Όταν υπάρχουν παιδιά με ιδιαιτερότητες, τότε αναζητάς παιχνίδια γι αυτά… Παιδιά που έχουν κάποια μορφή αναπηρίας, χρειάζονται σύμμαχους και τι καλύτερο από τα παιχνίδια που μεγαλώνουν μ΄αυτά.
Κάπως έτσι φαίνεται ότι το διαχρονικό αίτημα του δυτικού κόσμου συνεχίζει να είναι τα παιχνίδια των παιδιών να μοιάζουν σχεδόν ανθρώπινα.
Κούκλες που περπατάνε, κούκλες που μιλάνε, συνοδευόμενες από ντουλάπες με ρούχα για να μπορείς να τις προσαρμόσεις στην καθημερινότητα που θα επιλέξεις να πρωταγωνιστήσουν.
Κουβαλούν δεκάδες ιδιότητες, διαφορετικές εθνικότητες, άλλα επαγγέλματα, ποικίλουν ηλικιακά και έχουν άλλα χόμπι.
Τα περισσότερα όμως από αυτά αποκλείουν την πραγματικότητα της αναπηρίας ή όταν την παρουσιάζουν το κάνουν με τον λάθος τρόπο.
Μας μίλησε για την καμπάνια του #ToyLikeMe.
Πώς σου ήρθε η ιδέα να δημιουργήσεις το ToyLikeMe;
Είμαι δημοσιογράφος με βάση το Ηνωμένο Βασίλειο, στο παρελθόν δούλευα για έντεκα χρόνια στο BBC και εκεί ασχολήθηκα με τις παιδικές εκπομπές γράφοντας τα παιδικά προγράμματα και στη συνέχεια δημιουργώντας ιστοσελίδες για τους νέους και για τη μουσική.
Υπήρχε από εκεί το ερέθισμα. Είμαι μερικώς κωφή και εν μέρει τυφλή.
Οπότε μεγάλωσα με ακουστικό βαρηκοΐας και δεν είχα ποτέ κάποιο παιχνίδι που να είναι η αντανάκλασή μου.
Όταν ήμουν 15 χρονών η Mattel κυκλοφόρησε μια κούκλα Barbie που ήταν κωφή, θυμάμαι πως ένιωσα απέραντο ενθουσιασμό αν και ήμουν πολύ μεγάλη πια για να παίξω με Barbie. Το να βγάζει μια εταιρεία σαν τη Mattel μια κούκλα που είναι κωφή, επικυρώνει την αυτοεκτίμηση ενός κωφού παιδιού. Σου λέει ότι είναι εντάξει να είσαι κωφός. Αν είναι η Barbie κωφή τότε μπορώ να είμαι κι εγώ κωφός.
Όμως, αυτό τον Απρίλιο παρατήρησα προς έκπληξή μου ότι το κουτί παιχνιδιών μας δεν περιείχε καμιά μορφή αναπηρίας, δεν υπήρχε αντιπροσώπευση από κανένα παιχνίδι.
Ούτε μία πλαστική φιγούρα δεν κρατούσε λευκό ραβδί τυφλού, καμιά κούκλα δεν καθόταν πάνω σε αναπηρικό αμαξίδιο. Με ενόχλησε πολύ γιατί τα παιχνίδια χρησιμοποιούνται για να εκπαιδεύουν και να διασκεδάζουν τα παιδιά.
Η υπάρχουσα βιομηχανία δεν έχει δημιουργήσει παιχνίδια με αναπηρίες μόνο κάτι παππούδες σε αμαξίδια που μας λένε ότι το αμαξίδιο δεν συνάδει με παιδιά ή με εφήβους. «Τι διδάσκει αυτό στα παιδιά μας;», σκέφτηκα.
Όταν αντιλήφθηκα το μέγεθος αποκλεισμού της αναπηρίας από τις μεγαλύτερες εταιρίες παιχνιδιών αποφάσισα να κάνω κάτι. Βλέπεις ήμουν κι εγώ ένα από αυτά τα παιδιά. Μίλησα με κάποιες μητέρες άλλων παιδιών με ιδιαιτερότητες και ιδρύσαμε μαζί μια σελίδα στο facebook, το ToyLikeMe. Κατευθείαν αποκτήσαμε μεγάλο κοινό.
Από ποια στάδια πέρασε η ιδέα σας μέχρι να αρχίσει να παίρνει μορφή; Σε ποιους απευθύνεται το ToyLikeMe;
Έχω λάβει πάρα πολλά μηνύματα από γονείς που ψάχνουν εναγωνίως για παιχνίδια που να παρουσιάζουν ιδιαιτερότητες. Έχω καταλάβει πως τα θέλουν για δυο λόγους. Αφενός για να εκπαιδεύσουν τα παιδιά τους για το πώς να βάλουν ένα ακουστικό βαρηκοΐας -για παράδειγμα το να πεις σε ένα παιδί «δες πώς το αρκουδάκι σου φοράει το ακουστικό στο αυτί του», λειτουργεί καλύτερα από καθετί στο να ενδιαφερθεί να μάθει- έπειτα, θέλουν να δείξουν στα παιδιά τους πως η διαφορετικότητα υπάρχει παντού γύρω τους.
Γι αυτό πήρα την Elsa από το Frozen και την άλλαξα κάνοντάς την κωφή. Της στείλαμε την εικόνα και το διαδώσαμε μέσω Twitter με hashtag #deafelsa. Είναι ανάγκη να βλέπουν όλα τα παιδιά την αναπηρία να παρουσιάζεται με θετικό τρόπο και μακριά από παρωχημένες αντιλήψεις. Αυτό βοηθά τα παιδιά που δεν έχουν αναπηρίες να χτίσουν μια ωραία εικόνα για την διαφορετικότητα, αντιστοίχως βοηθά τα παιδιά με αναπηρίες να αποκτήσουν αυτοπεποίθηση.
Το #ToyLikeMe δε λέει πως τα παιδιά με αναπηρίες πρέπει να παίζουν με παιχνίδια που μοιάζουν με αυτά, άλλωστε μπορεί να μη θέλουν. Εμείς λέμε ότι είναι σημαντικό να υπάρχουν μέσα στα παιχνιδόκουτα όλες οι όψεις της ζωής μας.
Ποια στερεότυπα αναπαράγονται στον κόσμο των παιχνιδιών;
Την ώρα που στο Ηνωμένο Βασίλειο έχουμε 70.000 παιδιά με αμαξίδια. Έπειτα οι κακοί πειρατές που έχουν μπαλώματα στο σώμα τους και γάντζους στα χέρια τους εξαιτίας της εχθρικής συμπεριφοράς τους ή οι άρρωστοι που έχουν σπάσει χέρια και πόδια και βρίσκονται σε νοσοκομεία και εσύ πρέπει να τους περιθάλψεις, όλες αυτές είναι στερεοτυπικές εικόνες που αναπαράγουν οι ενήλικες. Το #ToyLikeMe φτιάχνει παιχνίδια δημιουργώντας μια εντελώς διαφορετική αισθητική. Συνδυάζουμε τη φαντασία, γιορτάζουμε την αναπηρία και τη ζωή.
Αν ένας μοντέρνος Τζεπέτο μπορούσε να φτιάξει έναν κόσμο με τυφλούς Πινόκιο, κωφές Τίνκερμπελ, Πήτερ Παν με σύνδρομο Άσπεργκερ και Barbie με σύνδρομο Down, πώς θα έμοιαζε και τι θα έπρεπε να αποφύγει;
Βοηθά τα παιδιά μας σε μια επικείμενη επίσκεψη στον γιατρό, αλλά τι τους λέει για τον πραγματικό κόσμο της αναπηρίας;
Προσθέστε λίγη πλάκα στις φιγούρες σας, λίγη λάμψη, μερικές σπίθες. Δώστε σε μια τυφλή νεράιδα ραβδί με ζωγραφισμένα λουλούδια για να περπατάει. Η αναπηρία δεν χρειάζεται να αντιπροσωπεύεται με τον αυστηρό ευυπόληπτο τρόπο, κάντε μια μίξη με τη φαντασία σας. Κολλήστε φτερά πίσω από αναπηρικά αμαξίδια, χρωματίστε τα και κάντε τις ρόδες τους να γυρνάνε. Φτιάξτε έναν σκύλο που τρώει hot dog και είναι οδηγός ενός τυφλού κλόουν.
Δεν χρειάζεται να είναι ακριβής η αναπαράσταση, στα παιχνίδια συνήθως ποτέ δεν είναι. Μπορείτε να παίξετε με τον περίγυρο. Αν σχεδιάσετε ένα δεντρόσπιτο φτιάξτε μια σπειροειδή ράμπα τυλιγμένη γύρω από έναν κορμό δέντρου για να μπορεί να ανεβαίνει ένας φυσιοδίφης με αναπηρικό αμαξίδιο.
Παίξτε και αναποδογυρίστε τις λέξεις βάλτε τη λέξη παιδί μπροστά, αντί για ανάπηρο παιδί πείτε παιδί με αναπηρία. Διασκεδάστε μαζί με τις φιγούρες σας, γιορτάστε τες όσο περισσότερο μπορείτε!
