Μερικές φορές τα πράγματα είναι πάρα πολύ απλά. Υπάρχει ένα πρόβλημα, υπάρχουν κι αυτοί που ενοχλούνται απ’ το συγκεκριμένο πρόβλημα. Οι πιθανές αντιδράσεις απέναντι σε κάτι που σε ενοχλεί, είναι δύο. Είτε γκρινιάζεις, διαμαρτύρεσαι και γράφεις πύρινα ποστ στο Facebook, καταδικάζοντας δεξιά κι αριστερά κι όποιον πάρει η μπάλα, είτε κάνεις πραγματικά κάτι γι’ αυτό που θέλεις να αλλάξεις. Μάντεψε ποια τακτική είναι η πιο αποδοτική.
Αν ψήφισες τη δεύτερη, μάντεψες σωστά. Αυτήν ακριβώς την τακτική αποφάσισε να ακολουθήσει πριν από 3,5 χρόνια ο Κωσταπάνος Μηλιαρέσης, ξεκινώντας αρχικά τη GloVo και στη συνέχεια τη GloVo.4all.
Αποτέλεσμα της δράσης τους, ήταν κι η εξαιρετική πρωτοβουλία του Career Fair.4all, δηλαδή της πρώτης ημέρας καριέρας για άτομα με αναπηρία, η οποία στέφθηκε με επιτυχία, δημιουργώντας τις βάσεις ώστε κάποια στιγμή να γίνουν επιτέλους τα αυτονόητα. Για τις δυσκολίες των ατόμων με αναπηρία να εισέλθουν στην αγορά εργασίας, τα είχε γράψει εξαιρετικά άλλωστε κι η Έρρικα.
Φωτογραφίες: Φραντζέσκα Γιαϊτζόγλου – Watkinson
Συναντήσαμε στο καφέ Μύρτιλλο, δηλαδή στο πρώτο καφέ της χώρας που προσφέρει εργασία σε άτομα με αναπηρία, τον Κωσταπάνο και δύο ακόμα κινητήριους μοχλούς της εκδήλωσης, την Αντιγόνη Καρνεσιώτη και την Αλεξάνδρα Μπισιώτη. Όλοι τους νέοι, όλοι τους φοιτητές, αντί να κάνουν ένα καταγγελτικό ποστ και στη συνέχεια να πάνε για καφέ, προτίμησαν να αναλάβουν δράση, διορθώνοντας αυτό που τους πειράζει, προσπαθώντας να κάνουν τη ζωή των συνανθρώπων μας με αναπηρία λίγο καλύτερη.
Η γέννηση της GloVo και το Career Fair.4all
Γνωρίζοντας τα παιδιά από κοντά, ένιωσα αμέσως μια οικειότητα, έναν θαυμασμό αλλά δεν το κρύβω, και λίγη ντροπή. Βλέπεις, στην ηλικία τους, το μόνο μου άγχος ήταν το πού θα βγω το βράδυ και πώς θα περάσω τα μαθήματα της σχολής χωρίς να κουραστώ. Ο Κωσταπάνος, η Αντιγόνη κι η Αλεξάνδρα, έχουν ήδη κάνει περισσότερα από ανθρώπους που πληρώνονται αδρά για να προσφέρουν λύσεις. Πιάσαμε την ιστορία απ’ την αρχή, δηλαδή απ’ την ίδρυση της GloVo.
“Για εμάς η GloVo ξεκίνησε για δύο βασικούς λόγους. Θέλαμε να δώσουμε μια λύση στο κομμάτι των εκδηλώσεων που χρειάζονταν εθελοντές, όμως ο βασικός λόγος ήταν ότι βλέπαμε νέους με όρεξη να προσφέρουν και να κάνουν πράγματα, που όμως δεν είχαν τον τρόπο. Όταν ξεκινήσαμε μας έλεγαν ότι μετά το 2004 ο εθελοντισμός στην Ελλάδα έχει πεθάνει, ωστόσο μέσα στον πρώτο χρόνο λειτουργίας της GloVo, είχαμε ήδη 2.000 εθελοντές. Η όρεξη για προσφορά υπάρχει λοιπόν, πρέπει απλά να ψάξεις τον τρόπο”, εξηγεί ο Κωσταπάνος. Απ’ την GloVo, γεννήθηκε κι η GloVo.4all:
“Η GloVo.4all είναι μια υπο-ομάδα της GloVo, η οποία ασχολείται με την ένταξη των εθελοντών με αναπηρία, εξετάζοντας ας πούμε την προσβασιμότητα των κτιρίων που γίνονται οι εκδηλώσεις, αν υπάρχουν τα κατάλληλα πόστα για ΑΜΕΑ αλλά και το πώς θα περάσει αυτή η κουλτούρα γενικότερα, σε όλους όσους διοργανώνουν εκδηλώσεις”, εξηγεί η Αντιγόνη, η οποία μαζί με την Αλεξάνδρα ξεκίνησαν στην GloVo ως εθελοντές. “Το κομμάτι της GloVo.4all προέκυψε όταν συνειδητοποιήσαμε πώς είναι κρίμα να κάνουμε event μόνο για άλλους και πώς είχε έρθει η ώρα να οργανώσουμε και τις δικές μας δράσεις, κυρίως πιο κοινωνικές. Εκεί συνεργαστήκαμε με πολλούς ανθρώπους με αναπηρία κι είδαμε ότι δεν έχουν να ζηλέψουν τίποτα, αντίθετα μπορούν να προσφέρουν πάρα πολλά. Φτιάξαμε λοιπόν την ομάδα μας απευθυνόμενοι σε άτομα που παρά την αναπηρία τους έχουν πάρα πολλές ικανότητες, όρεξη και θέληση να ασχοληθούν με διάφορα πράγματα” θυμάται ο Κωσταπάνος και σιγά-σιγά καταλαβαίνω πώς του γεννήθηκε η ιδέα και για το Career Fair.4all. Η Αντιγόνη έρχεται να επιβεβαιώσει τις υποψίες μου.
Ένα χρόνο αφότου δραστηριοποιηθήκαμε ως GloVo.4all, προέκυψε και το Career Fair.4all, αφού είχαμε δει απ΄τον εθελοντισμό ότι τα AMEA μπορούν να προσφέρουν πολύτιμο έργο και σκεφτήκαμε ότι πρέπει να καλυφτεί αυτό το κενό κι απ’ τον εθελοντισμό να περάσει η προσφορά και στον τομέα της εργασίας, μεταφέροντας την κουλτούρα αυτή και στους εργοδότες.
Απ΄την ιδέα στην υλοποίηση
Το γεγονός ότι η υλοποίηση ενός τέτοιου εγχειρήματος οφείλεται στη σκέψη και τις ενέργειες νέων παιδιών, μου φαίνεται όλο και πιο γοητευτικό, όλο και πιο συναρπαστικό. Πόσο καιρό τους πήρε να περάσουν απ’ την υλοποίηση στην πράξη και σε αυτό που όλοι ζήσαμε στις 10 Μαρτίου στην Τεχνόπολη;
“Αποφασίσαμε να το προχωρήσουμε στις 31 του περασμένου Αυγούστου. Όταν ξεκινάς να διοργανώσεις ένα τόσο μεγάλο πρότζεκτ, δεν ξέρεις πώς θα το κάνεις, έχεις απλά τον στόχο. Στην πορεία βλέπεις πώς θα αντιμετωπίσεις κάθε πρόβλημα που μπορεί να προκύψει. Αυτό που κάναμε εμείς, ήταν να το σπάσουμε σε μικρότερα υπο-projects, αντιμετωπίζοντας κάθε ζήτημα ξεχωριστά. Κάποιες φορές πήγαινε πιο γρήγορα, άλλες πιο αργά, ορισμένες μέρες λέγαμε ‘ωραία, τα έχουμε λύσει όλα‘, μέχρι να προκύψει κάποιο πρόβλημα που δεν το είχαμε καν φανταστεί. Αυτό που μας βοήθησε πολύ ήταν η συνεργασία. Η GloVo απ’ την πρώτη ημέρα έχει βασιστεί στο τρίπτυχο συνεργασία-εμπιστοσύνη και συνέπεια”, περιγράφει ο Κωσταπάνος. Όλα τα βάρη της προετοιμασίας τα σήκωσαν μόνοι τους;
“Επειδή είμαστε όλοι μικροί, δεν έχουμε τις κατάλληλες γνώσεις για να τα κάνουμε όλα μόνοι μας. Έτσι, φροντίσαμε να συμβουλευτούμε τους κατάλληλους ανθρώπους, οι οποίοι είναι πολλά χρόνια στο χώρο. Αυτό είναι και το βασικό πλεονέκτημα της ομάδας. Δεν είπαμε ‘είμαστε γαμάτοι, πάμε να τα κάνουμε όλα μόνοι μας’, αλλά ρωτήσαμε και μάθαμε, πώς θα έχουμε τα έντυπα σε μπράιγ μορφή, πώς θα βάλουμε τις ράμπες, τα πάντα”, εξηγεί με ειλικρίνεια.
Ο “σύμμαχος” απ’ το πουθενά, Λάκης Λαζόπουλος
Φαντάζομαι θυμάσαι την περιβόητη δήλωση του Λάκη Λαζόπουλου, σχετικά με τις εμμονές του Σόιμπλε, λόγω του γεγονότος ότι είναι καθηλωμένος σε αμαξίδιο. Μια ατυχέστατη δήλωση που προκάλεσε δικαιότατα την οργή των ΑΜΕΑ και όχι μόνο. Κι όμως, αυτή η δήλωση κατάφερε και κάτι καλό, όπως εξηγεί ο Κωσταπάνος, όταν τον ρωτήσαμε για τους λόγους της επιτυχίας της διοργάνωσης.
“Πάντα χρειάζεται το κατάλληλο timing. Για εμάς το timing αυτό ήταν η περίφημη δήλωση του κυρίου Λαζόπουλου για τον Σόιμπλε. Μέχρι τότε είχαν δηλώσει συμμετοχή 7-8 εταιρείες και ξαφνικά μέσα σε λίγες ημέρες πήγαμε στις 17. Χρειάζεται και τύχη”. Φυσικά η τύχη από μόνη της, δεν είναι αρκετή. “Ξεκινήσαμε με εταιρείες που τις ξέραμε, γνωρίζαμε ότι έχουν αντίστοιχα προγράμματα και ανθρώπους που θέλουν να βοηθήσουν. Διότι κι οι εταιρείες άλλωστε τι είναι; Άνθρωποι είναι. Πηγαίναμε από εταιρεία σε εταιρεία, χρησιμοποιώντας τα ονόματα και τις επαφές που είχαμε απ’ τις προηγούμενες. Το γεγονός ότι η GloVo τα τελευταία 3 χρόνια είχε αναλάβει κι είχε εκτελέσει με επιτυχία πρότζεκτ, ήταν μια εγγύηση ότι δεν είμαστε απλά τρελοί νέοι, αλλά βγάζουμε και τη δουλειά”. Πλέον, ένα μήνα σχεδόν μετά, οι ίδιοι δηλώνουν ευχαριστημένοι απ΄ το Career Fair.4all;
“Είμαστε πάρα πολύ ευχαριστημένοι. Δεν περιμέναμε τόσο μεγάλη απήχηση”, απαντάει χωρίς καν να το σκεφτεί η Αντιγόνη κι η Αλεξάνδρα συμπληρώνει: “Όλοι ήρθαν διστακτικά στην αρχή, δεν ήξεραν τι να περιμένουν, πώς να προσεγγίσουν τις εταιρείες. Κάποιοι ήρθαν με 1-2 βιογραφικά μόνο, άλλοι χωρίς κανένα, ενώ τους είχαμε πει να φέρουν πολλά μαζί τους. Τελικά ερχόντουσαν κατά τη διάρκεια του event και μας ζητούσαν να τυπώσουν κι άλλα. Έβλεπαν ότι οι εταιρείες ενδιαφέρονται, μπορούν να κάτσουν να συζητήσουν, τους παίρνουν όντως στα σοβαρά”. “Ήρθαν κι οι εταιρείες πολύ προετοιμασμένες, κάτι πολύ σημαντικό” προσθέτει η Αντιγόνη, για να πάρει ξανά το λόγο ο Κωσταπάνος:
“Αυτό έγινε χάρη στα δύο κορίτσια, που ανέλαβαν την προετοιμασία των συμμετεχόντων. Φτιάξανε έναν οδηγό 20-30 σελίδων, αναφέροντας αναλυτικά τι πρέπει να πεις σε κάθε μορφή αναπηρίας και τι να αποφύγεις. Τελικά, όλα τα κομμάτια που είχαμε προετοιμάσει, εκείνη την ημέρα δέσανε. Ίσως όχι απ’ την πρώτη ώρα, όμως έβλεπες ότι το κλίμα γινόταν συνεχώς όλο και πιο ευχάριστο. Γύρω στις 13.30-14.00, όταν η εκδήλωση είχε πάρει φωτιά, έβλεπες ανθρώπους με πουκάμισα να σηκώνουν γλάστρες για να κάνουν χώρο και να πάρουν περισσότερες συνεντεύξεις. Αυτές οι μικρές ιστορίες είναι που σε επιβραβεύουν, οι οποίες δεν βγαίνουν στα νούμερα, άνθρωποι που ήθελαν να κανονίσουν επιτόπου μια δεύτερη συνέντευξη με ΑΜΕΑ. Ήταν ένα μικρό σοκ για όλους μας. Τα άτομα με αναπηρία που είδαν ότι οι εταιρείες τους υπολογίζουν αλλά και για τις ίδιες εταιρείες που είδαν τις δυνατότητες και τις ικανότητες που έχουν οι άνθρωποι αυτοί”.
Η επόμενη ημέρα
Το Career Fair.4all ολοκληρώθηκε με επιτυχία, αν και η πραγματική του επιτυχία θα κριθεί στο εγγύς μέλλον και στο κατά πόσο οι εταιρείες άνοιξαν πράγματι τις πόρτες τους στα άτομα με αναπηρία. Ο Κωσταπάνος μου δίνει το πιο αισιόδοξο νέο: “Ξέρουμε ότι υπάρχουν εταιρείες που έχουν ζητήσει άτομα για δεύτερη συνέντευξη”. Το πιο εντυπωσιακό όμως έρχεται από το στόμα της Αντιγόνης:
“Υπήρξε κι εταιρεία που ήθελε να προσλάβει εκείνη τη στιγμή. Είδαν πόσο κοινωνική ήταν μια κοπέλα που γνώρισαν και πόσο θα ταίριαζε στο προφίλ της εταιρείας και μίλησαν κατευθείαν στους διοργανωτές. Τελικά θεώρησε η ίδια ότι δεν ταιριάζει στην συγκεκριμένη εταιρεία και τις δράσεις της, όμως η εταιρεία ήταν πάρα πολύ έτοιμη και είδε πέρα απ’ την αναπηρία”. Αυτά ήταν τα καλύτερα νέα που θα μπορούσα να ακούσω. Η θετική ανταπόκριση σημαίνει ότι θα δούμε και συνέχεια στα Career Fair.4all;
“Θέλουμε να το κάνουμε άλλη μια φορά και καλή. Κι όταν ξεκινήσαμε την GloVo.4all είπαμε ότι θα την κάνουμε για 3 χρόνια, μέχρι να γίνουν τα αυτονόητα. Όταν έχεις μια κοινωνική επιχείρηση ή μια ΜΚΟ, ο σκοπός σου είναι να λύσεις ένα κοινωνικό πρόβλημα. Αν λοιπόν η δράση σου γίνεται δέκα συνεχόμενες χρονιές, κάτι δεν πάει καλά, δεν το έχεις λύσει το πρόβλημα. Ακόμα κι αυτή η ειδική μέρα, δεν είναι κάτι θετικό. Σκοπός της είναι να αλλάξει τα πράγματα. Στόχος μας είναι να ξαναγίνει αυτή η μέρα άλλη μια φορά σε πολύ μεγαλύτερο βαθμό και μετά να μη χρειαστεί να ξαναγίνει κι η τεχνογνωσία αυτή να αφομοιωθεί απ’ τις κανονικές ημέρες καριέρας. Σκοπός μας είναι στις κανονικές ημέρες καριέρας να υπάρχει υπεύθυνος για την αφομοίωση των ατόμων με αναπηρία”, μου λέει ο Κωσταπάνος.
“Το καλοκαίρι η δράση της GloVo.4all ως ξεχωριστή ομάδα θα σταματήσει, διότι θεωρούμε ότι η κουλτούρα αυτή έχει περάσει πια σε όλα τα event της GloVo έτσι κι αλλιώς”, προσθέτει στο ίδιο μήκος κύματος κι η Αντιγόνη. Άρα λοιπόν ο πραγματικός μεγάλος στόχος, η μεγάλη εικόνα, είναι η αλλαγή της γενικότερης νοοτροπίας; “Θα γίνει το καλοκαίρι μια συζήτηση στογγυλής τραπέζης ανάμεσα στους φορείς που ασχολούνται με τα θέματα της προσβασιμότητας, ώστε να υπάρχει μια κοινή γραμμή. Αν καταφέραμε όλα αυτά με ελάχιστη υποστήριξη, όταν συνεργαστούν φορείς με εμπειρία 15-20 ετών σε αυτό το κομμάτι, φανταστείτε πόσο πιο δυνατό μπορεί να γίνει. Τον Οκτώβριο, θα γίνει μια έρευνα ώστε να διαπιστωθεί αν οι εταιρείες που συμμετείχαν προσέλαβαν άτομα με αναπηρία, δέχτηκαν βιογραφικά κι αν τα αξιολόγησαν διαφορετικά. Για παράδειγμα υπήρχε η περίπτωση ενός πανέξυπνου ανθρώπου, ο οποίος είχε ένα χέρι και δεν περνούσε τα ερωτηματολόγια των συνεντεύξεων, αν και κάθε απάντηση που είχε ήταν σωστή.
Το πρόβλημα είναι ότι δεν προλάβαινε λόγω της αναπηρίας του να κάνει κάποια πράγματα ταυτόχρονα και δεν ολοκλήρωνε εγκαίρως τα τεστάκια. Θα δούμε λοιπόν κατά πόσο οι εταιρείες αλλάξαν τις διαδικασίες αυτές και προσαρμόστηκαν αλλά και αν τα άτομα με αναπηρία μετά το Career Fair έστειλαν από μόνοι τους βιογραφικά”, λέει ο Κωσταπάνος για να συμπληρώσει η Αλεξάνδρα: “Αυτό ήταν και το παράπονο πολλών συμμετεχόντων, ότι οι εταιρείες δεν γνώριζαν κάποια νομικά πράγματα κι ότι δεν έχουν να χάσουν κάτι, αλλά μόνο να κερδίσουν”.
“Εμείς θέλαμε να τους κάνουμε να σκεφτούν ότι υπάρχουν θέσεις εργασίας για τα άτομα με αναπηρία. Μια απ΄τις μεγάλες νίκες είναι ότι οι εταιρείες απομυθοποίησαν το πώς είναι να προσλαμβάνεις άτομο με αναπηρία, το οποίο πριν το θεωρούσαν αδιανόητο. Ήρθαν μέχρι και άνθρωποι με αναπηρία που έχουν τα τελευταία 3-4 χρόνια τις δικές τους επιχειρήσεις κι ήταν κι αυτό κάτι που θέλαμε να δείξουμε, ότι μπορείς να κάνεις πράγματα μόνος σου. Υπάρχουν πάντως κάποιες εταιρείες οι οποίες έχουν προσλάβει άτομα με αναπηρία, καθώς έκριναν ότι πληρούν τις προϋποθέσεις, αδιαφορώντας για την αναπηρία τους. Άνθρωποι με προβλήματα όρασης ας πούμε, κρίθηκε ότι έχουν πιο δυνατή ακοή και προσελήφθησαν σε τηλεφωνικά κέντρα ή κρίθηκαν οι πλέον κατάλληλoι για απομαγνητοφωνήσεις”, εξηγεί ο Κωσταπάνος κι η Αλεξάνδρα βάζει έναν άλλο παράγοντα στην κουβέντα:
“Το θέμα δεν είναι απλά να κρίνεσαι κατάλληλος για μια θέση αλλά να σου αρέσει κιόλας”.
Πάνω σε αυτό πατάει ο Κωσταπάνος για να υπερθεματίσει: “Εμάς σκοπός μας είναι οι εταιρείες να μην πάρουν κάποιον απλά για να τον πάρουν, αλλά για να προσθέσει added value, να τον πάρουν επειδή αξίζει. Οι άνθρωποι αυτοί επίσης έχουν πολλά πλεονεκτήματα, το γεγονός ότι ξεπέρασες τα προβλήματά σου και βρέθηκες σε μια συνέντευξη αυτόματα σημαίνει ότι έχεις προσωπικότητα. Επίσης οι άνθρωποι αυτοί είναι πιο πιστοί σε μια δουλειά και δεν έχουν το job hunting άλλων εργαζομένων, ενώ είναι πολύ δυνατοί σε άλλα σημεία, πέραν της αναπηρίας τους. Δεν είναι τυχαίο ότι στη Silicon Valley προσλαμβάνουν άτομα με αυτισμό, προφανώς έχουν αναγνωρίσει σε αυτούς κάποιες δυνατότητες που δεν τις έχουν άλλοι άνθρωπο. Επομένως, τα οφέλη είναι πολλαπλά και μακροπρόσθεσμα και δεν είναι απλά ότι παίρνεις έναν ακόμα υπάλληλο στη δουλειά σου”, εξηγεί και θυμάται ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα: ”
Υπάρχει το παράδειγμα ανθρώπου ο οποίος δουλεύει στην υποδοχή μιας εταιρείας. Κάνει την πιο απλή δουλειά του κόσμου, ελέγχει τις κάρτες αν δουλεύουν κι όταν κολλάνε σε βοηθάει. Κι όμως ο άνθρωπος αυτός μέχρι τα 25 του δεν έβγαινε απ’ το σπίτι. Πλέον, έχει έναν σκοπό, έχει μια ψυχολογία και το ίδιο πια συμβαίνει με την οικογένεια και τους φίλους του. Βοηθώντας έναν άνθρωπο, βοηθάς και όλο του τον περίγυρο χωρίς να το έχεις φανταστεί.
Το ότι δεν μετράει μόνο η καταλληλότητα αλλά πρέπει να ξέρει ο κάθε άνθρωπος τι του αρέσει, είναι κάτι που θα απασχολήσει το επόμενο Career Fair.4all: “Στο επόμενο συνέδριο ένας στόχος μας είναι να έχουμε και επαγγελματικό προσανατολισμό. Στο Career Fair ήρθε ας πούμε ένα παιδί 16 ετών και μας ρώτησε τι μπορεί να κάνει στη ζωή του. Είναι πολύ σημαντικό το κομμάτι αυτό, να γνωρίζουν τις επιλογές και τα μονοπάτια που μπορούν να ακολουθήσουν κι όλο αυτό να οργανωθεί. Έγινε η αρχή, όμως θέλουμε κι εμείς να μπλέξουμε πιο πολλές εταιρείες, πιο πολλούς φορείς και να γίνει πιο σοβαρά όλο αυτό”.
“Εταιρείες έχουν δείξει ήδη ενδιαφέρον για το επόμενο, χωρίς καν να τις προσεγγίσουμε, μας έχουν προσεγγίσει αυτές. Ακόμα κι εταιρείες που δεν συμμετείχαν στο πρώτο”, δίνει ακόμα μια ευχάριστη είδηση η Αντιγόνη.
“Ο πραγματικός φόβος αφορά αυτό που μπορείς να κάνεις”
Αφήνοντας λίγο στην άκρη το Career Fair.4all, ρωτάω τα παιδιά για τα μεγαλύτερα εμπόδια που καλούνται να αφήσουν πίσω τους τα άτομα με αναπηρία, αποφασίζοντας να μπουν ενεργά στην αγορά εργασίας.
“Πολλά άτομα με αναπηρία περιορίζονται απ’ τον ίδιο τους τον εαυτό, απ΄την ψυχολογία τους. Υπάρχει μια ρήση που αναφέρει ότι ο πραγματικός φόβος δεν αφορά αυτό που δεν μπορείς να κάνεις αλλά αυτό που μπορείς. Περιορίζονται επίσης απ’ την οικογένειά τους, η οποία δεν τους αφήνει να αναδείξουν όλα αυτά που μπορούν, απ’ τον κοινωνικό περίγυρο και από κάποιους φορείς, καθώς δεν βοηθάνε δυστυχώς όλοι οι φορείς το ίδιο, υπήρξαν φορείς που δεν μας υποστήριξαν κι αντίστοιχα τα μέλη τους”, απαντάει ο Κωσταπάνος. Στέκομαι λίγο στους γονείς.
“Ήρθανε κι υπήρξαν συνεντεύξεις στις οποίες ήταν δίπλα ο γονέας. Ένα μέλος της ομάδας μας είχε αναλάβει ακριβώς αυτό, την επικοινωνία με τους γονείς, ώστε να τους πείσουμε να τους αφήσουν να κάνουν οι ίδιοι την επικοινωνία, ότι δεν είναι ανάγκη να βρίσκονται διαρκώς δίπλα τους. Είναι κι αυτό ένα πολύ σημαντικό κομμάτι, το περιβάλλον ενός ανθρώπου με αναπηρία, πόσο τον αφήνει ελεύθερο, όλη αυτή είναι μια διαδικασία απ’ την οποία θα μαθαίνουν κι οι γονείς”, εξηγεί η Αντιγόνη κι ο Κωσταπάνος θυμάται ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα:
“Υπάρχει μια περίπτωση στην ομάδα ράγκμπι με αμαξίδιο στην οποία πάμε και βοηθάμε, όπου ένας αθλητής, την πρώτη φορά που είχε έρθει, ήταν μαζί με τον αδερφό του, ο οποίος τον έβγαλε απ’ το αυτοκίνητο, τον έβαλε στο αμαξίδιο και τον έσπρωξε μέχρι την προπόνηση και 6 μήνες αργότερα έβγαινε μόνος του απ’ το αυτοκίνητο κι ανέβαινε στο αμαξίδιο, ακριβώς επειδή η αλληλεπίδραση αυτή τον βοήθησε να καταλάβει πόσα πράγματα μπορεί να κάνει. Δεν είναι τόσο το άτομο ανάπηρο, όσο η κοινωνία. Δηλαδή, ένα άτομο που στην Ελλάδα είναι 80% ανάπηρο, στην Ολλανδία, χάρη στην κουλτούρα και την οργάνωση μπορεί να είναι 20%”.
Η Αλεξάνδρα
Η Ελλάδα τελικά είναι όσο πίσω φαίνεται σε τέτοια ζητήματα; “Είναι, αλλά έχει κάνει βήματα, δεν μπορούμε να μην το αναγνωρίσουμε αυτό. Μας στήριξαν κοντά στους 15 φορείς, οι οποίοι έδειξαν ενδιαφέρον, ήρθαν και την ημέρα της διοργάνωσης, είχαν προετοιμάσει τα μέλη τους. Υπάρχουν άλλωστε φορείς οι οποίοι προετοιμάζουν έτσι κι αλλιώς τα μέλη τους για την αγορά εργασίας και πιστεύουν ότι μπορούν να παράγουν έργο. Κάποτε τα πράγματα ήταν πολύ διαφορετικά, η κοινωνία. Τα σχολεία, τα πανεπιστήμια, δεν άφηναν τα άτομα με αναπηρία να σπουδάσουν, να εκδηλώσουν τα ενδιαφέροντά τους. Πλέον υπάρχει μια αλλαγή, τα άτομα με αναπηρία έχουν κινητοποιηθεί, κινητοποιώντας και τον κόσμο να κάνει δράσεις, να ενημερωθεί”, διευκρινίζει η Αντιγόνη για να δώσει ξανά πάσα στον Κωσταπάνο:
“Αυτό είναι και το έργο ενός φορέα, ότι αναλαμβάνει να διορθώσει κάτι που δεν του αρέσει. Όσο είσαι εθελοντής αναλαμβάνεις να διαθέσεις το χρόνο σου, όταν όμως δημιουργείς μια κοινωνική επιχείρηση ή μια ΜΚΟ, τότε αναλαμβάνεις δράση για να αλλάξεις την κατάσταση. Όλες οι ΜΚΟ έτσι ξεκίνησαν, υπήρχε κάτι που δεν τους άρεσε, δεν ήθελαν να διαμαρτύρονται άλλο γι’αυτό -άλλωστε το πιο χαρακτηριστικό πράγμα στην Ελλάδα είναι αυτό, να διαμαρτύρεσαι χωρίς να κάνεις τίποτα- και ανέλαβαν να κάνουν κάτι για να δώσουν μια λύση στο πρόβλημα”.
Ο χειρότερος τύπος ρατσισμού, ο θετικός
Ο Κωσταπάνος
Το γεγονός ότι η ελληνική κοινωνία δεν έχει μάθει να αλληλεπιδρά με ΑΜΕΑ, είναι κάτι που το διαπιστώνεις καθημερινά. Είναι θέμα κουλτούρας, θέμα έλλειψης παιδείας; “Μια διστακτικότητα υπάρχει, ειδικά απέναντι στην αναπηρία η οποία είναι κι ένα ευαίσθητο θέμα, είναι ακόμα ταμπού. Βλέπεις ότι τους λυπούνται, αυτό είναι το χειρότερο. Μέσα απ΄την απλή αλληλεπίδραση λύνεται το πρόβλημα, δεν χρειάζεται ούτε να διαβάσεις βιβλία, ούτε να μελετήσεις” τονίζει η Αντιγόνη.
Δεν ξέρουν πως να τους προσεγγίσουν, δεν έχουν την κατάλληλη παιδεία, αν δεν έχεις έρθει σε επαφή με κάτι, πρώτα απ’ όλα το φοβάσαι. Το θέμα δεν είναι απλά να βοηθάς όμως, είναι και να μη δυσκολεύεις τη ζωή αυτών των ανθρώπων. Να μην παρκάρεις στις ράμπες ας πούμε.
, προσθέτει η Αλεξάνδρα κι ο Κωσταπάνος συμφωνεί πως: “5 λεπτά μαζί τους αρκούν. Ξέρουμε περίπτωση ανθρώπου που έμεινε ανάπηρος από βουτιά στη θάλασσα. Όλοι μας έχουμε κάνει μια βουτιά στη θάλασσα, θα μπορούσε να συμβεί στον καθένα. Είναι άνθρωποι που ήταν απολύτως λειτουργικοί μέχρι που τους συνέβη ένα ατύχημα. Δεν έγιναν ξαφνικά διαφορετικοί, ούτε άλλαξαν, απλά συνεχίζουν υπό διαφορετικές συνθήκες”. Σε εκείνο το σημείο, ο Κωσταπάνος θυμάται ακόμη ένα σχετικό κείμενο της Έρρικας.
“Ήταν πολύ σωστό αυτό που έγραψε η Έρρικα, αν ένα παιδί με αμαξίδιο πάρει φόρα και πέσει πάνω σου θα του ζητήσεις και συγγνώμη. Ρατσιμός υπάρχει, όμως δεν ξέρω ποιος είναι χειρότερος, ο θετικός ή ο αρνητικός. Θετικός είναι να πέφτει πάνω σου ένα άτομο με αμαξίδιο και να του ζητάς εσύ συγγνώμη, ή να βλέπεις κάποιον ανάπηρο απ’ τη μέση και κάτω και να προσφέρεσαι να του κόψεις την μπριζόλα. Αυτή ήταν η μεγάλη επιτυχία της GloVo.4all, ότι συνειδητοποιήσαμε όλοι πως στο τέλος της ημέρας δεν υπάρχει κανένας απολύτως λόγος να πεις κάτι παραπάνω σε έναν εθελοντή με αναπηρία”. Η προσπάθεια των παιδιών έχει εισπράξει και αρνητικά σχόλια;
Η Αντιγόνη
“Υπάρχει και καχυποψία, κι εμείς όταν ξεκινήσαμε, βγήκαν άτομα με αναπηρία και μας κράζανε. Πολλές φορές κι ο χώρος ο ίδιος δεν βοηθάει. Όπως υπάρχουν άνθρωποι που βοηθάνε κι άνθρωποι που αρνούνται να βοηθήσουν, έτσι υπάρχουν κι άτομα με αναπηρία που ο αρνητισμός τους έχει επηρεάσει τόσο ώστε να ασκούν κριτική ακόμα και στις καλές προσπάθειες”. Πλέον, η στάση όσων ασκούσαν κριτική άλλαξε; “Βλέποντας τέτοιες ενέργειες και καταλαβαίνοντας ότι δεν κάθονται όλοι μπροστά σε μια οθόνη υπολογιστή να σχολιάζουν, δημιουργείται η θέληση να προσφέρεις κι εσύ κοινωνικό έργο. Η θέληση υπάρχει νομίζω”, λέει η Αντιγόνη.
Ο αντίκτυπος και τα συναισθήματα
Με το πρώτο Career Fair.4ll πίσω μας, ποιος είναι ο αντίκτυπος που αφήνει; Κάναμε ήδη μια κουβέντα για αλλαγή της κουλτούρας. Είναι και μια ώθηση ώστε να βοηθήσουν κι άλλοι με ανάλογες δράσεις; “Ο αντίκτυπος της GloVo είναι διπλός. Απ΄τη μία είναι όλες οι δράσεις της κι απ΄την άλλη είναι το γεγονός ότι ξεκίνησε από 3 φοιτητές. 3 παιδιά που θέλαμε να κάνουμε κάτι, χωρίς να έχουμε ξανακάνει ποτέ ούτε εταιρεία, ούτε business plan, ούτε τίποτα. Είναι ένα παράδειγμα πως αν θέλεις να κάνεις κάτι, τα καταφέρνεις. Απ’ τα 3 παιδιά, φτάσαμε 3,5 χρόνια αργότερα να διοργανώσουμε μια ημέρα καριέρας για άτομα με αναπηρία, με τόσο μεγάλη συμμετοχή. Αυτό που ξεχωρίζει τους ανθρώπους είναι πως κάποιοι θα διαμαρτυρηθούν για κάτι που δεν τους αρέσει κι άλλοι θα προσπαθήσουν να κάνουν κάτι γι’ αυτό. Αν πιστεύεις κάτι κι έχεις πάθος, θα σε στηρίξουν είτε εταιρείες, είτε φορείς, είτε άνθρωποι που θέλουν να σε βοηθήσουν. Ακόμα κι αν δεν πετύχεις όμως, το σημαντικό είναι ότι προσπάθησες, κάτι θα έχεις κερδίσει στην πορεία. Τα ίδια θα λέγαμε ακόμα κι αν δεν είχαν ενδιαφερθεί τόσες εταιρείες”, διηγείται ο Κωσταπάνος κι η Αντιγόνη συμπληρώνει: “Θα είχαμε κάνει μια αρχή και θα είχαμε μάθει κάτι απ’ αυτό”.
“Η πραγματική επιτυχία θα είναι σε μερικά χρόνια από τώρα τέτοια event να σταματήσουν να αποτελούν είδηση, να στέλνουμε σε media και να μας λένε γιατί να το βάλουμε, είναι αυτονόητο”, εύχεται με τη σειρά του ο Κωσταπάνος. Όσο για το τι αφήνει στους ίδιους αυτή η εμπειρία; “Μια επιβράβευση, μια ελπίδα”, ομολογεί η Αντιγόνη.
Κλείνοντας, ο Κωσταπάνος μου εξήγησε πώς δράσεις σαν τις δικές τους, σου δημιουργούν αυτόματα τη θέληση να κάνεις κι εσύ κάτι για να βοηθήσεις. “Ορίστε, εσείς θελήσατε να μας αναδείξετε με ένα κείμενο, άλλος μπορεί να κάνει κάτι διαφορετικό. Έτσι θα αλλάξει η κατάσταση και στο εξωτερικό δεν γεννήθηκαν με κοινωνική ευαισθησία. Αν τη βλέπεις όμως γύρω σου, τότε θα αναγκαστείς να συνδράμεις κι εσύ”.
Όσο για την τελευταία του ατάκα, μου θυμίζει απλά ότι “Οι μεγαλύτερες ευκαιρίες είναι οι άνθρωποι. Σε αυτούς είναι που πρέπει να δίνουμε πάντα ευκαιρίες“.
