Η στοματική υγεία είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με τη γενική υγεία, καθώς επηρεάζει και επηρεάζεται από αυτήν.

Σύμφωνα με τα μέλη του Οδοντιατρικού Συλλόγου Πειραιώς (ΟΣΠ), η φροντίδα των δοντιών είναι πολύ περισσότερο σημαντική για τα άτομα με αναπηρία, τα οποία έχουν επιβαρυμένη γενική υγεία και η πρόσβαση των οποίων σε οδοντιατρικές υπηρεσίες, καθώς και η συνεργασία τους με τον οδοντίατρο είναι δυσκολότερες.

Δυστυχώς, όμως, πολλοί γονείς ή φροντιστές δεν γνωρίζουν τι πρέπει να κάνουν για να φροντίσουν τα δόντια των Ατόμων με Αναπηρία. Διαβάστε παρακάτω τα κυριότερα μέτρα πρόληψης της τερηδόνας και της ουλίτιδας που συνιστά ο Οδοντιατρικός Σύλλογος Πειραιώς σε όσους φροντίζουν άτομα με αναπηρία, έτσι ώστε τα άτομα αυτά να έχουν καλή στοματική υγεία και καλύτερη ζωή.

1.Το σημαντικότερο μέτρο είναι το καθημερινό βούρτσισμα των δοντιών. Το βούρτσισμα κανονικά πρέπει να γίνεται έπειτα από κάθε γεύμα, εάν όμως αυτό είναι αδύνατον, τότε επιχειρείται δύο φορές την ημέρα, από τις οποίες η μία να είναι οπωσδήποτε το βράδυ πριν από τον ύπνο.

Εάν το άτομο με αναπηρία συνεργάζεται, ενθαρρύνεται να βουρτσίζει τα δόντια μόνο του με μικρή ποσότητα οδοντόπαστας, όση ένα μπιζέλι που καλύτερα να μην περιέχει φθόριο λόγω του κινδύνου κατάποσης.

Στην περίπτωση που αδυνατεί μόνο του, το βούρτσισμα γίνεται από τον φροντιστή. Υπάρχουν διάφοροι τρόποι επίτευξής του.

Ο φροντιστής:

α) είτε βρίσκεται πίσω ή δίπλα από το άτομο με αναπηρία που κάθεται σε καρέκλα, αγκαλιάζοντας με το ένα χέρι το κεφάλι του και κρατώντας την κάτω γνάθο του ανοικτή,

β) είτε κάθεται σε έναν καναπέ και συγκρατεί ανάμεσα στα γόνατά του το κεφάλι του ατόμου με αναπηρία που κάθεται στο πάτωμα.

Προτιμότερο βέβαια είναι να υπάρχουν δύο φροντιστές που ο ένας βαστά το άτομο ακίνητο και ο άλλος του βουρτσίζει τα δόντια.

Η χρήση ενός βοηθήματος που κρατάει το στόμα ανοικτό (στοματοδιαστολέας) είναι συνήθως απαραίτητη. Στοματοδιαστολέας μπορεί να κατασκευαστεί εύκολα χρησιμοποιώντας 6-7 ξύλινες σπάτουλες ενωμένες με μία ταινία. Κατά περίπτωση, ως στοματοδιαστολέας μπορεί να χρησιμοποιηθεί η λαβή της οδοντόβουρτσας ή μία μικρή πετσέτα κατάλληλα διπλωμένη.

Το βούρτσισμα γίνεται σε όλες τις πλευρές όλων των δοντιών και πρέπει να κρατάει τουλάχιστον 3 λεπτά. Η οδοντόβουρτσα πρέπει να έχει νάϋλον τρίχες και μπορεί να έχει κατάλληλα διαμορφωμένη λαβή ανάλογα με τις ιδιαιτερότητες του ατόμου με αναπηρία. Ενδείκνυται η χρήση ηλεκτρικής οδοντόβουρτσας. Επιμένουμε κυρίως στα πάνω πίσω δόντια και στα πρόσθια κάτω. Το βούρτσισμα ακόμα και μόνο των προσθίων δοντιών είναι καλύτερο από το καθόλου.

Όταν το άτομο με αναπηρία δεν μπορεί να ξεπλύνει το στόμα του, το βούρτσισμα γίνεται χωρίς οδοντόκρεμα, με βρεγμένη οδοντόβουρτσα με χαμομήλι χωρίς ζάχαρη ή ακόμα και με νερό.

Σημαντικό είναι να χρησιμοποιείται από τα άτομα με αναπηρία οδοντικό νήμα με συγκρατητήρες ή μεσοδόντια βουρτσάκια.

2. Απαραίτητο μέτρο πρόληψης είναι και ο έλεγχος του διαιτολογίου των ατόμων με αναπηρία. Στόχος είναι η μείωση της συχνότητας και της ποσότητας πρόσληψης ζαχαρούχων τροφών ιδιαίτερα μεταξύ των γευμάτων.

Δεν πρέπει να προσφέρονται γλυκά για επιβράβευση και είναι προτιμότερο το γλυκό να τρώγεται μετά το κύριο γεύμα, οπότε θα ακολουθήσει το βούρτσισμα των δοντιών, παρά ανάμεσα στα γεύματα, οπότε θα παραμείνει η ζάχαρη στο στόμα για ώρες.

Να αποφεύγονται τροφές με ζάχαρη, όπως καραμέλες, μπισκότα, τσίχλες, σοκολάτες που κολλάνε πάνω στα δόντια.

3. Ο φροντιστής πρέπει να εξετάζει συχνά το στόμα του ατόμου με αναπηρία. Σε περίπτωση που διαπιστώσει κάτι ασυνήθιστο ή μη φυσιολογικό, όπως χαλασμένο δόντι, αίμα από τα ούλα, πληγές στο στόμα, πρήξιμο ή εάν το άτομο με αναπηρία παραπονείται για πόνο, τότε ο φροντιστής πρέπει να επικοινωνεί άμεσα με τον οδοντίατρο.

4. Απαραίτητη είναι η τακτική εξέταση του ατόμου με αναπηρία από τον οδοντίατρο. Αυτή γίνεται για επανέλεγχο της στοματικής κατάστασης και φθορίωση των δοντιών. Καλό είναι να γίνεται δύο φορές τον χρόνο. Σε άτομα με σοβαρά προβλήματα που εμφανίζουν αδυναμία μετακίνησης, μπορεί να παρασχεθεί κατ’ οίκον οδοντιατρική φροντίδα από οδοντιάτρους που διαθέτουν την ανάλογη εμπειρία και υλικοτεχνική υποδομή.

Όπως τονίζουν τα μέλη του Οδοντιατρικού Συλλόγου Πειραιώς (ΟΣΠ), όσοι φροντίζουν άτομα με αναπηρία πρέπει να ακολουθούν τις τέσσερις οδηγίες που προαναφέρονται και δεν πρέπει να ξεχνάνε ότι η διατήρηση της υγείας του στόματος είναι σημαντική για την ποιότητα ζωής των ατόμων με αναπηρία!

Σημειώνεται πως ο ΟΣΠ στα πλαίσια των προληπτικών και κοινωνικών του δράσεων συμπεριλαμβάνει πάντα τα σχολεία ατόμων με αναπηρία, δίνοντας άμεση προτεραιότητα σε οποιαδήποτε παρόμοια πρόσκληση. Ο ΟΣΠ έχει διερευνήσει τις ιδιαίτερες ανάγκες των ΑΜΕΑ και έχει αναπτύξει προγράμματα εκπαίδευσης των φροντιστών τους στην πρόληψη της στοματικής υγείας. Στα πλαίσια αυτής της δράσης έχει σχεδιάσει έντυπο ενημερωτικό υλικό για φροντιστές ΑΜΕΑ, το οποίο διατίθεται σε όποιον φορέα ή άτομο το ζητήσει.