Δήμητρης Βεργάκης
Ειδικός Παιδαγωγός στο Ειδικό Σχολείο Ελευσίνας

Αφού λοιπόν όλο το προηγούμενο διάστημα εν μέσω καραντίνας και έξαρσης της πανδημίας βρισκόταν πραγματικά στα αζήτητα μια κρατική επιστημονική μέριμνα για τους μαθητές με αναπηρία ή/και ειδικές ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες και τις οικογένειες τους, οι οποίες βρέθηκαν για άλλη μια φορά παρέα με την ατομική τους ευθύνη και αντιμέτωπες με την κρατική ανευθυνότητα, φτάσαμε στο άνοιγμα των Ειδικών Σχολείων σε όλες τις βαθμίδες της εκπαίδευσης. Κρίνοντας όμως από τη μέχρι τώρα πολιτική υποβάθμισης στην ειδική αγωγή, που συνέχισε με την ίδια ένταση όλων των προηγούμενων κυβερνήσεων και η σημερινή κυβέρνηση της ΝΔ, αξίζει να σταθούμε σε ορισμένα ζητήματα για τα οποία πρέπει αυτό το διάστημα εκπαιδευτικοί, γονείς και μαθητές στην ειδική αγωγή να δώσουμε σκληρές μάχες.

Όσοι δουλεύουμε στο χώρο της ειδικής αγωγής και εκπαίδευσης, όσοι ζούμε από κοντά το Γολγοθά που ανεβαίνουν καθημερινά οι μαθητές και οι οικογένειες τους, ακούσαμε και είδαμε πολλά μέσα στο διάστημα που παρέμειναν κλειστά τα σχολεία και που προκαλούν τη δίκαιη αγανάκτηση εκπαιδευτικών, γονιών και μαθητών. Αρχικά ίσως θα περίμενε κανείς από την κυβέρνηση ότι σε μια τέτοιου μεγέθους υγειονομική κρίση τα ζητήματα που αφορούν την υγεία αλλά και την εκπαίδευση των ατόμων με αναπηρία και ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες θα κατείχαν υψηλή θέση στην ιεράρχηση της κυβερνητικής ατζέντας.

Αντ’ αυτού είδαμε οτι οι όποιες οδηγίες ανακοινώνονταν για την εκπαίδευση δεν συνοδεύονταν από αντίστοιχη ειδική επεξεργασία για την ειδική αγωγή. Στην ουσία η κυβέρνηση έκλεισε επ’ αόριστον τα ειδικά σχολεία αφήνωντας για άλλη μια φορά ξεκρέμαστα τα πιο ευάλωτα αυτά τμήματα του μαθητικού πληθυσμού, αφού δεν έλαβε ούτε ένα ουσιαστικό μέτρο για την ασφαλή συνέχιση της ειδικής μαθησιακής διαδικασίας, των απαραίτητων θεραπειών των παιδιών (λογοθεραπείας, εργοθεραπείας, φυσικοθεραπείας κλπ), των αναγκαίων δραστηριοτήτων στην άθληση, στη χειροτεχνία, στο θεατρικό – μουσικό παιχνίδι, της τόσο κρίσιμης ειδικά σε τέτοιες συνθήκες συμβουλευτικής – ψυχολογικής υποστήριξης του οικογενειακού περιβάλλοντος του μαθητή και φυσικά και του ίδιου του παιδιού.

Δεν αμφιβάλλουμε βέβαια οτι σε αυτές τις συνθήκες ήταν απαραίτητη η αναστολή της μαζικής προσέλευσης των μαθητών στο σχολικό περιβάλλον, ο περιορισμός όσο γίνεται στο σπίτι. Τι είδους όμως επιστημονική προσέγγιση είναι αυτή που επιβάλλει την επ’ αορίστου χρόνου διακοπή της όποιας ειδικής εκπαιδευτικής διαδικασίας; Πόσο επιστημονικό είναι το να αφήνεις έρμαια τέτοιων ψυχοφθόρων συνθηκών οικογένειες, πολλές από τις οποίες έχουν  μέλη που κατατάσσονται στις  ευπαθείς ομάδες, αντί να υλοποιήσεις σχέδιο ουσιαστικής εξειδικευμένης και ασφαλούς παρέμβασης στους μαθητές και στους γονείς τους;

…και ο κυβερνητικός εμπαιγμός

Απέναντι σε αυτή τη σκληρή πραγματικότητα η κυβέρνηση και το Υπουργείο Παιδείας επέλεξαν να ακολουθήσουν ένα παιχνίδι εντυπώσεων, ένα κακόγουστο αφήγημα του όλα βαίνουν καλώς, αραδιάζοντας νούμερα για το πόσοι μαθητές και εκπαιδευτικοί έκαναν εγγραφή στις ηλεκτρονικές πλατφόρμες του Υπουργείου. Πλήρης αδιαφορία δηλαδή όχι μόνο για τα υλικά εμπόδια που ορθώνονται στην πλειψηφία των οικογενειών ΑμΕΑ, αλλά κυρίως για τη φύση της ειδικής αγωγής, η συνθετότητα της οποίας κάθε άλλο παρά μπορεί να βρει ανταπόκριση στην αποστολή ανεδαφικών εγκυκλίων για την εξ αποστάσεως εκπαίδευση.

Την επόμενη φορά που θα επιχειρήσει λοπόν η κυβέρνηση και τα επιτελεία της να καυχηθούν επί τω έργω τους στην ειδική αγωγή θα τους συνιστούσαμε να είναι πιο σεμνοί. Αν δεν αρκούνται σε επικοινωνιακές φιέστες με ομιλίες μέσω skype του ίδιου του πρωθπουργού με μεμονωμένες περιπτώσεις γονέων, και ενδιαφέρονται να ρίξουν μια ειλικρινή ματιά στη μεγάλη εικόνα της ειδικής αγωγής θα τους προτείναμε να πάνε μία βόλτα στις φτωχογειτονιές του Ασπροπύργου, της Ελευσίνας, του Περάματος, και σε πόσες άλλες ανά τη χώρα. Εκεί θα δουν μαθητές στο φάσμα του αυτισμού  που τους διαλύθηκε η ρουτίνα και άλλους με ΔΕΠΥ που δεν τους χωράει άλλο το σπίτι να ξεσπούν σε έντονες κρίσεις με ταραχώδεις συμπεριφορές. Εκεί θα δουν παιδιά με κινητικά προβλήματα καθηλωμένα στο καρότσι ή στο κρεβάτι τους αποκλεισμένα από κάθε κοινωνική αλληλεπίδραση. Εκεί θα δουν μαθητές να εμφανίζουν παλινδρομήσεις σε δεξιότητες που κατακτήθηκαν με τόσο κόπο. Εκεί θα δουν γονείς σε κατάσταση απελπισίας να βιώνουν στο πετσί τους την ατομική ευθύνη και την εγκατάλειψη από το κράτος.

Επιτακτική η ανάγκη της δια ζώσης ειδικής εκπαιδευτικής παρέμβασης με εξασφάλιση όλων των απαραίτητων όρων και προϋποθέσεων για την ασφάλεια των μαθητών και του προσωπικού

Σε αυτές τις συνθήκες δεν χωράει καμία υποτίμηση όσον αφορά την αναγκαιότητα του ανοίγματος των ειδικών σχολείων, καθώς πέρασαν ήδη 2,5 ταραγμένοι, αποπνιχτικοί μήνες γεμάτοι ταλαιπωρία για τους μαθητές ΑΜΕΑ και τις οικογένειες τους. Δεν χωράει όμως και καμία υποτίμηση όσον αφορά τους όρους, τις προϋποθέσεις και τα συγκεκριμένα μέτρα που θα εξασφαλίσουν την ασφαλή επαναφορά μαθητών και προσωπικού στις σχολικές αίθουσες, επομένως θέτουμε ορισμένους προβληματισμούς:

Οι ειδικοί λοιμωξιολόγοι που συχνά και κατά το δοκούν επικαλείται η κυβέρνηση, συνιστούν καθαρισμό του σχολείου δύο φορές κατά τη διάρκεια της παραμονής των παιδιών στο σχολείο. Το πως ακριβώς υλοποιείται αυτό το είδαμε από την πρώτη μέρα που άνοιξαν τα σχολεία όπου μέχρι τώρα δεν έχει λυθεί εξ ολοκλήρου σε μια σειρά σχολεία το φλέγον ζήτημα της καθαριότητας με τις ελαστικές σχέσεις εργασίας και τις ελείψεις σε προσωπικό να καθιστούν αδύνατο να καλυφθούν με ολοκληρωμένο τρόπο οι ανάγκες καθαρισμού των σχολείων. Σε ορισμένα σχολεία δεν έχουν εξασφαλισθεί ακόμα προμετωπίδες, μάσκες και γάντια, η χρήση των οποίων ορίζεται μάλιστα και ως υποχρεωτική σε καταστάσεις όπως η υποστήριξη στη σίτιση των παιδιών.

Πώς θα αποφευχθούν άραγε φαινόμενα συγχρωτισμού στις σχολικές αίθουσες όταν υπάρχει η απαράδεκτη εικόνα ειδικών σχολείων, όπου παιδιά και εκπαιδευτικοί στοιβάζονται σε “αίθουσες” διαστάσεων στην κυριολεξία 2×2 και όταν οι οδηγίες είναι να μπαίνει και ο θεραπευτής μαζί με τον εκπαιδευτικό στην ίδια τάξη; Πώς θα αερίζονται επαρκώς οι χώροι όταν μέχρι και αποθηκάκια με μηδενικό εξαερισμό χρησιμοποιούνται ως χώροι διδασκαλίας ή θεραπευτικά εργαστήρια; Μήπως αξιοποίησε η κυβέρνηση όλο αυτό το διάστημα για την ανέγερση ασφαλών ποιοτικών χώρων στις σχολικές μονάδες;

Τι θα γίνει με αυτό το μεγάλο ποσοστό μαθητών στην ειδική αγωγή που εμφανίζουν συννοσηρότητα με σοβαρά συνοδά προβλήματα υγείας (π.χ. καρδιοπάθειες); Θα εξασφαλιστούν  για αυτά τα παιδιά ασφαλείς υγειονομικοί χώροι ή κατ’ οίκον διδασκαλία με πρόσληψη του κατάλληλου προσωπικού, προκειμένου να μην πεταχτούν εκτός της εκπαιδευτικής διαδικασίας ή θα αρκεστούμε στις απαράδεκτες δηλώσεις της κυβέρνησης και του κ. Τσιώρδα οτι οι γονείς θα είναι οι μοναδικοί υπεύθυνοι όσον αφορά την προσέλευση του παιδιού τους στο σχολείο, αφού οι ίδιοι ξέρουν τι είναι καλύτερο για το παιδί τους;

Φτάνει πια με την ατομική ευθύνη! Οι γονείς δεν είναι ούτε επιστήμονες ούτε υπουργοί! Άμεσα μέτρα στήριξης της Ειδικής Αγωγής εδώ και τώρα!

Το καλύτερο για κάθε παιδί είναι να βρίσκεται εντός εκπαιδευτικού πλαισίου με ότι αυτό συνεπάγεται για τα μέτρα που πρέπει να πάρει η κυβέρνηση που έχει κάνει καθεστώς την προαιρετικότητα στην εκπαίδευση. Αυτή έχει την αποκλειστική ευθύνη για την ασφαλή επανέναρξη της εκπαιδευτικής διαδικασίας και πρέπει να πιεστεί ώστε να σταματήσει να σφυρίζει αδιάφορα και να βγει απ’ τον πάγο η ειδική αγωγή. Αυτές τις μέρες πρέπει να δυναμώσει η φωνή σε κάθε σωματείο εκπαιδευτικών, κάθε ένωση και σύλλογο γονέων που λέει: Χορτάσαμε ατομική ευθύνη! Πάρτε ουσιαστικά μέτρα στήριξης για την ειδική αγωγή εδώ και τώρα!

Όλο το προηγούμενο διάστημα μέσα σε αυτές τις δύσκολες συνθήκες εκπαιδευτικοί – γονείς και μαθητές αποτέλεσαν ένα ξεχωριστό αποκούμπι ο ένας για τον άλλο. Οι εκπαιδευτικοί στην ειδική αγωγή από την πρώτη στιγμή και χωρίς να περιμένουν τις οδηγίες προς ναυτιλομένους του Υπουργείου, στάθηκαν με όλα τα μέσα, με μεράκι και φαντασία δίπλα στους μαθητές και τις οικογένειες τους. Σε ορισμένες περιπτώσεις πραγματοποίησαν μέχρι και κατ’ οίκον επισκέψεις προκειμένου το παιδί να πάει μια βόλτα με το δάσκαλο του. Έγιναν αποδέκτες συγκινητικών μηνυμάτων από τους γονείς για τα χαμόγελα μου γέμισαν τα πρόσωπα των παιδιών τους έστω και μετά από μία σύντομη βιντεοκλήση. Αυτή η σχέση που δέθηκε μέσα από τις δυσκολίες, αφήνει σημαντική παρακαταθήκη για τους κοινούς μας αγώνες γονιών, μαθητών και εκπαιδευτικών, που είναι απαραίτητο να δυναμώσουμε το επόμενο διάστημα.

Είναι επιτακτική ανάγκη να γίνουν παντού κοινές συσκέψεις σωματείων εκπαιδευτικών με ενώσεις και συλλόγους γονέων. Αυτές τις μέρες που οι εκπαιδευτικοί επιστρέψαμε στα σχολεία μας, κάθε σύλλογος διδασκόντων να καταγράψει προβλήματα, να τα μεταφέρει στο σωματείο του, να καλέσει το σύλλογο γονέων και κηδεμόνων του σχολείου του για να γίνει συζήτηση και να αποφασιστούν κοινές δράσεις. Όλοι μαζί να απαιτήσουμε εδώ και τώρα:

• Εκτακτη χρηματοδότηση, πρόσληψη όλου του αναγκαίου μόνιμου επιστημονικού και παιδαγωγικού προσωπικού, τα ανάλογα αυξημένα μέτρα προφύλαξης για τη ζωή και την ασφάλεια της ευπαθούς ομάδας, των παιδιών με αναπηρία, ώστε να μη στερηθούν την ειδική παιδαγωγική στήριξη, τη ψυχολογική, τη συμβουλευτική, τις αναγκαίες θεραπείες, την εργοθεραπευτική, φυσιοθεραπευτική, κάθε άλλου είδους επιστημονική στήριξη. Μονιμοποίση όλων των αναπληρωτών εδώ και τώρα.
• Πλήρης στελέχωση των ΚΕΣΥ από μόνιμο προσωπικό όλων των αναγκαίων επιστημονικών ειδικοτήτων, όπως είναι οι ψυχολόγοι, κοινωνικοί λειτουργοί κ.ά., ώστε να μπορούν να ανταποκριθούν, πέραν των άλλων, σε ανάγκες ψυχολογικής και συμβουλευτικής στήριξης παιδιών με αναπηρία και των οικογενειών τους.
• Ελεγχος της καταλληλότητας των κτιρίων, άμεσο πρόγραμμα κρατικής παρέμβασης για την ανέγερση σύγχρονων σχολικών μονάδων, διασφαλίζοντας όχι μόνο την ποιότητα στην παιδαγωγική παρέμβαση, αλλά και την υγεία και ασφάλεια των παιδιών, με την ανάλογη πρόβλεψη τ.μ. ανά παιδί. Να τερματιστεί η κατάσταση να μοιράζονται αίθουσες στα δύο, με διαχωριστικές ντουλάπες, στοιβάζοντας τα παιδιά, συνθήκη απαγορευτική μεσούσης της πανδημίας.
• Εδώ και τώρα μείωση της αναλογίας παιδιού και ειδικού παιδαγωγού. Να καταργηθεί το μέτρο που θεσμοθέτησε ο ΣΥΡΙΖΑ για τον κατώτατο αριθμό συγκρότησης τάξεων στα ειδικά σχολεία, στα τρία παιδιά, και να προβλεφθεί αναλογία που να λαμβάνει υπόψη της τους όρους ασφάλειας παιδιών και ειδικών παιδαγωγών, δηλαδή να αποφεύγεται ο συγχρωτισμός, εφόσον αυτό εγκυμονεί κινδύνους.
• Να παρθούν όλα τα αναγκαία μέτρα, με ευθύνη του υπουργείου Παιδείας, ώστε σε ενδεχόμενη έξαρση της πανδημίας να υπάρχει το ανάλογο μόνιμο επιστημονικό και παιδαγωγικό προσωπικό, ώστε να εξασφαλιστεί η δυνατότητα ακόμα και κατ’ οίκον επιστημονικής παρέμβασης για όσα παιδιά, μετά από τεκμηριωμένη άποψη των ειδικών, χρειαστεί να παραμείνουν σπίτι τους, λαμβάνοντας φυσικά όλα τα αναγκαία μέτρα ασφαλείας τόσο για το επιστημονικό δυναμικό όσο και για τα παιδιά και τις οικογένειές τους».

Όλο το προηγούμενο διάστημα της πανδημίας αποκαλύφθηκε με τραγικό τρόπο οτι η κυβέρνηση, το αστικό κράτος συνολικότερα που τα ζυγίζει όλα στη λογική κόστους-κέρδους δεν θέλει  να προσαρμοστεί σε συνθήκες που η υγεία και η εκπαίδευση των παιδιών του λαού αποτελούν πρώτης τάξεως ζητήματα που πρέπει να λυθούν με γενναία χρηματοδότηση από τον κρατικό προϋπολογισμό.

Αντιθέτως γίναμε για άλλη μια φορά μάρτυρες της γενναιοδωρίας του κράτους προς το μεγάλο κεφάλαιο που το φόρτωσε με δις ευρώ προκειμένου να συνεχίσει να ξεζουμίζει με μεγαλύτερη άνεση τους εργαζόμενους εν μέσω υγειονομικής κρίσης. Σε αυτό το σάπιο εκμεταλλευτικό σύστημα που αντιμετωπίζει τις ανάγκες των ΑΜΕΑ ως ανεπιθύμητο βαρίδι και τις παραδίδει βορά στους κάθε λογής κερδοσκόπους, είναι δική μας υπόθεση μέσα από το οργανωμένο κίνημα, τους ΣΕΠΕ και ΕΛΜΕ, τον Ενιαίο Σύλλογο Γονέων με το αγωνιστικό αναπηρικό κίνημα της ΣΕΑΑΝ να προτάξουμε μπροστά τις δικές μας σύγχρονες ανάγκες, να επιβάλλουμε το δίκιο με την πάλη μας για αποκλειστικά δημόσια και δωρεάν ποιοτική Ειδική  Αγωγή, Υγεία – Πρόνοια και Αποκατάσταση.

Δήμητρης Βεργάκης

Ειδικός Παιδαγωγός στο Ειδικό Σχολείο Ελευσίνας

εκλεγμένος με την ΑΣΕ στο ΣΕΠΕ “Κώστας Βάρναλης”