Όταν η αναπηρία μετατρέπεται σε πλεονέκτημα και δημιουργικό διάλογο – Έκθεση Κώστα Καταγά «Ψυχής Περιστροφές»!
Στο πλαίσιο της προσωπικής πενταετούς επανεκκίνησης του – την οποία ονόμασε rest[art] – ο Κώστας Καταγάς – κρατώντας πια το εξιτήριο από το Κέντρο Αποκατάστασης Αναπήρων – επιχειρεί να μετατρέψει την αναπηρία του σε πλεονέκτημα, μεταφέροντας σχεδιαστικά στο χαρτί τους διαλόγους της ψυχής και του νου, προτρέποντας παράλληλα τους ανθρώπους – με ή χωρίς αναπηρία – να απελευθερωθούν απ’ ό, τι λειτουργεί ως βαρίδι, να δημιουργήσουν και να χαρούν τη Ζωή.
Σ’ αυτό εντάσσεται και η νέα του έκθεση με τίτλο «Ψυχής Περιστροφές», στην Πινακοθήκη Κυκλάδων, στην οποία διάχυτο είναι το άρωμα του αγαπημένου του νησιού, της Σύρου, αλλά και η δύναμη ψυχής του ίδιου του δημιουργού, ο οποίος αποτελεί ζωντανό παράδειγμα του τι μπορεί να παράγει η ισχυρή θέληση του ανθρώπου που θέλει να επιβληθεί στις ατυχίες της ζωής.
Κ.Κ.: Η αποκατάσταση είναι μια συνεχής διαδικασία στην οποία προσπαθείς να βελτιώνεις ή αν δεν βελτιώνεις να διατηρείς τις βιολογικές σου συνθήκες σε καλό επίπεδο. Ως πολυασθενής, δεν μπορώ να μιλήσω για υγεία με την έννοια της θεραπείας, αλλά μιλώ για υγεία με την έννοια της διατήρησης της βιολογικής και φυσικής κατάστασης που βρίσκεται κάποιος για να μπορεί να αυτοεξυπηρετείται κλπ.
ΕΡ: Πόσο δημιουργικό σε έχει κάνει όλη αυτή η περιπέτεια;
Κ.Κ.: Η ζωγραφική για μένα είναι ψυχοθεραπεία. Δηλαδή δεν είναι θέμα χρόνου, είναι θέμα δουλειάς και διαλόγου με το χαρτί. Φτιάχνω ένα σχέδιο το οποίο, όταν θεωρήσω ότι ισορρόπησε, πλέον μετά ο ρόλος του είναι να εκτεθεί, ώστε να συνεχιστεί ο διάλογος με τον παρατηρητή. Ο χρόνος, πλέον, σε έναν άνθρωπο σαν κι εμένα υπάρχει. Πριν δεν είχα καθόλου χρόνο και γι’ αυτό δεν το ‘κανα αυτό. Τώρα έχω, και – μέσα σ’ αυτό το χρόνο – η Τέχνη με έχει βοηθήσει πάρα πολύ για να βοηθήσω και την υγεία μου.
ΕΡ: Στη δουλειά σου κυριαρχεί η λεπτομέρεια. Χρησιμοποιείς κάποιο προσχέδιο;
Κ.Κ.: Όχι, όχι. Είναι αυτόματες γραφές και διάλογος με το χαρτί. Αυτή είναι η αισθητική κρίση του διαλόγου. Όταν συζητάω με κάποιον… δηλαδή στην ουσία με το νου μου και την ψυχή μου, μέσω του χεριού μου, αυτά βγαίνουν στο χαρτί. Είναι στην ουσία μια ψυχική λειτουργία, δεν είναι ένα σχέδιο αποτύπωσης, αντιγραφής ή οτιδήποτε άλλο.
Κ.Κ.: Κάθε πίνακας είναι ένα κομμάτι της στιγμής που μου δημιουργείται αυτή η ανάγκη να κάνω ένα διάλογο. Να αποδώσω ένα διάλογο με τον εαυτό μου. Οπότε, οι πίνακες αντικατοπτρίζουν και συγκεκριμένα ψυχικά αισθήματα και συγκεκριμένες ψυχικές στιγμές. Δηλαδή, εσύ μπορεί να νόμιζες αυτό, αλλά αυτός είναι ο διάλογος που έχεις εσύ με τον πίνακα. Δεν είναι αυτό που είχα εγώ με τον πίνακα. Έτσι, σε όλους είναι ένα κομμάτι της ψυχής μου και ένα διάλογος που έχω κάνει. Δεν ξεχωρίζω κανένα. Για τον παρατηρητή όμως που συνεχίζει το διάλογο με τον δικό του τρόπο – και αυτό είναι η δουλειά του πίνακα – μπορεί να του βγάλει ό,τι νομίζει.
ΕΡ: Αν και στη δουλειά καταπιάνεσαι με διάφορα θέματα, η Σύρος κυριαρχεί…
Κ.Κ.: Αλίμονο. Δεν θέλω να το σχολιάσω αυτό. Είμαι στην αγαπημένη μου πόλη, στο αγαπημένο μου νησί. Προφανώς όλα μου τα ερεθίσματα είναι από αυτό… Είμαι απ’ το ’87 εδώ, και έχω καταγράψει μέσα μου – είτε το ξέρω, είτε δεν το ξέρω – πάρα πολλές στιγμές και έντονες ψυχικές επιρροές, οπότε το θεωρώ αυτονόητο αυτό.
ΕΡ: Υπάρχει μια ενότητα με πρόσωπα στη συγκεκριμένη έκθεση. Πώς σου βγήκε αυτό;
Κ.Κ.: Μιλούσα μ’ αυτούς. Όταν ξεκινάς ένα διάλογο σχηματίζεται σιγά – σιγά αυτό. Αν δεις όλα αυτά τα πρόσωπα, δεν είναι εξ’ αρχής πρόσωπα. Σχηματίστηκαν και ή εντάσσονται στο τοπίο ή σε αυτά που εγώ θέλω να καθοδηγήσω με το μυαλό μου, προκειμένου να δώσω λύσεις σε μένα. Εννοώ λύσεις συζήτησης… αυτό είναι όλο.
ΕΡ: Οι πίνακες με την Γυάρο πώς προέκυψαν;
Κ.Κ.: Όταν δούλεψα στην έκδοση των «Συριανών Γραμμάτων» για τη Γυάρο. Μου πήρε τέσσερις μήνες, εγώ το σελιδοποίησα και το έφτιαξα αυτό. Μέσα σε όλη αυτή την ένταση και σε συνδυασμό με το εγώ είναι αυτός που είμαι, δεν γινόταν να μη επηρεαστώ και να μην φτιάξω δύο έργα για την Γυάρο. Ήταν δεδομένο.
Κ.Κ.: Η ζωή είναι μικρή. Να την χαίρονται και να πετάνε τα σκουπίδια που είναι γύρω τους. Να τη ζουν σα να ‘ναι η πρώτη μέρα της καλύτερης επόμενης που θα ‘ρθει.