Οι πονοκέφαλοι που οφείλονται στην ημικρανία είναι μία από τις πιο συνήθεις χρόνιες παθήσεις παγκοσμίως. Οι μελέτες δείχνουν ότι οι χρόνιες ημικρανίες επηρεάζουν περίπου 1 στους 10 ανθρώπους, με δύο φορές μεγαλύτερο ποσοστό αυτό των γυναικών.
Οι πονοκέφαλοι από ημικρανία επιφέρουν μια δυσλειτουργία και προκαλούν σημαντική απώλεια της παραγωγικότητας και της ποιότητας ζωής. Από τη στιγμή της εμφάνισής της, μια ημικρανία μπορεί να διαρκέσει από 4 έως και 72 ώρες. Εκτός από την ουσιαστική μείωση της ποιότητας ζωής, οι συχνές ημικρανίες μπορούν να θέσουν σε κίνδυνο την εργασία του ατόμου και να επηρεάσουν την καθημερινή λειτουργικότητά του.
Οι αιτίες των πονοκεφάλων από ημικρανία δεν είναι πλήρως κατανοητές. Θεωρείται πως η κληρονομικότητα διαδραματίζει κάποιον ρόλο, όπως επίσης και το περιβάλλον επηρεάζει και αλλάζει τον τρόπο με τον οποίο ο εγκέφαλος αλληλοεπιδρά με το τρίδυμο νεύρο.
Δυσπροσαρμοστική αντίδραση στο στρες;
Μπορεί οι πονοκέφαλοι από ημικρανία να είναι αποτέλεσμα της δυσπροσαρμοστικής αντίδρασης του εγκεφάλου στο άγχος. Οι ερευνητές έχουν διαπιστώσει ότι όταν ξεκινά η ημικρανία, οι αποκρίσεις του σώματος (πόνος, αύξηση των ορμονών του στρες, ναυτία και έμετος) υπερβαίνουν τα φυσιολογικά επίπεδα. Ακόμα και κατά τη διάρκεια περιόδων χωρίς ημικρανία, ο εγκέφαλος του ατόμου που υποφέρει από ημικρανίες είναι πιο ευαίσθητος σε ερεθίσματα.
Κατανοώντας πώς λειτουργεί ο εγκέφαλος σε επίπεδο νευρώνων, ξέρουμε ότι μεγάλο μέρος όσων συμβαίνουν μέσα στον εγκέφαλο λειτουργούν ανασταλτικά. Δεν είναι καλό να υπάρχει μια πληθώρα νευροχημικών ουσιών να κυκλοφορούν στον εγκέφαλο. Η υπερευαισθησία μειώνει την αποτελεσματικότητα των μηχανισμών με ηρεμιστική δράση και αυξάνει την ευαισθησία στον πόνο. Αυτό σημαίνει ότι η ανταπόκριση του εγκεφάλου στα ερεθίσματα μεταξύ επεισοδίων εντείνεται με μη φυσιολογικό τρόπο.
Γνωρίζουμε ότι η εμπειρία του στρες συνιστά έναν σημαντικό παράγοντα για την εμφάνιση ημικρανίας. Το άγχος της εργασίας και το άγχος στο σπίτι συμβάλλουν στην πιθανότητα εμφάνισης ενός επεισοδίου ημικρανίας.
Παιδικό τραύμα και πονοκέφαλοι
Το υπερβολικό άγχος μπορεί να αλλάξει τη λειτουργία του εγκεφάλου και την αντίδρασή του στο εσωτερικό περιβάλλον ή τις σκέψεις, και στο εξωτερικό περιβάλλον ή σε φώτα, ήχους και άλλα ερεθίσματα. Οι ενήλικες που εκτίθενται σε συνεχές στρες ή τραύμα στην παιδική ηλικία, συχνά αναπτύσσουν μια μειωμένη ικανότητα να ηρεμούν τόσο ψυχικά όσο και σωματικά ως αντίδραση στο άγχος.
Όταν εξετάζουμε τους ασθενείς που πάσχουν από ημικρανία ως ομάδα, διαπιστώνουμε μια σχέση μεταξύ δυσμενών παιδικών εμπειριών (ΔΠΕ) και πονοκεφάλων ημικρανίας. Παραδείγματα ΔΠΕ είναι η ενδοοικογενειακή βία, η συναισθηματική παραμέληση, η συναισθηματική κακοποίηση και η σεξουαλική κακοποίηση.
Οι ερευνητές έχουν αρχίσει να διερευνούν τη σχέση αυτή μεταξύ δυσμενών παιδικών εμπειριών και πονοκεφάλων. Τα άτομα που πάσχουν από ημικρανία είναι περισσότερο από δύο φορές πιο πιθανό να έχουν βιώσει ΔΠΕ όπως η ενδοοικογενειακή βία ενώ μεγάλωναν.
Πως το τραύμα καταλήγει σε ημικρανία: ένας πιθανός μηχανισμός
Η σχέση ανάμεσα στο στρες της παιδικής ηλικίας και των ημικρανιών πιθανότατα συνδέεται, τουλάχιστον εν μέρει, με τον άξονα υποθαλάμου-υπόφυσης-επινεφριδίων (άξονας ΥΥΕ).
Ο άξονας ΥΥΕ είναι ένα πολύπλοκο σύστημα αλληλεπιδράσεων μεταξύ της υπόφυσης και των επινεφριδίων. Αυτός ο άξονας υποθαλάμου-υπόφυσης-επινεφριδίων ελέγχει και ρυθμίζει τις σωματικές διαδικασίες που σχετίζονται με τις αντιδράσεις στο στρες. Γίνεται εύκολα κατανοητό ως η «αντίδραση πάλης ή φυγής». Όταν το άτομο αισθάνεται μια απειλή, το σώμα αντιδρά ανάλογα. Η ενέργεια απομακρύνεται από το πεπτικό και ανοσοποιητικό σύστημα και μετακινείται στους μυς προκειμένου να ετοιμαστεί το άτομο να «τρέξει ή να πολεμήσει». Τα επινεφρίδια διεγείρονται και ο καρδιακός ρυθμός, η αρτηριακή πίεση και οι ρυθμοί της αναπνοής αυξάνονται. Πρόκειται για μια ενεργειακά εξαντλητική κατάσταση και όχι ωφέλιμη για ανάπτυξη ή δραστηριότητες αποκατάστασης.
Είναι κατανοητό ότι η επανειλημμένη έκθεση στο στρες και το τραύμα κατά τη διάρκεια της παιδικής ηλικίας συχνά έχει ως αποτέλεσμα τη μειωμένη ικανότητα του ατόμου να ρυθμίζει την απόκριση στο στρες κατά τη διάρκεια της ζωής του. Το τραύμα στην παιδική ηλικία επηρεάζει τον άξονα ΥΥΕ. Αυτό σημαίνει ότι με την πάροδο του χρόνου, ο άξονας ΥΥΕ χάνει την ικανότητά του να ελέγχει αποτελεσματικά την απόκριση στο στρες. Σε περιόδους αναστάτωσης, το άτομο έχει μια έντονη αντίδραση μεγάλης διάρκειας. Το αποτέλεσμα είναι η υπερέκθεση του σώματος και του εγκεφάλου σε υψηλά επίπεδα της ορμόνης του στρες, της κορτιζόλης.
Οι ημικρανίες μπορεί να συνδέονται με τις ίδιες νευροχημικές παθήσεις που σχετίζονται με το τραύμα, την κατάθλιψη και το άγχος, και η υπερ-ανταπόκριση στο στρες να παίζει σημαντικό ρόλο (απορρύθμιση του άξονα ΥΥΕ). Μια έρευνα σε ορισμένες νευροχημικές ουσίες σε πάσχοντες από ημικρανία εντόπισε μη φυσιολογικά μοτίβα υποθαλαμικής ορμονικής έκκρισης, μια πάθηση που συνδέεται επίσης με το τραύμα και την παιδική κακοποίηση.
Πώς μπορούμε να το αντιμετωπίσουμε
Μια δύσκολη παιδική ηλικία δεν αποτελεί ισόβια καταδίκη που συνεπάγεται αυξημένο στρες και ταλαιπωρία. Μπορούμε να λάβουμε μέτρα για να αλλάξουμε την ανταπόκρισή μας στο άγχος. Η άσκηση και ο διαλογισμός έχει αποδειχθεί ότι βοηθούν στην ηρεμία του νου και του σώματος. Αυτές οι δραστηριότητες μπορούν να αρχίσουν να αναστρέφουν τη ζημιά που έχει προκληθεί από έναν υπερδραστήριο άξονα ΥΥΕ. Η Γνωστική Συμπεριφορική Θεραπεία (CBT) είναι επίσης ένα αποτελεσματικό εργαλείο για την εκμάθηση στρατηγικών αντιμετώπισης του άγχους και επιτρέπει στα άτομα να ελέγχουν περισσότερο τις αντιδράσεις τους απέναντι στα στρεσογόνα γεγονότα της καθημερινής ζωής.
Αν πιστεύετε ότι το στρες ή τυχόν τραύματα που έχετε υποστεί είναι η πιθανή αιτία των ημικρανιών που βιώνετε, μαθαίνοντας πώς να διαχειριστείτε την ανταπόκρισή σας στο στρες μέσω της θεραπείας μπορεί να βοηθήσει σημαντικά.
Πηγή: goodtherapy.org
Συγγραφέας: Fabiana Franco, PhD
Απόδοση: Γεωργιάννα Βιολάτου, Φοιτήτρια Ψυχολογίας
Επιμέλεια: PsychologyNow.gr
