάστοτε επιπλοκή.

Η αίτηση, ο εισηγητικός φάκελος (συμπληρώνεται από τον θεράποντα ιατρό) και κάθε απαραίτητο δικαιολογητικό κατατίθεται στα κατά τόπους ΚΕΠΑ. Αναλυτικές οδηγίες και κατάλογος των ΚΕΠΑ στην επίσημη ιστοσελίδα του ΙΚΑ :https://www.ika.gr/gr/infopages/kepa/home.cfm

ΧΟΡΗΓΗΣΗ ΠΡΟΝΟΙΑΚΟΥ ΕΠΙΔΟΜΑΤΟΣ

• Τα άτομα με Σ.Δ. τύπου 1 με ποσοστό αναπηρίας 50% εφόσον  είναι άνεργα ή έμμεσα ασφαλισμένα, δικαιούνται τη χορήγηση προνοιακού επιδόματος (Πρόγραμμα Βαριάς Αναπηρίας)

Φορέας Χορήγησης: Τα τμήματα πρόνοιας των καλλικρατικών δήμων της χώρας. Οι κάτοικοι – δημότες του Δήμου Αθηναίων απευθύνονται στα τμήματα πρόνοιας του δημοτικού διαμερίσματος στο οποίο ανήκουν.

Θεσμικό πλαίσιο εφαρμογής: Νέο κανονιστικό πλαίσιο για την χορήγηση προνοιακού επιδόματος βάσει του Προγράμματος Βαριάς Αναπηρίας : Υπουργική Απόφαση ΦΕΚ  1189/Τεύχος Β΄/2013

Σημείωση 1η : Άτομα με Σ.Δ που πάσχουν από δεύτερη νόσο π.χ. Σκλήρυνση κατά Πλάκας κ.λπ. ή έχουν επιπλοκές του Σ.Δ (π.χ νεφροπάθεια τελικού σταδίου, τύφλωση, ακρωτηριασμό–διαβητικό πόδι  κ.λπ.) αναζητούν πληροφορίες για τη συν – χορήγηση επιδόματος λόγω των αναγκών της πρόσθετης αναπηρίας.

Σημείωση 2η: Τα τμήματα πρόνοιας μπορούν να ζητήσουν αυτεπάγγελτα τον επανέλεγχο του ποσοστού αναπηρίας. Στην περίπτωση που ο χρόνος λήξης ισχύος της Γνωμάτευσης πλησιάζει το αρμόδιο τμήμα πρόνοιας του Δήμου έχει υποχρέωση να ειδοποιήσει τον ενδιαφερόμενο 3 μήνες πριν την λήξη ισχύος  προκειμένου να αιτηθεί εγκαίρως την επαναξιολόγηση της πάθησης και του ποσοστού αναπηρίας.

Θεσμικό πλαίσιο εφαρμογής χορήγησης προνοιακών επιδομάτων:  ν. 4331/ΦΕΚ Τ Α΄ 69/2015

ΕΝΤΑΞΗ ΑΤΟΜΩΝ ΜΕ Σ.Δ. Τύπου 1 ΣΤΗΝ ΕΡΓΑΣΙΑ

• Πρόσληψη ατόμων με αναπηρία με ποσοστό αναπηρίας 50% και άνω συμπεριλαμβανομένων και των διαβητικών τύπου 1 στο δημόσιο τομέα μέσω ετήσιων προκηρύξεων του ν. 2643/98,βασικού προστατευτικού νόμου για την απασχόληση των ατόμων με αναπηρία και χρόνια πάθηση.

Φορέας εφαρμογής του ν. 2643/98:  ΟΑΕΔ – www.oaed.gr

Απαραίτητη προϋπόθεση για την χρήση του ανωτέρω δικαιώματος είναι η ένταξη του ατόμου με Σ.Δ. στο ειδικό μητρώο ανέργων των ατόμων με αναπηρία του ΟΑΕΔ και η Γνωμάτευση αναπηρίας ΚΕΠΑ σε ισχύ.

Πληροφορίες στο Γραφείο εργασίας ειδικών κοινωνικών ομάδων του ΟΑΕΔ. Δ/νση Εθνική Αντιστάσεως 8, Άλιμος (πλησίον στάση μετρό Άλιμος). Τηλ. επικοινωνίας  2109989500 και στην Περιφέρεια της χώρας στους κατά τόπους ΟΑΕΔ.

• Νέο πρόγραμμα επιχορήγησης επιχειρήσεων και εργοδοτών για την απασχόληση σε θέσεις πλήρους και μερικής  απασχόλησης 2.000 ανέργων ατόμων με αναπηρίες και χρόνιες παθήσεις και λοιπών ευπαθών κοινωνικά ομάδων που βρίσκονται σε κίνδυνο (απεξαρτημένοι, αποφυλακισμένοι, νεαρά παραβατικά άτομα).  

To πρόγραμμα απευθύνεται  σε ιδιωτικές επιχειρήσεις, συνεταιρισμούς, Φορείς Κοινωνικής και Αλληλέγγυας Οικονομίας και γενικά σε εργοδότες του ιδιωτικού τομέα που ασκούν τακτικά οικονομική δραστηριότητα, καθώς και σε επιχειρήσεις Δήμων και Περιφερειακών Αυτοδιοικήσεων.

Οι εργοδότες επιχορηγούνται για την απασχόληση αναπήρων – χρονίως πασχόντων και λοιπών κοινωνικά ομάδων για δώδεκα (12) μήνες, ενώ παρέχεται η δυνατότητα επιδότησης άλλων δύο χρόνων. Επιχορηγείται το 70% του μισθού έως 700 ευρώ για πλήρη απασχόληση και έως 350 ευρώ για μερική απασχόληση.

Οι άνεργοι εγγεγραμμένοι στο μητρώο ανέργων δεν υποβάλλουν οι ίδιοι αίτηση, αλλά υποδεικνύονται με συστατικό σημείωμα από το αρμόδιο Γραφείο Εργασίας Ειδικών Κοινωνικών Ομάδων ΚΠΑ2.

Απαραίτητη προϋπόθεση είναι η ένταξη του ατόμου στο ειδικό μητρώο ανέργων του ΟΑΕΔ, όπως και η καταγραφή ατομικού σχεδίου δράσης (επαγγελματικά προσόντα, εξειδίκευση κ.λπ.) κατά τη διαδικασία εξατομικευμένης προσέγγισης που ακολουθείται από τον Οργανισμό.

Σημείωση: Το πρόγραμμα έχει ξεκινήσει από τον Σεπτέμβριο του 2017 έως και την εξάντληση των 2.000 θέσεων.

Αναλυτικά οι όροι και οι προϋποθέσεις ένταξης στο Πρόγραμμα  στο διαδικτυακό τόπο του ΟΑΕΔ (www.oaed.gr).

ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ ΑΤΟΜΩΝ ΜΕ Σ.Δ. ΣΤΟ ΕΡΓΑΣΙΑΚΟ ΤΟΥΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ

• Ειδική άδεια 6 εργάσιμων ημερών μετ’ αποδοχών πέραν της κανονικής άδειας δικαιούνται τα άτομα με Σ.Δ. με ποσοστό αναπηρίας 50% και άνω,  που εργάζονται στον στενό δημόσιο τομέα  ή έχουν προσληφθεί στον ευρύτερο δημόσιο τομέα (ΟΤΑ ΔΕΚΟ κ.λπ.) ή ιδιωτικό τομέα μέσω των Προγραμμάτων Επιχορήγησης νέων θέσεων εργασίας ατόμων με αναπηρία του ΟΑΕΔ.
• Θεσμικό πλαίσιο εφαρμογής :   άρθρο 50 παρ. 4 του ν. 3528/ΦΕΚ 26 Α΄/2007 (Δημοσιουπαλληλικός Κώδικας)
• Μειωμένο ωράριο εργασίας κατά μία ώρα δικαιούνται οι τακτικοί υπάλληλοι και υπάλληλοι με σχέση εργασίας ιδιωτικού δικαίου αορίστου και ορισμένου χρόνου του Δημοσίου, των Ν.Π.Δ.Δ. και Ο.Τ.Α. με ποσοστό αναπηρίας 67% και άνω, καθώς και υπάλληλοι γονείς που έχουν παιδιά έως 15 ετών που πάσχουν από σακχαρώδη διαβήτη ινσουλινοεξαρτώμενο ή τύπου 1 με ποσοστό αναπηρίας 50%.Θεσμικό πλαίσιο εφαρμογής:α) Άρθρο 30 ν. 3731/ΦΕΚ 273 Α΄/2008 β) άρθρο 27 παρ. 1 του άρθρου 4305/ΦΕΚ 237 Α΄/2014 για το μειωμένο ωράριο εργαζόμενους γονείς παιδιών με Σ.Δ.
• Εργασιακά δικαιώματα ιατρών: Οι γιατροί με Σ.Δ. μετά συνοδού διαβητικής αμφιβληστροειδοπάθειας έχουν δικαίωμα να ειδικευθούν ως υπεράριθμοι στην ειδικότητα και το νοσοκομείο επιλογής τους. Θεσμικό πλαίσιο εφαρμογής: παρ. 1 του άρθρου 9 του ν. 2194/ΦΕΚ 34 Α΄/1994  όπως αντικαταστάθηκε με την παρ. 11 του άρθρου 20 του ν.2519/ΦΕΚ 165 Α΄/1997

ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ ΜΑΘΗΤΩΝ  ΜΕ Σ.Δ. ΤΥΠΟΥ 1 ΣΤΗΝ Α/ΒΑΘΜΙΑ Β/ΒΑΘΜΙΑ ΚΑΙ Γ/ΒΑΘΜΙΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ

• Εισαγωγή ατόμων με σοβαρές παθήσεις στην τριτοβάθμια εκπαίδευση (ΑΕΙ & ΤΕΙ ) χωρίς εισαγωγικές εξετάσεις σε ποσοστό 5%: Οι υποψήφιοι που πάσχουν από σοβαρές παθήσεις και επιθυμούν την εισαγωγή τους στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση ενημερώνονται με εγκύκλιο που εκδίδεται  κάθε χρόνο από το Υπουργείο Παιδείας για το οικείο ακαδημαϊκό έτος.

Οι υποψήφιοι καλούνται να απευθυνθούν σε μία από τις ειδικές Επταμελείς Επιτροπές, που έχουν συσταθεί σε συγκεκριμένα Δημόσια ή Πανεπιστημιακά Νοσοκομεία, προκειμένου να αποκτήσουν Πιστοποιητικό διαπίστωσης της πάθησης.

Η σχετική εγκύκλιος αναλυτικής ενημέρωσης αναρτάται κάθε χρόνο  στον πίνακα ανακοινώσεων του σχολείου κατά τους μήνες Οκτώβριο – Νοέμβριο.

Σημείωση : Για παθήσεις όπως ο Σ.Δ. τύπου 1 απαιτείται η κατάθεση  ιατρικής γνωμάτευσης από Δημόσιο Νοσοκομείο με σφραγίδα από  Συντονιστή Διευθυντή Κλινικής ή Εργαστηρίου του Εθνικού Συστήματος Υγείας (Ε.Σ.Υ.) ή νόμιμα εκτελούντα χρέη Συντονιστή Διευθυντή Κλινικής ή Εργαστηρίου του Εθνικού Συστήματος Υγείας (Ε.Σ.Υ.) ή Καθηγητή Πανεπιστημίου ή Αναπληρωτή Καθηγητή.

• Μετεγγραφές Φοιτητών: Φοιτητές που πάσχουν από Σ.Δ. τύπου 1 έχουν δικαίωμα μετεγγραφής εφόσον έχουν ποσοστό αναπηρίας 67%. Μέσω της  ισχύουσας νομοθεσίας δίδεται το δικαίωμα αίτησης κατ’ εξαίρεσης μετεγγραφής, η οποία κατατίθεται από τον ενδιαφερόμενο για την εξέτασή της προς την Δ/νση Οργανωτικής και Ακαδημαϊκής Ανάπτυξης του Υπουργείου Παιδείας.
• Μαθητές με Σ.Δ. δικαιούνται 24 ημέρες απουσιών, οι οποίες καταχωρούνται στο απουσιολόγιο αλλά δεν υπολογίζονται στο σύνολο των απουσιών του έτους, σύμφωνα με τις νεότερες οδηγίες του Υπουργείου Παιδείας. Πληροφορίες στην οικεία Δ/νση του σχολείου που φοιτά ο μαθητής με Σ.Δ.
• Στήριξη από σχολικό νοσηλευτή στους μαθητές με Σ.Δ. και εν γένει χρόνια πάσχοντες για θέματα αυτοεξυπηρέτησης, καθημερινής διαβίωσης και λειτουργικών διευκολύνσεών τους, οι οποίοι φοιτούν στα γενικά σχολεία πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης.

Θεσμικό πλαίσιο εφαρμογής: παρ. 18 του ν. 4186/ ΦΕΚ 193 ΤΑ΄ /2013. Σχετική εγκύκλιος εκδίδεται από το Υπουργείο Παιδείας το μήνα Μάϊο. Σύμφωνα με τις εκάστοτε εγκυκλίους  ο γονέας πρέπει να καταθέσει στην Δ/νση του Σχολείου τα ακόλουθα δικαιολογητικά:

• Γνωμάτευση/βεβαίωση Δημοσίου Νοσοκομείου, η οποία προσκομίζεται με την ανωτέρω αίτηση και στην οποία περιγράφεται η αναγκαιότητα υποστήριξης από Σχολικό Νοσηλευτή.
• Βεβαίωση φοίτησης του/της μαθητή/τριας, στην οποία αναγράφεται η τάξη στην οποία θα φοιτήσει ο μαθητής το Σεπτέμβριο του επόμενου σχολικού έτους, η οποία συμπεριλαμβάνεται στο διαβιβαστικό του/της Διευθυντή/ ντριας της σχολικής μονάδας προς την οικεία Διεύθυνση Εκπαίδευσης,

ΛΟΙΠΕΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ & ΚΟΙΝΩΝΙΚΕΣ  ΠΑΡΟΧΕΣ

• Κάρτα απεριορίστων διαδρομών, εφόσον λαμβάνουν το προνοιακό επίδομα, χωρίς βεβαίωση ποσοστού αναπηρίας από τα ΚΕΠΑ.  Όσοι δεν  λαμβάνουν προνοιακό επίδομα, δικαιούνται την κάρτα με ποσοστό αναπηρίας 67%.

Σημείωση: Για τη χορήγηση της κάρτας ισχύουν εισοδηματικά κριτήρια που ανακοινώνονται με σχετική εγκύκλιο από το Υπουργείο Εργασίας κάθε έτος.

• Πρόσθετη μείωση φόρου ποσού 200 ευρώ δικαιούνται όσοι φορολογούμενοι με αναπηρία ή φορολογούμενοι που έχουν  εξαρτώμενα μέλη με αναπηρία (φυσική πνευματική σωματική) και κρίνονται από τις υγειονομικές επιτροπές ΚΕΠΑ και ΑΣΥΕ με ποσοστό αναπηρίας 67%. Επομένως την ανωτέρω πρόσθετη μείωση των 200 ευρώ επί του συνολικού ποσού του φόρου δικαιούνται και άτομα με σακχαρώδη διαβήτη που κρίνονται με ποσοστό αναπηρίας 67% και άνω λόγω επιπλοκών ή δεύτερης νόσου κ.ά.
• Θεσμικό πλαίσιο εφαρμογής: ν. 4172/ΦΕΚ 167 ΤΑ΄/2013

Σημείωση: Ως εξαρτώμενα μέλη νοούνται τα ανήλικα τέκνα, τέκνα έως 25 ετών που σπουδάζουν και τέκνα που παρουσιάζουν φυσική πνευματική σωματική αναπηρία με ποσοστό αναπηρίας 67% και άνω και είναι άγαμα ή βρίσκονται σε χηρεία.

• Μείωση δημοτικών τελών με εισοδηματικά κριτήρια, σύμφωνα με απόφαση του οικείου Δήμου. Οι προϋποθέσεις και τα κριτήρια (ποσοστό αναπηρίας, εισόδημα κ.λπ.) διαφέρουν από Δήμο σε Δήμο. Οι δημότες αναζητούν πληροφορίες στον Δήμο που διαμένουν.

Στα εισοδηματικά κριτήρια που θέτει κάθε Δήμος δεν συνυπολογίζονται τα πάσης φύσης αναπηρικά επιδόματα (προνοιακά, εξωϊδρυματικό επίδομα, διατροφικό επίδομα κ.ά.)

Θεσμικό πλαίσιο εφαρμογής: παρ. 3, άρθρο 202 του ν. 3463/ΦΕΚ 114 ΤΑ΄/2006, όπως αντικαταστάθηκε με το άρθρο 13 του ν. 4368/ ΦΕΚ 83 ΤΑ΄/2016.

• Μειωμένο τιμολόγιο στη ΔΕΗ (Κοινωνικό Οικιακό Τιμολόγιο – ΚΟΤ) παρέχεται για λόγους αναπηρίας στις εξής κατηγορίες:

1. Άτομα με αναπηρία: Άτομα με αναπηρία 67% και άνω ή άτομα που τα βαρύνουν προστατευόμενα μέλη με αναπηρία 67% και άνω, με ετήσιο οικογενειακό εισόδημα μικρότερο από το ποσό των 23.500 ευρώ προσαυξημένο κατά 6.000 στις περιπτώσεις που ο δικαιούχος κατοικεί σε νησί με πληθυσμό κάτω από 3.100 κατοίκους και με τετραμηνιαία κατανάλωση ημέρας 200 kWh – 1.700 kWh.
2. Άτομα που χρήζουν μηχανικής υποστήριξης:  Άτομο που έχει ανάγκη μηχανικής υποστήριξης με χρήση ιατρικών συσκευών, η οποία παρέχεται κατ’ οίκον και είναι απαραίτητη για τη ζωή του ή άτομο που το βαρύνουν προστατευόμενα μέλη που έχουν ανάγκη ενεργοβόρας μηχανικής υποστήριξης, με ετήσιο οικογενειακό εισόδημα μικρότερο από το ποσό των 30.000 ευρώ και με τετραμηνιαία κατανάλωση ημέρας μεγαλύτερη από 200 kWh. Η έκπτωση αφορά στις πρώτες 2.000 kWh και οι καταναλώσεις, πέραν των 2.000 kWh, θα τιμολογούνται με το οικιακό τιμολόγιο που αντιστοιχεί στην συνολική κατανάλωση, όπως ισχύει κάθε φορά.

Σημείωση: Τα άτομα με Σ.Δ. αναζητούν τις προϋποθέσεις και τα κριτήρια για το μειωμένο τιμολόγιο εάν είναι μακροχρόνια άνεργοι ή έχουν χαμηλό εισόδημα.

Περισσότερες πληροφορίες στην ιστοσελίδα της ΔΕΗ www.dei.gr

• Απαλλαγή από τις στρατιωτικές υποχρεώσεις δικαιούνται άτομα με Σ.Δ. τύπου 1 ή ινσουλινοεξαρτώμενοι, οι οποίοι κρίνονται από την Επιτροπή Απαλλαγών ως Ι/5. Η ακαταλληλότητα στράτευσή τους δεν εγείρει αποκλεισμό τους από τα επαγγελματικά και κοινωνικά τους δικαιώματα (π.χ. διορισμός στο δημόσιο κ.ά. )

Οι διαβητικοί τύπου 2 κρίνονται με το βαθμό Ι/2-Ι/3. Η Επιτροπή Απαλλαγών έχει την τελική κρίση για την στράτευσή τους ή μη στράτευσή τους.

Θεσμικό πλαίσιο εφαρμογής : Προεδρικό Διάταγμα 133/ΦΕΚ 109 Α /2002

ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΕΣ ΠΑΡΟΧΕΣ

Ο Εθνικός Οργανισμός Παροχών Υπηρεσιών Υγείας (ΕΟΠΥΥ)  αποτελεί τον κύριο φορέα ασφαλιστικών παροχών μετά το έτος 2012.  Στον Οργανισμό έχουν ενταχθεί όλα τα ασφαλιστικά ταμεία ως προς το σκέλος των παροχών υγείας.

• Χορήγηση αναλωσίμων υλικών για τον Σ.Δ. τύπου 1, τύπου 2, ινσουλινοθεραπευόμενο και εγκύων με Σ.Δ.

Σύμφωνα με τον Κανονισμό Παροχών Υγείας του ΕΟΠΥΥ και τις νέες ρυθμίσεις e-dapy τα άτομα με Σ.Δ. ανά κατηγορία δικαιούνται τις παρακάτω ποσότητες αναλωσίμων:

Σ.Δ. Τύπου 1: 200 ταινίες μέτρησης/μήνα, 150 σκαρφιστήρες ανά μήνα, Βελόνες 100/μήνα, Ταινίες κετόνης/50 ανά μήνα ή 100/δίμηνο

Σ.Δ. Τύπου 2 Ινσουλ/θεραπευόμενος: 100 ταινίες μέτρησης /ανά μήνα, 50 σκαρφιστήρες/μήνα ή 100/δίμηνο, βελόνες 50/μήνα, ταινίες Κετόνης 30/έτος

Σ.Δ. Εγκύων: 150 ταινίες μέτρησης /ανά μήνα, 150 σκαρφιστήρες/μήνα,  βελόνες 150/μήνα

Σ.Δ. Τύπου 2: 50 ταινίες/ανά τρίμηνο (έως 100/έτος)

Σημείωση: Για όλες τις ανωτέρω κατηγορίες το ποσοστό συμμετοχής για τις ταινίες είναι 0% εκτός των εγκύων και όσων είναι υπό διαιτητική αγωγή  που το ποσοστό συμμετοχής είναι 25%.

Οι ινσουλινοεξαρτωμένοι για τους σκαρφιστήρες έχουν ποσοστό συμμετοχής 0%. Οι υπόλοιπες κατηγορίες έχουν ποσοστό συμμετοχής 25%.

Προσοχή: Για πρόσθετες ποσότητες απαιτείται αιτιολογημένη γνωμάτευση του θεράποντος ιατρού και έγκριση από την Επιτροπή ΑΥΣ του ΕΟΠΥΥ.

• Παροχές ινσουλίνης – αντιδιαβητικών δισκίων

Σ.Δ. Τύπου 1 και Εγκύων: ποσοστό συμμετοχής 0%

Σ.Δ. Τύπου 2  (αντιδιαβητικά δισκία – ινσουλινοθεραπευόμενος υπό διαιτητική αγωγή): ποσοστό συμμετοχής 10%

ΣΥΝΤΑΞΙΟΔΟΤΙΚΕΣ ΠΑΡΟΧΕΣ

Στην παρούσα χρονική περίοδο είμαστε σε  αναμονή του νέο θεσμικού πλαισίου συντάξεων αναπηρίας για όλους τους ασφαλισμένους των ασφαλιστικών ταμείων που θα εμπεριέχει ενιαίους κανόνες απονομής και ενιαία ποσοστά σύνταξης για παλαιούς και νέους δικαιούχους.

Το νέο ενιαίο πλαίσιο συντάξεων αναπηρίας επεξεργάζεται Ειδική Επιτροπή που έχει συσταθεί στο Υπουργείο Εργασίας, στην οποία συμμετέχει εκπρόσωπος της Εθνικής Συνομοσπονδίας ατόμων με αναπηρία (Ε.Σ.ΑμεΑ).

Για τους αιτούντες σύνταξη αναπηρίας ισχύουν οι επιμέρους καταστατικές διατάξεις των ασφαλιστικών ταμείων ως ίσχυαν μέχρι την ψήφιση του νέου ασφαλιστικού νόμου 4837/2016 γνωστού και ως νόμου Κατρούγκαλου.

Έως ότου καθιερωθεί το ενιαίο θεσμικό πλαίσιο συντάξεων αναπηρίας ή χρόνια πάθησης ισχύουν τα εξής:

• Για τον υπολογισμό του ιατρικού ποσοστού αναπηρίας για  χορήγηση σύνταξης αναπηρίας για τους ασφαλισμένους όλων των ταμείων  αρμόδιος φορέας είναι το ΚΕΠΑ όπως και η Ανώτατη Στρατού Υγειονομική Επιτροπή (ΑΣΥΕ) που εξετάζει τη συνταξιοδότηση των δημοσίων υπαλλήλων.
• Συντάξεις ΙΚΑ: Οι ασφαλισμένοι στο ΙΚΑ με αναπηρία ή χρόνια πάθηση δικαιούνται σύνταξη με ποσοστό αναπηρίας 50% και άνω, εφόσον έχουν συμπληρώσει 1.500 ημέρες ασφάλισης. Μέσα στα τελευταία 5 χρόνια θα πρέπει να έχουν συμπληρωθεί 600 ημέρες ασφάλισης.
• Σύνταξη αναπηρίας με προϋπάρχουσα την πάθηση πριν την ένταξη του εργαζόμενου στην αγορά εργασίας: Στην περίπτωση αυτή ο ασφαλισμένος δικαιούται σύνταξη ακόμα και εάν η αναπηρία έχει επέλθει πριν την υπαγωγή του στην ασφάλιση αρκεί το αρχικό ποσοστό αναπηρίας του κατά την υπαγωγή του στην ασφάλιση να κρίνεται με επιδείνωση σε ποσοστό 40% τη στιγμή που αιτείται την συνταξιοδότησή του (η αξιολόγηση της επιδείνωσης και το τελικό αποτέλεσμα γίνεται βάσει αλγορίθμων που χρησιμοποιούν οι ιατρικές επιτροπές του ΚΕΠΑ).

Θεσμικό πλαίσιο εφαρμογής: Άρθρο 10 του ν. 4331/ΦΕΚ 69 Α΄/ 2015 (γνωστός ως νόμος Στρατούλη).

• Συντάξεις ΟΓΑ : Σύμφωνα με το ισχύον καθεστώς σύνταξη αναπηρίας δικαιούται ο ασφαλισμένος που έχει ποσοστό αναπηρίας 67% και άνω. Ο ασφαλισμένος πρέπει να έχει πραγματοποιήσει χρόνο ασφάλισης και καταβολής εισφορών πέντε ετών από τα οποία 2 έτη μέσα στην πενταετία που προηγείται του έτους που έγινε ανάπηρος.

Σε περίπτωση χρόνου ασφάλισης και καταβολής εισφορών 15 ετών ο ασφαλισμένος αιτείται σύνταξη αναπηρίας οποτεδήποτε.

Ασφαλισμένος που έγινε ανάπηρος λόγω εργατικού ατυχήματος δικαιούται σύνταξη ανεξάρτητα ημερών ασφάλισης.

• Σύνταξη αναπηρίας ΟΑΕΕ : 

Προϋποθέσεις για τους ασφαλισμένους προ του έτους 1992.

Ο ασφαλισμένος πρέπει να έχει διανύσει 5 έτη ασφάλισης. Στα 5 έτη ασφάλισης του πρέπει να έχει ασφάλιση 2 ετών πριν την έλευση της αναπηρίας του. Για ασφαλισμένους που έχουν διανύσει 15 έτη ασφάλισης, εφόσον κριθούν με συντάξιμο ποσοστό αναπηρίας, αιτούνται σύνταξης οποτεδήποτε.

Το συντάξιμο ποσοστό αναπηρίας για τους ασφαλισμένους προ του έτους 1992 κρίνεται από τα ΚΕΠΑ και είναι στο 67%.

• Προϋποθέσεις για όσους έχουν υπαχθεί στην ασφάλιση μετά το 1992.

Εάν ο ασφαλισμένος έγινε ανάπηρος από κοινή νόσο θα πρέπει:

α. Να έχει  πραγματοποιήσει στην ασφάλιση 1 έτος εργασίας ή 300 ημέρες και δεν έχει συμπληρώσει το 21ο έτος της ηλικίας του. Οι πιο πάνω 300 ημέρες ή 1 έτος προσαυξάνονται κατά 120 ημέρες ή 5 μήνες εργασίας για κάθε έτος ηλικίας πέραν του 21ου και μέχρι να φτάσουν 1.500 ημέρες ή 5 έτη εργασίας, ή

β. Έχει 1.500 ημέρες ή 5 έτη στην ασφάλιση από τα οποία τα 2 έτη ή 600 ημέρες μέσα στην τελευταία πενταετία από το έτος, που έγινε ανάπηρος (συνταξιοδότηση κατά τη διάρκεια της πενταετίας επεκτείνει την πενταετία για τον αντίστοιχο προς συνταξιοδότηση χρόνο), ή

γ. Έχει 4.500 ημέρες ασφάλισης ή 15 έτη. β) Λόγω εργατικού ατυχήματος ή ατυχήματος εκτός εργασίας. Για το εργατικό ατύχημα απαιτείται ασφαλιστικός δεσμός (αρκεί μία ημέρα ασφάλισης). Για ατύχημα εκτός εργασίας απαιτείται ο μισός χρόνος ασφάλισης που απαιτείται για συνταξιοδότηση λόγω αναπηρίας.

• Σύνταξη αναπηρίας στο δημόσιο: Οι εργαζόμενοι με αναπηρία  του δημοσίου δικαιούνται σύνταξη αναπηρίας με ποσοστό αναπηρίας 50%. Οι προϋποθέσεις συνταξιοδότησης για λόγους αναπηρίας και το συντάξιμο ποσοστό αναπηρίας κρίνονται από την υγειονομική επιτροπή Στρατού (Α.Σ.Υ.Ε.). Οι δημόσιοι υπάλληλοι απευθύνονται στο Γενικό Λογιστήριο του Κράτους.

Σημείωση: Οι συνταξιούχοι αναπηρίας του δημοσίου βρίσκονται σε δεινή θέση, αφού με το προμνημονιακό καθεστώς δικαιούνταν όλο το ποσό της σύνταξης, ενώ βάσει του ν. 4837/2016 δικαιούνται το 50% της εθνικής σύνταξης (βλ. στην παρακάτω ενότητα).

• Μονιμοποίηση των προσωρινών συντάξεων αναπηρίας

Οι προσωρινές συντάξεις αναπηρίας μονιμοποιούνται υπό τις εξής προϋποθέσεις:

α) εφόσον ο συνταξιούχος αναπηρίας συμπληρώσει το 55ο έτος, συνταξιοδοτείται επί 7 συνεχή έτη και έχει περάσει τουλάχιστον τρεις φορές από υγειονομική εξέταση,

β) εφόσον ο συνταξιούχος αναπηρίας έχει συμπληρώσει το 60ο έτος ηλικίας, συνταξιοδοτείται επί πέντε συνεχή έτη και έχει περάσει δύο τουλάχιστον φορές από υγειονομική εξέταση.

Λίγα λόγια για το νέο καθεστώς συνταξιοδότησης για λόγους αναπηρίας: Με τον νέο ασφαλιστικό νόμο που ψηφίστηκε το έτος 2016 η σύνταξη αναπηρίας αποτελείται από την εθνική ή βασική σύνταξη που χρηματοδοτείται από τον κρατικό προϋπολογισμό και από την αναλογική σύνταξη που υπολογίζεται από το μέσο όρο των εισοδημάτων επί των οποίων καταβλήθηκαν οι ασφαλιστικές εισφορές και των ποσοστών αναπλήρωσης όπως αυτά διαμορφώνονται στον νέο ασφαλιστικό νόμο.

Το ποσό της βασικής ή εθνικής σύνταξης διαμορφώνεται βάσει του συντάξιμου ποσοστού αναπηρίας ως εξής:

α) με ποσοστό αναπηρίας από 50% έως 66,9% χορηγείται το 50% της εθνικής σύνταξη,

β) από 67% έως και 79,9% χορηγείται το 75% της εθνικής σύνταξης

γ) από 80% και άνω χορηγείται πλήρης εθνική σύνταξη,

Σε περίπτωση νέας κρίσης και αξιολόγησης της αναπηρίας από τις υγειονομικές επιτροπές ΚΕΠΑ το ύψος της εθνικής σύνταξης αναπροσαρμόζεται σύμφωνα με το νέο ποσοστό αναπηρίας. Εάν δηλαδή ο συνταξιούχος αναπηρίας παρουσιάσει επιδείνωση και λάβει ποσοστό μεγαλύτερο τότε το ποσό της εθνικής σύνταξης αναπροσαρμόζεται αναλόγως.

Απασχόληση συνταξιούχων αναπηρίας:  Δεν απαγορεύεται αρκεί ο συνταξιούχος εάν αναλάβει εργασία να μην κερδίζει ανάλογα με τον βαθμό αναπηρίας του περισσότερα από όσα κερδίζει ένας υγιής απασχολούμενος σύμφωνα με τους γενικούς όρους αμοιβής. Ο έλεγχος γίνεται από τον συνταξιοδοτικό φορέα και εάν δεν πληροί τις προϋποθέσεις που θέτει ο νόμος σχετικά με την εργασιακή αμοιβή τότε η σύνταξη δύναται να διακοπεί.

Ασαφές είναι ακόμα το νέο συνταξιοδοτικό καθεστώς για όλους τους ασφαλισμένους αφού πολλά κομβικά σημεία δεν έχουν αποσαφηνιστεί και αναμένεται η δημοσίευση σχετικών εγκυκλίων.

Από το 2018 αναμένονται σαρωτικές αλλαγές στον τρόπο υπολογισμού των συντάξεων που αφορούν και τους παλαιούς ασφαλισμένους αφού όλες οι συντάξεις θα επανυπολογιστούν σύμφωνα με τα δεδομένα του νέου συνταξιοδοτικού καθεστώτος.