Ποιες είναι όμως οι συχνές συναισθηματικές συνέπειες του άγχος; Ας τις ανακαλύψουμε.
Έχετε ταλαιπωρηθεί ποτέ από άγχος; Πιστεύετε ότι επηρεάζει μόνο το σώμα; Στην πραγματικότητα, το άγχος επιφέρει πολλές συναισθηματικές επιπτώσεις. Παρόλο που το άγχος μπορεί να είναι προσαρμοστικό σε συγκεκριμένες στιγμές, το παρατεταμένο άγχος επηρεάζει αρνητικά τόσο τα συναισθήματά σας, όσο και τη διανοητική σας κατάσταση. Για τον λόγο αυτό, πρέπει να γνωρίζετε τις συνέπειες που μπορεί να έχει.
Το άγχος είναι μια φυσιολογική και ψυχολογική κατάσταση, που προκύπτει όταν οι απαιτήσεις του περιβάλλοντος υπερβαίνουν τους δυνάμεις και τις ικανότητές σας. Όταν είστε αγχωμένοι, νιώθετε υπερφορτωμένοι. Στην πραγματικότητα, αυτή η κατάσταση σας προετοιμάζει να αντιδράσετε πιο γρήγορα σε περιβαλλοντικά σήματα (ειδικά σε σήματα συναγερμού).
Το άγχος προκύπτει από έναν πολύ πρωτόγονο μηχανισμό, που αναπτύχθηκε κατά τη διάρκεια των εκατομμυρίων ετών της εξέλιξής μας. Για τον λόγο αυτό, δεν βιώνουν μόνο οι άνθρωποι αγχογόνες καταστάσεις, αλλά και τα ζώα (για να εξασφαλίσουν την επιβίωσή τους).
Πώς σας επηρεάζει το άγχος;
Το άγχος επηρεάζει το σώμα σας σε φυσιολογικό επίπεδο. Επηρεάζει επίσης τις σκέψεις και τα συναισθήματά σας. Επομένως, το άγχος συνεπάγεται συναισθηματική εξάντληση και κόπωση, ένταση, υπερδιέγερση, αλλά και άγχος και δυσφορία.
Ποιες είναι όμως οι πιο συχνές συναισθηματικές συνέπειες του άγχος; Ας τις ανακαλύψουμε.
Συναισθηματικές επιπτώσεις του άγχος
Όπως είπαμε, το άγχος επηρεάζει τα συναισθήματά σας. Στην πραγματικότητα, τα συναισθήματά σας, το σώμα σας και το μυαλό σας συνυπάρχουν, είναι αλληλένδετα. Μερικές από τις πιο σημαντικές συναισθηματικές συνέπειες του άγχος είναι:
1. Αναστάτωση λόγω έλλειψης ελέγχου
Μία από τις κύριες συναισθηματικές συνέπειες του άγχος είναι το άβολο συναίσθημα που προκύπτει από την έλλειψη αντιληπτού ελέγχου των συναισθημάτων και των αισθήσεών σας. Σε αυτές τις καταστάσεις, συνήθως νιώθετε την επιθυμία να ελέγξετε τι νιώθετε και τι σας συμβαίνει. Όταν όμως νιώθετε υπερφορτωμένοι και δεν μπορείτε να διαχειριστείτε αυτές τις αισθήσεις, αισθάνεστε άβολα.
Επιπλέον, σε αυτή την άβολη κατάσταση προστίθεται μερικές φορές το αίσθημα της ανικανότητας και της ανησυχίας, επειδή αισθάνεστε ότι δεν μπορείτε να αλλάξετε την κατάσταση.
2. Άγχος
Όπως προαναφέραμε, όταν αισθάνεστε αγχωμένοι, προσπαθείτε να ελέγξετε τι συμβαίνει τόσο μέσα σας, όσο και έξω από εσάς. Επιπλέον, μπορεί να έχετε την τάση να ελέγχετε συνεχώς τα πράγματα που θέλετε να αλλάξετε. Αυτοί οι έλεγχοι, συχνά, οδηγούν σε περισσότερο άγχος και μια αίσθηση μαθημένης ανικανότητας.
Ένα παράδειγμα αυτού του είδους συναισθηματικών συνεπειών του άγχους θα ήταν ο συνεχής έλεγχος και επανέλεγχος πραγμάτων στο πλαίσιο της εργασίας σας. Αυτό συμβαίνει επειδή φοβάστε ότι θα σας επιπλήξουν, κάτι που θα αυξήσει το άγχος σας.
3. Τροφοδότηση αρνητικών σκέψεων
Το άγχος έχει επίσης αντίκτυπο στη διαδικασία σκέψης. Με αυτό τον τρόπο, τροφοδοτεί καταστροφικές και αρνητικές σκέψεις (επίσης χαρακτηριστικές του άγχους). Αυτές οι σκέψεις έχουν άμεσο αντίκτυπο στα συναισθήματά σας και στη διανοητική σας κατάσταση. Στην πραγματικότητα, η αρνητική σκέψη μπορεί να σας κάνει να νιώθετε περισσότερο αδύναμοι και λυπημένοι, με συνέπεια το άγχος σας να αυξάνεται και να δημιουργείται έτσι ένας φαύλος κύκλος.
4. Μαθημένη αίσθηση ανικανότητας
Η μαθημένη αδυναμία είναι μια άλλη συναισθηματική συνέπεια του άγχους. Ορίζεται ως η αίσθηση ότι είστε παντελώς ανίσχυροι και ότι δεν μπορείτε να κάνετε τίποτα για να αλλάξετε –και να βελτιώσετε– την κατάστασή σας. Όταν υποφέρετε από άγχος, και κυρίως από παρατεταμένο ή χρόνιο άγχος, μπορεί να καταλήξετε να αναπτύξετε τέτοιες αντιλήψεις. Αυτό σας κάνει να αισθάνεστε περισσότερη αβεβαιότητα, δυσφορία και αγωνία.
5. Αυξημένη ευερεθιστότητα
Ο εκνευρισμός είναι μια ακόμη συναισθηματική συνέπεια του άγχους. Η ευερεθιστότητα συνεπάγεται τη μείωση της δυνατότητας αντίδρασής σας σε γεγονότα στο περιβάλλον. Αυτό σημαίνει ότι είστε ευαίσθητοι και τα πράγματα σας ενοχλούν πιο εύκολα.
Τι γίνεται με το άγχος; Στην πραγματικότητα, όταν έχετε αγχωθεί για μεγάλο χρονικό διάστημα, η ευερεθιστότητά σας αυξάνεται. Αυτό συμβαίνει για διάφορους λόγους. Πρώτον, είστε σωματικά και συναισθηματικά εξαντλημένοι. Δεύτερον, το γεγονός ότι νιώθετε υπερφορτωμένοι και καταβεβλημένοι σημαίνει ότι δεν έχετε τόση υπομονή για να αντιδράσετε ήρεμα σε καταστάσεις.
Διαβάστε σχετικά: Στρες: Ορισμός και πρόληψη
6. Ξέσπασμα
Σύμφωνα με τον Gil-Monte (2002), που αναφέρεται σε μελέτη του Zavala (2008), η εξουθένωση είναι μια απάντηση στο χρόνιο εργασιακό άγχος. Περιλαμβάνει επίσης σωματικά και συναισθηματικά συμπτώματα. Στην πραγματικότητα, στη μελέτη αυτή αναφέρεται ότι η εξουθένωση είναι μία από τις συναισθηματικές συνέπειες του άγχους. Μερικά από τα συμπτώματα της εξουθένωσης είναι η έλλειψη ενέργειας, το αίσθημα υπερφόρτωσης, η ευερεθιστότητα, η αδυναμία συγκέντρωσης, η αίσθηση υπερβολής κ.λπ. Είναι ένα σύνδρομο που εμφανίζεται στον χώρο εργασίας. Παρ’ όλα αυτά, επηρεάζει επίσης την προσωπική και συναισθηματική σας ζωή.
Σε αυτές τις περιπτώσεις, η ψυχοθεραπεία είναι πάντα ευεργετική. Επιπλέον, θα πρέπει να εφαρμόσετε συνήθειες υγιεινού τρόπου ζωής. Για παράδειγμα, ισορροπημένη διατροφή και επαρκή ύπνο. Θα πρέπει επίσης να καθορίσετε ένα σωστό πρόγραμμα και μια ρουτίνα, να ασκείστε τακτικά και να εξαλείψετε τυχόν περιττές πηγές άγχους.
Αναφορές
- Gil-Monte, P. (2002). Validez factorial de la adaptación al español del Maslach Burnout Inventory-General Survey. Revista Salud Pública de México, 44(1).
- Zavala, J. (2008). Estrés y burnout docente: conceptos, causas y efectos. Educación, 17(32): 67-86.
Απόδοση: Μαρίλια Γιακουμή – Φιλόλογος – Ειδική παιδαγωγός
Επιμέλεια: Ισμήνη Τσοχαλή, επιμελήτρια κειμένων
