Όταν αφορά στην ψυχική ασθένεια, οι άνθρωποι έχουν την τάση να λένε τα πιο απλοϊκά αλλά συγχρόνως και χειρότερα πράγματα.
Αρκετές φορές οι άνθρωποι που επισκέπτονται έναν γιατρό με σωματικά συμπτώματα, φεύγουν από αυτόν χωρίς να ευθύνεται καμία σωματική δυσλειτουργία. Αντί αυτών, τα συμπτώματα είναι ψυχοσωματικά, γεγονός που σημαίνει ότι η πηγή τους είναι μία ψυχική δυσλειτουργία του οργανισμού. Τότε είναι που εμφανίζονται οι καλοπροαίρετοι φίλοι και γνωστοί, και θέλοντας να βοηθήσουν τον φίλο τους του λένε Δεν έχεις τίποτα, όλα είναι στο μυαλό σου.
Όταν πρόκειται για την ψυχική ασθένεια, οι άνθρωποι έχουν την τάση να λένε τα πιο απλοϊκά αλλά συνάμα και χειρότερα πράγματα. Δυστυχώς, έχει παρατηρηθεί ότι ακόμη και το παραϊατρικό προσωπικό μπορεί να κάνει τρομερά αναίσθητες και εντελώς επικριτικές παρατηρήσεις στον ασθενή.
Ωστόσο, υπάρχουν και μερικοί άνθρωποι που πιστεύουν ότι με αυτόν τον τρόπο απλά τους “πειράζουν”. Αρκετοί επαγγελματίες ψυχικής υγείας, μπορούν να αναφερθούν σε ιστορίες ανθρώπων με ψυχική ασθένεια που τους κοροϊδεύουν οι συνάδελφοί τους την ώρα που εργάζονται ή που έχουν επισκεφθεί έναν ψυχολόγο.
Ευτυχώς όμως, οι περισσότεροι άνθρωποι γνωρίζουν ότι το να εκφραστείς προσβλητικά σε έναν άνθρωπο με ψυχική ασθένεια, δεν είναι μόνο ακατάλληλο και υπεροπτικό αλλά και απάνθρωπο! Ωστόσο, υπάρχουν στιγμές που μπορεί να παρερμηνευθούν ακόμη και τα πια απλά λόγια, επειδή ο άνθρωπος που τα λέει βρίσκεται σε ευάλωτη θέση. Η αλήθεια είναι ότι μπορεί να είναι δύσκολο κάποιος να βρει το σωστό σχόλιο σε κάποιον που αντιμετωπίζει συναισθηματικές δυσκολίες.
Γι’ αυτό είναι τόσο σημαντικό να ενημερωθείτε και να εκπαιδευτείτε πάνω στην ψυχική ασθένεια, ώστε να πείτε χρήσιμα πράγματα. Στην πραγματικότητα, είναι αναγκαίο να μάθει κανείς τι να λέει. Δεν είναι έμφυτο σε όλους να βοηθήσουν κάποιον που έχει μια ψυχική ασθένεια.
Οπότε τι είναι αυτό, αυτό που κάνει μία παρατήρηση προσβλητική και αναίσθητη; Σύμφωνα με τον κλινικό ψυχολόγο Ράιαν Χάους “τα προβλήματα ξεκινούν όταν οι άνθρωποι έχουν την πεποίθηση ότι η ψυχική ασθένεια είναι ένα σημάδι συναισθηματικής αδυναμίας, είναι κάτι που μπορεί γρήγορα να ξεπεραστεί με κάποιες τετριμμένες καθημερινές συμβουλές ή την ελαχιστοποιούν ως ήσσονος σημασίας την οποία μπορεί να ξεπεράσει κανείς πανεύκολα”.
1. Ασχολήσου με κάτι για να μην σκέφτεσαι καθόλου τι έχεις
Αν υπάρχει σοβαρή ψυχική ασθένεια, το να πεις στον ασθενή να ασχοληθεί με “κάτι” για να μην το σκέφτεται, δεν πρόκειται να λειτουργήσει, ούτε καν προσωρινά, δήλωσε ο Χάους. Αφού ο άνθρωπος προσπαθήσει με δύναμη να απεμπλακεί και έχοντας βιώσει διάφορες εκτροπές, θα εξακολουθήσει να παραμένει με τις ίδιες δυσκολίες. Αγνοώντας την ψυχική ασθένεια, δεν την απομακρύνεις.
2. Γιατί δεν θέλεις να γίνεις καλά;
Αυτό είναι το πιο οδυνηρό πράγμα που μπορεί να πει κάποιος σε έναν ψυχικά ασθενή. Ενώ το πρόσωπο μπορεί να μην έχει κακή πρόθεση, αυτό που είπε, εξακολουθεί να έχει μια ισχυρή επίδραση. Αυτό σημαίνει ότι ο ψυχικά ασθενής είναι ηθελημένα άρρωστος και ότι δεν έχει κανένα συμφέρον να θέλει να είναι υγιής με συνέπεια να δημιουργούνται οι εντυπώσεις ότι είναι πολύ τεμπέλης ή ανίκανος να κάνει ό, τι χρειάζεται για να γίνει καλύτερα ή έχει δευτερογενές όφελος προσποιούμενος ότι είναι άρρωστος.
3. Αλλάξε τη συμπεριφορά σου
Ενώ μια αλλαγή στην αντιμετώπιση θα μπορούσε να συνεισφέρει θετικά, από μόνη της δεν θεραπεύει ψυχικές ασθένειες όπως τη Διαταραχή Ελλειμματικής Προσοχής – Υπερκινητικότητα , τη Διπολική Διαταραχή, τη Σχιζοφρένεια ή το Μετατραυματικό Στρες, δηλώνει ο Χάους. Και η αλλαγή συμπεριφοράς κάποιου δεν είναι τόσο εύκολη. “Είναι εξαιρετικά δύσκολο για έναν υψηλής λειτουργικότητας άνθρωπο να αλλάξει τη στάση του, πόσο μάλλον όταν κάποιος είναι εξασθενημένος από μια κουραστική ψυχική ασθένεια“.
4. Σταμάτα να επικεντρώνεσαι στα κακά πράγματα και ξεκίνα να ζεις
Ένα από τα πιο συνηθισμένα λάθη είναι να πούμε σε ένα άτομο να σταματήσει να επικεντρώνεται στον εαυτό του ή στα κακά πράγματα ή στο παρελθόν του και να αρχίσει να ζει. Γιατί είναι αυτό τόσο προβληματικό; Διότι μπορεί να κάνει το άτομο να αισθάνεται ακόμα χειρότερα για τον εαυτό του. Αντιλαμβανόμενοι στο μυαλό τους το γεγονός ότι δεν μπορούν να το επιτύχουν, αυτό τους κάνει να πιστεύουν ότι αποτυγχάνουν περισσότερο.
5. Έχεις όλα όσα χρειάζεσαι για να γίνεις καλά!
Μπορεί να υπάρχουν πολύ καλές προθέσεις, αλλά αυτό ακούγεται πολύ ενοχοποιητικό, ότι δηλαδή δεν προσπαθεί αρκετά σκληρά. Επιπρόσθετα, αυτό θα μπορούσε ακόμη και να μην είναι ακριβές. Μερικές φορές οι άνθρωποι δεν έχουν όλα όσα χρειάζονται για να βελτιωθούν. Μερικές φορές χρειάζονται μια μικρή βοήθεια, ξεκινώντας από την κατανόηση.
Ο καθένας βιώνει ένα φάσμα συναισθημάτων. Για παράδειγμα, ο καθένας μας μπορεί να αισθάνεται λυπημένος κατά καιρούς. Αλλά η θλίψη μερικές ημέρες, δεν είναι το ίδιο όπως “ένας απελπισμένος λάκκος της απόγνωσης, όπου είναι τόσο σκοτεινά που έχει ξεχάσει ο ψυχικά ασθενής με τι μοιάζει το φως“, όπως πολύ τροματικά περιγράφει την κατάθλιψη ένας ασθενής. Το συναίσθημα του άγχους επίσης δεν είναι το ίδιο με μια κρίση πανικού η οποία βιώνεται σαν “μια τρομακτική αστραπή της απελπισίας, μία αυτολύπηση, ένα μίσος προς τον ίδιο τον εαυτό και την απόλυτη βεβαιότητα ενός άμεσου θανάτου“.
7. Απλά προσευχήσου και θα περάσει
Η προσευχή είναι μία ισχυρή δύναμη για πολλούς ανθρώπους. Επικεντρωνόμενοι στον εαυτό μας και αισθανόμενοι μία υποστήριξη από μια ανώτερη δύναμη μπορεί να είναι πολύ χρήσιμο, αναφέρει ο Χάους. “Αλλά αυτή η συμβουλή μπορεί μόνο να ελαχιστοποιήσει το πρόβλημα, να αγνοήσει πολλές αποδεδειγμένες ιατρικές και ψυχολογικές θεραπείες και μπορεί ακόμη και να κάνει κάποιον να αισθάνεται σαν να μην έχει επουλωθεί επειδή δεν έχει επαρκή πίστη, η οποία προσθέτει προσβολή στην ψυχική ασθένεια”.
8. Γιατί δεν μπορείς να δουλέψεις;
Αναμφίβολα είναι δύσκολο να παρακολουθείς κάποιον που είναι έξυπνος και ικανός να αδυνατεί να εργαστεί. Αλλά να λέμε σε ένα άτομο που ήδη αγωνίζεται, με την ψυχική ασθένεια ότι είναι τεμπέλης, ότι βρίσκει δικαιολογίες ή δεν προσπαθεί αρκετά σκληρά, μπορεί να είναι απίστευτα οδυνηρό.
Παρόμοιες φράσεις που ακούγονται είναι οι εξής: “Δεν βλέπω γιατί δυσκολεύεσαι τόσο πολύ με τη δουλειά σου. Όλοι οι άλλοι δουλεύουν. Πρέπει να συνέλθεις και να δουλέψεις“. Ακόμα και αν απλά ρωτήσεις “Γιατί είναι τόσο δύσκολο για σένα;” μπορεί να κάνει έναν ψυχικά ασθενή να αναρωτηθεί τι λάθος κάνει. Μπορεί να σκεφτεί, “Γιατί δεν μπορώ να εργαστώ; Έχουν δίκιο, είμαι ένας αποτυχημένος!” Παρόμοιες φράσεις θα τους αγχώσουν ακόμα περισσότερο.
9. Έχεις την ίδια ασθένεια με τον ___________
Υπάρχουν περιπτώσεις που δεν γνωρίζουμε τι είναι η ψυχική ασθένεια αλλά υποθέτουμε και κάνουμε συγκρίσεις με γνωστούς μας που μπορεί να έχουν την ίδια. Τότε, μπαίνουμε να συσχετίσουμε τις ασθένειες και να προβλέψουμε τα συμπτώματα, επειδή γνωρίζουμε πώς αντέδρασε ο δικός μας γνωστός. “Ήξερα έναν συγγενή μου που είχε κατάθλιψη και αυτοκτόνησε!” ή “Ξέρω τι έχεις, το είχε ένας θείος μου ο οποίος εξαφανίστηκε και δεν τον βρήκαμε ποτέ!”
Εστιάζοντας στις σωστές απαντήσεις
Καθώς διαβάζετε αυτό το άρθρο, ίσως να αναρωτιέστε αν δεν θα πρέπει τελικά να πείτε κάτι σε μία τέτοια συνθήκη. “Η σιωπή είναι, σύμφωνα με την εμπειρία μου, η χειρότερη απάντηση, επειδή συνήθως ερμηνεύεται αρνητικά“, είπε ο Χάους.
Σύμφωνα με τον Χάους αυτές είναι οι χρήσιμες απαντήσεις:
- Εκφράστε αληθινά την ανησυχία σας: “Έχεις κρίσεις πανικού; Λυπάμαι πολύ που το ακούω αυτό. Από ό, τι έχω ακούσει, αυτό μπορεί να είναι απαίσιο“.
- Προσφέρετε την υποστήριξή σας: “Παρακαλώ πες μου να ξέρω αν χρειάζεσαι κάτι, ή αν θέλεις απλά να μου μιλήσεις“.
- Μιλήστε τους με τον ίδιο τρόπο που το κάνατε πριν, κάτι που τους επιτρέπει να γνωρίζουν τα συναισθήματά σας γι ‘αυτούς και ότι ο σεβασμός σας για αυτούς δεν έχει αλλάξει. Η σχέση σας είναι σταθερή. Είναι το ίδιο πρόσωπο, απλά αντιμετωπίζει ένα θέμα που είναι λιγότερο εμφανές από ένα σπασμένο χέρι ή μία γρίπη.
