Η ενοχή του επιζώντα (ή σύνδρομο του επιζώντα) είναι μια πνευματική κατάσταση, που επέρχεται όταν ένας άνθρωπος πιστεύει ότι έκανε κάτι κακό επειδή επιβίωσε από ένα τραυματικό γεγονός, ενώ άλλα άτομα δεν επιβίωσαν.

Το σύνδρομο μπορεί να εμφανιστεί σε επιζήσαντες από φόνο, τρομοκρατικές ενέργειες, μάχες, φυσικές καταστροφές, επιδημίες, και επίσης σε φίλους και οικογένειες αυτοχείρων (ατόμων που επιχείρησαν να αυτοκτονήσουν) ή ασθενών στο τελικό στάδιο της ασθένειάς τους, που βιώνουν αβάσταχτους πόνους.

Μια εναλλακτική μορφή του συνδρόμου εντοπίζεται στα μέλη των σωστικών συνεργείων και άλλων υπηρεσιών έκτακτης ανάγκης, τα οποία κατηγορούν τον εαυτό τους ότι έκαναν πολύ λίγα για να βοηθήσουν αυτούς που κινδύνευαν. Ακόμη, παρατηρείται σε θεραπευτές, που μπορεί να νιώθουν μια μορφή ενοχής απέναντι στους ασθενείς τους, που υποφέρουν.

Η ενοχή του επιζώντα εντοπίστηκε αρχικά τη δεκαετία του 1960 και αρχικά περιγράφηκε ως αυτόνομη διαταραχή. Αργότερα, το 1994, όταν δημοσιεύτηκε το DSM-IV, ο κατάλογος της Αμερικανικής Εταιρείας, που ταξινομεί σε κατηγορίες τις ψυχικές διαταραχές και χρησιμοποιείται σε παγκόσμιο επίπεδο για τη διάγνωση των ψυχικών διαταραχών, το σύνδρομο καταργήθηκε ως ξεχωριστή διάγνωση και επαναπροσδιορίστηκε ως ένα ιδιαίτερο (σημαντικό) σύμπτωμα της αγχώδους μετατραυματικής διαταραχής (PTSD).

Ο Stephen Joseph, ψυχολόγος στο Πανεπιστήμιο του Warwick, o οποίος μελέτησε τη διαταραχή, πιστεύει ότι με βάση τα αποτελέσματα της έρευνάς του υπάρχουν τρεις τύποι της διαταραχής (συνδρόμου).

Πρώτον, άτομα που νιώθουν ενοχή γιατί κάποιοι επιβίωσαν ενώ άλλοι πέθαναν.

Δεύτερον, άτομα που νιώθουν ενοχή για όσα δεν καταφέραν να κάνουν — αυτοί οι άνθρωποι συχνά υπέφεραν από μετατραυματικές “εισβολές” (διαλείψεις μνήμης) καθώς ξαναζούσαν το γεγονός ξανά και ξανά.

Tρίτον, άτομα που εμφανίζουν συναισθήματα ενοχής για όσα έκαναν, όπως το να ποδοπατήσουν άλλους προκειμένου να σωθούν. Οι άνθρωποι αυτοί συνήθως θέλουν να αποφύγουν σκέψεις σχετικές με την καταστροφή. Δεν θέλουν να θυμούνται τί πραγματικά συνέβη.