Επί δύο δεκαετίες προσπαθεί να βγάλει από το περιθώριο και να φέρει στο φως τα άτομα με αναπηρία, διεκδικώντας τα δικαιώματά τους τόσο σε εθνικό όσο και σε ευρωπαϊκό επίπεδο.

Ο πρόεδρος της Εθνικής Συνομοσπονδίας Ατόμων με Αναπηρία, του Ευρωπαϊκού Φόρουμ Ατόμων με Αναπηρία και υποψήφιος ευρωβουλευτής με το ΚΙΝΑΛ, κ. Ιωάννης Βαρδακαστάνης, πρωτοπόρος στο αναπηρικό κίνημα της Ελλάδας με διεθνή αναγνώριση του έργου του και των κατακτήσεών του, βρέθηκε στη Λάρισα και μιλά στην «Ε», για τα προβλήματα των ατόμων με αναπηρία, το ΚΕΠΑ, αλλά και το όραμα του κινήματος να δημιουργηθεί ένα εθνικό πρόγραμμα δημόσιων πολιτικών, που θα στηριχθεί στις συνέργειες όλων των εμπλεκόμενων φορέων διοίκησης της ελληνικής κοινωνίας.

«Η χώρα μας δεν στερείται δικαιικού συστήματος. Δηλαδή ο νομικός μας πολιτισμός, το Σύνταγμα της χώρας, η διεθνής σύμβαση για τα δικαιώματα των ΑμεΑ που έχει κυρωθεί από τη Βουλή, νομοθεσία για την προσβασιμότητα…, υπάρχουν. Αυτό που δεν υπάρχει είναι η εφαρμογή τους! Και αυτή θα γίνει με πολιτική βούληση και συνέργειες. Η διαμόρφωση ενός εθνικού προγράμματος δημόσιων πολιτικών, είναι κατά βάση πολιτική βούληση αυτών που διοικούν τη χώρα σε όλα τα επίπεδα» δήλωσε ο κ. Βαρδακαστάνης και μας απαντά αναλυτικότερα:

Συνέντευξη

στη Λένα Κισσάβου

* Ποια είναι τα σημαντικότερα προβλήματα που αντιμετωπίζουν σήμερα τα άτομα με αναπηρία στη χώρα μας;

– «Τα προβλήματα των ΑμεΑ είναι παράλληλα. Δεν μπαίνει πρώτο και δεύτερο. Για να μπορεί να λειτουργήσει η ένταξη των ατόμων με αναπηρία στο κοινωνικό σύνολο, πρέπει να έχουμε αλυσίδα πραγμάτων. Αν φτιάξουμε έναν κρίκο και ακολούθως τον δεύτερο, δεν λύνεται το πρόβλημα. Η ζωή των ανθρώπων είναι μία, και πρέπει να μπορούν να την ζήσουν όπως όλοι οι πολίτες και αν δεν μπορούν, τότε τους έχουμε στερήσει το δικαίωμα να λειτουργήσουν τα ανθρώπινα δικαιώματα γι’ αυτούς.

Η ελληνική κοινωνία βρίσκεται δέκα χρόνια στη δίνη και στην περιδίνηση οικονομικής και κοινωνικής κρίσης. Δέκα χρόνια που αμφισβητήθηκαν και μπήκαν στην Προκρούστεια κλίνη, ακόμη και τα ανθρώπινα δικαιώματα των πολιτών και ιδιαίτερα των πιο ευάλωτων. Μια από αυτές τις κατηγορίες, η μειονότητα των πολιτών, είναι τα άτομα με αναπηρία, με χρόνιες παθήσεις και οι οικογένειές τους.

Μιλάμε για μια περίοδο που ταρακούνησε συθέμελα την υπόσταση του πολίτη και τον τρόπο που είχε μάθει να ζει στην ελληνική κοινωνία. Συνεπώς ό,τι προσπαθήσαμε να κάνουμε αυτή τη 10ετία για την προστασία των μέτρων στήριξης των ΑμεΑ δεν υπήρχε περίπτωση να αποφύγουμε τις βαθιές πληγές που δημιούργησε, άφησε και αφήνει η κρίση, γιατί εμείς δεν ζούμε στην αυταπάτη ότι είμαστε εκτός αυτής.

Συνεπώς η απάντηση στο ερώτημά σας είναι ότι μια χώρα που έχει μπει σε τάξη και σε κανονικότητα μπορεί οργανωμένα, συστηματικά, μεθοδικά και αποτελεσματικά να υποστηρίξει και τους πιο αδύναμους πολίτες της, ανάμεσά τους και τα ΑμεΑ.

Από κει και πέρα, εμείς αυτό που διεκδικούμε, είναι να υπάρξει ένα εθνικό πρόγραμμα δημόσιων πολιτικών. Πριν την κρίση ήταν πολύ λίγοι οι πόροι που διέθετε η χώρα για τα ΑμεΑ, μέσα στην κρίση έγιναν ακόμη λιγότεροι και είναι βέβαιο ότι μέσα στην επόμενη 10ετία οι πόροι που θα διατίθενται σε τέτοιες πολιτικές θα είναι περιορισμένοι.

Αρα θα πρέπει να σχεδιάζουμε και να υλοποιούμε πολιτικές που έχουν συνέργεια μεταξύ τους, που είναι συντονισμένες και μεθοδικά οργανωμένες έτσι ώστε σε εθνικό, περιφερειακό και δημοτικό επίπεδο να παράγουν προστιθέμενη κοινωνική αξία».

* Σε όλη τη ζωή σας αγωνίζεστε για την προώθηση των ανθρώπινων και κοινωνικών δικαιωμάτων των ΑμεΑ. Κάνοντας έναν απολογισμό, ποιες θεωρείτε ότι είναι οι σημαντικότερες κατακτήσεις για το αναπηρικό κίνημα στην Ελλάδα μέχρι σήμερα;

– «Η μεγαλύτερη κατάκτηση των ΑμεΑ και των οικογενειών τους είναι η δημιουργία του αναπηρικού κινήματος. Δεν είναι αυτάρεσκο αυτό! Και σας εξηγώ ότι, δεν υπάρχει χειρότερο πράγμα για έναν πολίτη από το να είναι αόρατος! Ο πολίτης, που δεν έχει συλλογική φωνή, που δεν μετέχει στη δημοκρατική λειτουργία της κοινωνίας, δεν είναι στο τραπέζι των αποφάσεων, οι αποφάσεις που λαμβάνονται είναι γι αυτόν, είναι χωρίς αυτόν.

Στην περίοδο της κρίσης, αν δεν υπήρχε το αναπηρικό κίνημα που σήκωσε ανάστημα ανεξαρτησίας, κοινωνικής αποφασιστικότητας και δράσης, δεν θα είχε μείνει τίποτα όρθιο. Νομίζετε πως, το ότι δεν μειώθηκαν τα επιδόματα αναπηρίας μέσα στην κρίση ήταν απλά μια απόφαση των κυβερνήσεων; Σας λέω με τιμή, ότι ναι, ήταν απόφαση όλων των κυβερνήσεων, αλλά μετά από δική μας κινητοποίηση. Δεν ήταν απλά πολιτική βούληση…».

* Ένα μεγάλο ποσοστό ατόμων με αναπηρία, καταγγέλλει ότι το ΚΕΠΑ έχει πολλές παθογένειες. Ποια είναι η άποψή σας;

– «Η ραχοκοκαλιά πάνω στην οποία στηρίζεται μια οργανωμένη κοινωνία για να θεσπίσει μέτρα και πολιτικές στήριξης για τα ΑμεΑ, είναι η αξιολόγηση και η πιστοποίηση της αναπηρίας. Όποιος πει το αντίθετο έχει αίολη σκέψη. Η θέσπιση του Ενιαίου Συστήματος Αξιολόγησης και Πιστοποίησης της Αναπηρίας συνέβη μέσα στην κρίση. Πριν το 2011, που ετέθη σε εφαρμογή το ΚΕΠΑ, υπήρχαν τρία συστήματα πιστοποίησης αναπηρίας στη χώρα μας!

Το ΚΕΠΑ ξεκίνησε πολύ δύσκολα, ατάκτως ειρημένο, με αλλαγές στην πορεία, αλλά δεν παύει να είναι ένα ιατρικό μοντέλο αξιολόγησης της αναπηρίας του ανθρώπου. Υπάρχουν προβλήματα στον πίνακα αξιολόγησης, το πώς βαθμολογείται η αναπηρία του ανθρώπου, υπάρχουν προβλήματα και με τον τρόπο που γίνεται αυτό, δηλαδή στον χώρο που γίνεται. Πρέπει να είναι προσβάσιμα τα κτίρια, ανάλογα διαμορφωμένα, να εμπνέουν σεβασμό, σιγουριά. Το προσωπικό του ΚΕΠΑ πρέπει να είναι εκπαιδευμένο. Για παράδειγμα τα άτομα με αναπηρία ακοής, θα πρέπει να έχουν στις επιτροπές διερμηνείς νοηματικής.

Από την άλλη μεριά δεν μπορούμε να αντικαταστήσουμε και τους ειδικούς! Πρέπει να υπάρχει ένα σύστημα όπου αντικειμενικά, αξιολογικά, δίκαια αλλά κυρίως επιστημονικά, θα καθορίζονται αυτά τα πράγματα και δεν θα τα καθορίζει ο καθένας με πολιτικούς τρόπους.

Να σημειώσουμε, πως το 2010, θεσπίστηκαν 8 κατηγορίες αναπηρίας να κρίνονται άπαξ και να παίρνουν γνωμάτευση αορίστου χρόνου. Το 2013 οι 8 έγιναν 43 και το 2018 οι 43 έγιναν 150. Είναι κάτι μαχητό, που θέλει μια διαρκή διεκδίκηση».

Για την απόφασή του να συμμετέχει στις επικείμενες εκλογές, ως υποψήφιος ευρωβουλευτής με το ΚΙΝΑΛ ο κ. Βαρδακαστάνης, σημειώνει: «Επέλεξα αυτή τη χρονική στιγμή, γιατί ήθελα να κριθώ εκ του αποτελέσματος και του αποτυπώματος που άφησα στη 20ετή διαδρομή μου σε εθνικό επίπεδο».