Σταφυλοκοκκικές μολύνσεις (λοιμώξεις) στα παιδιά

Οι σταφυλόκοκκοι είναι ένα είδος μικροβίων και μπορεί να προκαλέσουν μολύνσεις στον άνθρωπο. Διακρίνονται σε περίπου 32 είδη, είναι ευρέως διαδεδομένοι και μπορούν να επιζήσουν σε ακραίες καιρικές συνθήκες.

Αποικίζουν το δέρμα, τους ρώθωνες,  τις μασχάλες, το περίνεο, τον κόλπο και το ορθό φυσιολογικών ατόμων και κάτω από ευνοϊκές συνθήκες μπορεί να προκαλέσουν λοιμώξεις στο δέρμα αλλά και άλλες σοβαρότερες λοιμώξεις σε όργανα του σώματος. Συχνό είδος σταφυλοκόκκου που απασχολεί είναι ο Staphylococcus aureus που αποικίζει σε ποσοστό 30-50 % τα ρουθούνια και το δέρμα των υγιών παιδιών και των ενηλίκων. Σε αυτές τις περιπτώσεις τα άτομα είναι απλά φορείς του μικροβίου και δεν νοσούν.

Ορισμένες συνθήκες όπως είναι οι πιο κάτω μπορεί να διευκολύνουν την μόλυνση από σταφυλόκοκκο:

• η λύση της συνέχειας του δέρματος μετά από τραύμα ήαπό τσίμπημα εντόμου,
• το έγκαυμα,
• το ζεστό και υγρό κλίμα κατά τους καλοκαιρινού μήνες,
• η παρουσία εκζέματος στο δέρμα

Ποιες λοιμώξεις μπορεί να προκληθούν από το σταφυλόκοκκο;

Οι λοιμώξεις από σταφυλόκοκκο διακρίνονται στις εξής κατηγορίες:

1. Λοιμώξεις του δέρματος. Είναι συχνές στα παιδιά και απασχολούν πολλές φορές τους καλοκαιρινούς μήνες.
2. Σοβαρές εντοπισμένες λοιμώξεις σε όργανα όπως η πνευμονία από σταφυλόκοκκο, αποστήματα σε διάφορα όργανα, λοιμώξεις των οστών και των αρθρώσεων (οστεομυελίτιδα, αρθρίτιδα), ενδοκαρδίτιδα, σηψαιμία κ.α.  Δεν είναι τόσο συχνές σε υγιή παιδιά αλλά μπορεί να συμβούν και απαιτούν νοσηλεία και ενδοφλέβια αντιβιοτική αγωγή.
3. Λοιμώξεις που οφείλονται σε τοξίνες  του σταφυλόκοκκου όπως η τροφική δηλητηρίαση, το σύνδρομο τοξικού σοκ. Η τροφική δηλητηρίαση από σταφυλόκοκκο εκδηλώνεται λίγες ώρες μετά τη λήψη μολυσμένης τροφής με ακατάσχετους εμέτους.  Δεν χρειάζεται η χορήγηση αντιβιοτικής αγωγής. Γίνεται απλά ενυδάτωση.  Το σύνδρομο τοξικού σοκ είναι μια πολύ σοβαρή αλλά σπάνια κατάσταση που εκδηλώνεται με ψηλό πυρετό, εξάνθημα και  ανεπάρκεια των οργάνων.

Ποιες είναι οι συχνότερες λοιμώξεις από σταφυλόκοκκο στα παιδιά;

Οι συχνότερες λοιμώξεις από σταφυλόκοκκο στα παιδιά αφορούν τις μολύνσεις του δέρματος.

• Κυτταρίτιδα του δέρματος πρόκειται για μόλυνση στο δέρμα και στους βαθύτερους ιστούς , τον υποδόριο ιστό. Το δέρμα είναι κόκκινο, θερμό και πρησμένο.   Η κυτταρίτιδα του δέρματος είναι συχνή στα παιδιά και συνήθως εμφανίζεται μετά από τσιμπήματα από έντομα ή τραύμα στο δέρμα. Η διάγνωση μπορεί να γίνει εύκολα από τον παιδίατρο. Η θεραπεία απαιτεί αντιβιοτική αγωγή από το στόμα ή ενδοφλέβια αντιβιοτική αγωγή αναλόγως της βαρύτητας. Με κατάλληλη αντιβιοτική αγωγή υποχωρεί σε 7-10 μέρες.
• Μολυσματικό κηρίο – Γνωστό στο κοινό με τον όρο σταφυλόκοκκος στο δέρμα

Οι περισσότεροι γνωρίζουν τη πάθηση αυτή συνήθως ως σταφυλόκκοκκος στο δέρμα.Πολύ γνωστό το σενάριο οι γονείς αναφέρουν ότι το παιδί μου έβγαλε κάτι περίεργα σπυράκια που ξεφλουδίζουν, έχουν φαγούρα, μερικές φορές τρέχουν υγρό αλλά δεν περνούν. Μολυσματικό κηρίο εκτός από το σταφυλόκοκκο μπορεί να προκληθεί και από ένα άλλο μικρόβιο που ονομάζεται στρεπτόκοκκος.

Συνήθως το μολυσματικό κηρίο εμφανίζεται σε μεγαλύτερη συχνότητα κατά τους καλοκαιρινούς μήνες που αφθονούν οι συνθήκες ζέστης και υγρασίας και είναι συχνή μόλυνση στα παιδιά 2-5 ετών.Πρόκειται για δερματικές βλάβες που μπορεί να προσβάλλουν το πρόσωπο, τη μύτη, τα αυτιά αλλά και χέρια, πόδια. Αρχικά έχουν τη μορφή κόκκινων εξογκωμάτων και στη συνέχεια γίνονται φουσκάλες που περιέχουν υγρό. Ανοίγουν, ξεφλουδίζουν και βγάζουν ένα καφε-κίτρινο υγρό που έχει χρώμα μελιού.Το μολυσματικό κηρίο δε συνοδεύεται από πυρετό.

Πώς γίνεται η διάγνωση του μολυσματικού κηρίου;

Ο παιδίατρος μπορεί να διαγνώσει το μολυσματικό κηρίο με την κλινική εξέταση.Μερικές φορές μπορεί να πάρει καλλιέργειααπό τη δερματική βλάβη για να ανευρεθεί το υπεύθυνο μικρόβιο.Αυτό δεν είναι πάντοτε απαραίτητο να γίνεται. Καλλιέργεια συνήθως λαμβάνεται σε περιπτώσεις που η μόλυνση δεν βελτιώνεται μετά από 3-4 μέρες ή υποτροπιάζει συχνά.Σε αυτές τις περιπτώσεις μπορεί το μικρόβιο να μη σκοτώνεται με τα συνήθη αντιβιοτικά και απαιτεί άλλο είδος αντιβιοτικής αγωγής.

Ποια είναι η θεραπεία του μολυσματικού κηρίου;

Η θεραπεία περιλαμβάνει την τοπική ή από το στόμα αντιβιοτική αγωγή αναλόγως της βαρύτητας της δερματικής βλάβης από το σταφυλόκοκκο αλλά και τον σχολαστικό καθαρισμό του δέρματος.

• Σταφυλοκοκκική επιδερμική νεκρόλυση

Η σταφυλοκοκκική επιδερμική νεκρόλυση εμφανίζεται συνήθως στα βρέφη και μικρά παιδιά.Οφείλεται σε τοξίνες που παράγει το μικρόβιο και προκαλεί βλάβη και απόπτωση της επιδερμίδας αφήνοντας το δέρμα ακάλυπτο και απροστάτευτο από μολυσματικούς παράγοντες. Συχνά συνοδεύεται από πυρετό. Εμφανίζεται συχνότερα στην περιοχή της πάνας. Χορηγείται κατάλληλη αντιβιοτική αγωγή και γίνεται περιποίηση του δέρματος.Το δέρμα τις περισσότερες φορές επουλώνεται χωρίς ουλές.

• Δοθιήνας είναι ένα οζίδιο του δέρματος με πύον που αναπτύσσετε γύρω από ένα θύλακο της τρίχας.
• Θυλακίτιδα είναι φλεγμονή του θύλακα της τρίχας και είναι ένα σπυράκι με πύον.

Μπορεί να μεταδοθεί μια σταφυλοκοκκική λοίμωξη δέρματος από το ένα παιδί στο άλλο;

Ναι, μπορεί να μεταδοθεί με άμεση επαφή με το δέρμα από το ένα παιδί στο άλλο ή μέσω παιγνιδιών ή κοινών αντικειμένων. Για αυτό ένα παιδί με σταφυλοκοκκική λοίμωξη χρειάζεται να λάβει 2-3 μέρες αγωγή, να στεγνώσουν οι βλάβες να μην βγάζουν υγρό και μετά να επιστρέψει στο σχολείο. Σημαντικό επίσης είναι να καλύπτονται οι βλάβες για να μην εξαπλώνεται το μικρόβιο σε άλλα άτομα.

Ένα παιδί μπορεί να πάθει δεύτερη φορά σταφυλοκοκκική δερματική λοίμωξη;

Ναι, αυτό μπορεί να συμβεί.  Όταν κάποιο παιδί πάθει σταφυλοκοκκική λοίμωξη αυτό δεν αφήνει αντισώματα στον οργανισμό που θα τον προστατεύουν για πάντα.  Στις περιπτώσεις που δεν τηρούνται οι κανόνες υγιεινής και το παιδί έχει μια λύση στη συνέχεια του δέρματος π.χ. τσίμπημα από κουνούπι το μικρόβιο μπορεί να διεισδύσει και να προκαλέσει λοίμωξη στο δέρμα.

Τι να κάνετε για την πρόληψη των σταφυλοκοκκικών λοιμώξεων στα παιδιά;

Δεν υπάρχει εμβόλιο για την πρόληψη των σταφυλοκοκκικών λοιμώξεων στα παιδιά.

Ακρογωνιαίος λίθος της πρόληψης των λοιμώξεων από σταφυλόκοκκο στα παιδιά είναι η εκπαίδευσή των παιδιών στους ορθούς κανόνες υγιεινής:

1. Να μάθουν να πλένονται σωστά και συχνά με σαπούνι και νερό.
2. Να χρησιμοποιούν τα προσωπικά τους αντικείμενα όπως τη δική τους πετσέτα, χτένα και να μη ανταλλάσσουν τα ρούχα τους.
3. Να αποφεύγουν να έρχονται σε επαφή με παιδιά που έχουν ανοικτές πληγές.
4. Να κάνουν καθημερινά μπάνιο και να κόβονται τα νύχια τους να είναι καθαρά.

Σε γενικές γραμμές για την πρόληψη των σταφυλοκοκκικών λοιμώξεων σημαντικά μέτρα είναι τα πιο κάτω:

• Καλό πλύσιμο χεριών.
• Κάλυμμα πληγών στο δέρμα. Αν τα παιδιά γρατσουνίζουν το δέρμα που έχει βλάβη από σταφυλόκοκκο μπορεί να μεταφέρουν το μικρόβιο σε άλλα σημεία.
• Προστασία από τσιμπήματα κουνουπιών με εντομοαπωθητικό σπρέι κλπ. και αντιμετώπιση άμεσα των τσιμπημάτων.
• Να πλένονται τα ρούχα και οι πετσέτες με ζεστό νερό.