Όλο και περισσότερα παιδιά παρουσιάζουν πλέον υψηλές τιμές χοληστερίνης, κάτι που μέχρι πρόσφατα θεωρούσαμε ότι αφορά μεγάλες ηλικίες. Διατροφικές συνήθειες και έλλειψη άσκησης επηρεάζουν τα επίπεδα χοληστερίνης, αυξάνοντας τον κίνδυνο εμφάνισης καρδιαγγειακών παθήσεων στην ενήλικη ζωή.

Πότε ένα παιδί εμφανίζει υψηλές τιμές χοληστερίνης, ποιες βλάβες προκαλεί και σε ποια ηλικία εμφανίζονται, πότε πρέπει να γίνεται η πρώτη μέτρηση της χοληστερίνης, μπορούν να μεταβληθούν οι τιμές και από τι εξαρτάται, πότε πρέπει να χορηγείται φαρμακευτική αγωγή στα παιδιά με υψηλή χοληστερίνη;

Απαντήσεις στα παραπάνω ερωτήματα δίνει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο Επ. Καθηγητής Καρδιολογίας της Ιατρικής Σχολής του Ευρωπαϊκού Πανεπιστημίου Κύπρου Ηλίας Τσούγκος.

«Η χοληστερίνη υπάρχει σε κάθε κύτταρο του οργανισμού και είναι απαραίτητη για φυσιολογικές διαδικασίες μέσα στον οργανισμό, όπως η πέψη του φαγητού, η παραγωγή ορμονών και βιταμίνης D. Χρειάζονται μόλις 30-50 mg% κακής χοληστερίνης (LDL) για να λειτουργήσουν σωστά όλα τα συστήματα και τα κύτταρα του οργανισμού. Όμως εξακολουθεί να παραμένει το ερώτημα πόσο πρέπει να είναι η ανώτερη φυσιολογική τιμή χοληστερίνης στα παιδιά που να μη τους δημιουργεί βλάβες στις αρτηρίες τους».

Σε ποια ηλικία μπορούν να εμφανιστούν βλάβες στις αρτηρίες;

Όπως αναφέρει ο κ. Τσούγκος «στο μέσο άνθρωπο οι ορατές βλάβες στις αρτηρίες αρχίζουν να εμφανίζονται από την εφηβική ηλικία υπό μορφή γραμμώσεων που εξελίσσονται σε αθηρωματικές πλάκες. Οι πλάκες αυτές μπορεί ανά πάσα στιγμή να σπάσουν και να δημιουργήσουν συνθήκες για έμφραγμα του μυοκαρδίου ή εγκεφαλικό αγγειακό επεισόδιο, ακόμα και σε ηλικίες κάτω των 40 ετών».

Ποιο είναι το όριο της παθολογικής χοληστερίνης στα παιδιά;

«Είναι σήμερα ευρέως αποδεκτό ότι ως παθολογικές ορίζονται οι τιμές στα παιδιά που ξεπερνούν το όριο των 200mg% για την ολική χοληστερίνη».

Σε τι ηλικία πρέπει να γίνεται η πρώτη μέτρηση της χοληστερίνης;

«Η πρώτη μέτρηση της χοληστερίνης πρέπει να γίνεται σε ηλικία 2 ετών τότε που γίνονται και τα εμβόλια. Με τον τρόπο αυτό αποκαλύπτεται η οικογενής υπερχοληστεριναιμία, που χαρακτηρίζεται από πολύ αυξημένες τιμές χοληστερίνης πάνω από 500mg%».

Τι είναι η οικογενής υπερχοληστεριναιμία;

«Πρόκειται για μία νόσο κληρονομούμενη με υψηλή συχνότητα, καθώς 1 στα 500 άτομα μπορεί να την εκδηλώσει. Στην πραγματικότητα στην ομόζυγη μορφή της, ο οργανισμός στερείται των υποδοχέων LDL που βρίσκονται στο ήπαρ (συκώτι) και που δεσμεύουν και καταστρέφουν την κακή χοληστερίνη που κυκλοφορεί στο αίμα. Έτσι μικρός αριθμός LDL υποδοχέων σημαίνει αυξημένες τιμές LDL κακής χοληστερίνης».

Μπορεί να μεταβληθεί η τιμή της χοληστερίνης σε παιδιά με παθολογικές τιμές;

Ο κ. Τσούγκος απαντά ότι «μπορεί να μεταβληθεί και εξαρτάται από τον τρόπο ζωής των παιδιών. Η χοληστερίνη θα υποχωρήσει σε χαμηλότερα επίπεδα στα παιδιά εκείνα που δεν καπνίζουν, δεν είναι υπέρβαρα και γενικότερα προσέχουν την διατροφή τους και αθλούνται. Εξαιρείται του κανόνα η ομόζυγος οικογενής υπερχοληστερολαιμία που χρήζει φαρμακευτικής θεραπείας εξ αρχής».

Είναι απαραίτητη η χορήγηση φαρμακευτικής αγωγής στα παιδιά με υψηλή χοληστερίνη;

«Για το εάν και πότε τα παιδιά θα πρέπει να παίρνουν φάρμακα κατά της υψηλής χοληστερίνης οι συντηρητικές θέσεις φαίνεται να είναι οι επικρατέστερες διεθνώς. Όταν δηλαδή υπάρχει κακό οικογενειακό ιστορικό όπως π.χ. έμφραγμα στους γονείς ή τους συγγενείς πρώτου ή δευτέρου βαθμού σε ηλικίες κάτω των 50 ετών ή πολύ περισσότερο εγκεφαλικά επεισόδια τότε η υψηλή χοληστερίνη στα παιδιά ίσως θα πρέπει να αντιμετωπισθεί φαρμακευτικά».

Με ποιους φυσικούς τρόπους μπορεί να αντιμετωπιστεί η υψηλή χοληστερίνη στην παιδική ηλικία;

«Γενικά ο κάθε γιατρός αποφασίζει την φαρμακευτική θεραπεία όταν εξαντλήσει όλα τα μη φαρμακευτικά μέσα. Οι νέοι με υψηλή χοληστερίνη θα πρέπει να προσέχουν ιδιαίτερα την καθημερινή τους διατροφή, δεν πρέπει να καπνίζουν και να είναι υπέρβαροι. Πρέπει να απέχουν από λιπαρές τροφές και ιδιαίτερα προϊόντα που χαρακτηρίζονται ως Trans λιπαρά. Η σωστή διατροφή θα πρέπει κυρίως να εστιάζεται σε φρούτα, χυμούς, λαχανικά και γενικότερα φυτικά προϊόντα. Το ελαιόλαδο, μαζί με τα όσπρια και τα ψάρια αποτελούν το οπλοστάσιο της μεσογειακής διατροφής που από όλους αναγνωρίζεται ως κορυφαία υγιεινή διατροφή».

Τι είναι τα trans λιπαρά;

«Τα trans λίπη είναι μερικώς υδρογονωμένα φυτικά έλαια, βρίσκονται σε διάφορες μαργαρίνες, στο fast food, σε ορισμένα μπισκότα και σε οτιδήποτε τηγανητό με υδρογονωμένα φυτικά λάδια. Τα trans λιπαρά αυξάνουν την κακή χοληστερίνη στο αίμα (LDL) και προκαλούν αύξηση των εμφραγμάτων και των εγκεφαλικών επεισοδίων. Ακόμα και μικρή ελάττωση των τροφών με trans λίπη επιφέρει εντυπωσιακή ελάττωση των καρδιακών παθήσεων».