Η αποκάλυψη κάποιου στην οικογένεια και στους φίλους ότι ξεκίνησε ψυχοθεραπεία δεν είναι μια εύκολη υπόθεση. Στις περισσότερες περιπτώσεις ο φόβος του στίγματος κυριαρχεί. Πολύς κόσμος πιστεύει ότι η θεραπεία είναι για τους “τρελούς”. Στην πραγματικότητα οι περισσότεροι πελάτες του Συμβούλου/Ψυχοθεραπευτή δεν έχουν κάποια σοβαρή ψυχική ασθένεια.

Ενδεχομένως σοβαρές δυσκολίες ζωής ή μεταβάσεις του κύκλου ζωής να επιβαρύνουν τη ικανότητα τους να ανταπεξέλθουν. Αυτό με τη σειρά του, μπορεί να επηρεάσει δυσμενώς την ευημερία και την ικανότητά τους να λειτουργούν όπως θα ήθελαν.

Τέτοια παραδείγματα μπορεί να είναι ενδεικτικά:

• Χρόνιο άγχος στην εργασία ή θέματα σταδιοδρομίας, ακαδημαϊκά ζητήματα.
• Ζητήματα υγείας του ίδιου ή μέλους της οικογένειά του.
• Οικονομικά προβλήματα.
• Ζητήματα πολιτισμικής αφομοίωσης.
• Θάνατος ενός μέλους της οικογένειας ή ενός φίλου.
• Το τέλος μιας ρομαντικής σχέσης ή μιας στενής φιλίας.
• Αλλαγές στην οικογένεια ή το ζευγάρι που σχετίζονται με την προσθήκη ενός παιδιού.
• Φροντίδα των αγαπημένων λόγω ασθενείας ή αναπηρίας.

Πότε η Συμβουλευτική-Ψυχοθεραπεία είναι μονόδρομος

Πολλές από αυτές τις δυσκολίες μπορεί να συνυπάρχουν και να λειτουργούν σωρρευτικά κι εντελώς καταστροφικά για το άτομο. Τότε η συμβουλευτική-ψυχοθεραπεία είναι μονόδρομος.

Ερωτήματα πριν την επίσκεψη στον Σύμβουλο – Ψυχοθεραπευτή

Όταν κάποιος πρόκειται να επισκεφτεί έναν Σύμβουλο ή Ψυχοθεραπευτή συχνά αναρωτιέται: Τι συμβαίνει πραγματικά σε εκείνο το δωμάτιο; Τι θα γίνει? Θα είμαι εγώ ο ίδιος όταν φύγω. Αν πάω σε έναν θεραπευτή, αυτό σημαίνει ότι είμαι τρελός, αδύναμος ή αποτυχημένος; Τι θα σκέφτονται οι άλλοι; Τι θα συμβεί αν με δουν να βγαίνω από αυτό το γραφείο;

Αν σκεφτεί να μοιραστεί τις ανησυχίες του με τους δικούς του ανθρώπους, στις περισσότερες περιπτώσεις τα πραγματα θα δυσκολέψουν περισσότερο, με την προτροπή να φύγει μακριά από τη θεραπεία να κυριαρχεί.

Σε ένα υποθετικό σενάριο:

Σε μια παρέα αντρών που συνδέονται και επαγγελματικά, κάποιος εκστομίζει την δήλωση: «Σκέφτομαι να ξεκινήσω ψυχοθεραπεία»

Οι αντιδράσεις των υπολοίπων, μόνο με αυτές του απόλυτου πανικού μπορούν να συγκριθούν. «Γιατί, τι σου συμβαίνει?….Για ποιο λόγο να πάς, εμείς τα φιλαράκια σου δε σου αρκούμε? …. Θα πας να μιλάς σε ένα άγνωστο για προσωπικά σου θέματα, δε φοβάσαι μήπως σε εκθέσει? ….Αυτά είναι για τους τρελούς, τρελός είσαι εσύ? …..Θα γίνεις χειρότερα αν σκαλίζεις τα πράγματα….».

Αυτές κι άλλες πολλές τέτοιες κουβέντες ακούγονται συνήθως μετά από μια τέτοια δήλωση. Το σκηνικό μεταξύ ανδρών είναι ενδεικτικό κι όχι αποκλειστικό. Και βέβαια ανάλογες ανησυχίες εκφράζονται και μεταξύ γυναικών, φίλων, γονιών και παιδιών, συντρόφων κλπ.

Οι άνθρωποι που διαβαίνουν το κατώφλι του θεραπευτή είναι πραγματικά πολύ γενναίοι αφού κατάφεραν να παραμερίσουν όλες αυτές τις δοξασίες και τις παρανοήσεις που ακολουθούν την ψυχοθεραπεία. Και μόνη η σκέψη για αναζήτηση βοήθειας από Ειδικό Ψυχικής Υγείας είναι η απαρχή της αλλαγής που έχουν ανάγκη και που προσδοκούν να συμβεί στη ζωή τους. Μια ζωή που βρέθηκε κάποια στιγμή μπροστά σε αδιέξοδο και κανείς από τους “οικείους” δε μπορούσε να βοηθήσει ώστε επιτέλους να ξεφύγουν από τα προβλήματα που τους απασχολούν.

Η εχθρικότητα στο άκουσμα της θεραπείας ως διαδικασία βοήθειας

Γιατί όμως τις περισσότερες φορές, οι γύρω είναι εντελώς εχθρικοί στο άκουσμα της θεραπείας ως διαδικασία βοήθειας?

Όταν ο “δικός” μας άνθρωπος ξεκινάει θεραπεία, εγείρεται μέσα μας μια σοβαρή ανησυχία που μοιάζει ίσως και με απειλή. “Κι αν αλλάξει και δεν θέλει πια τη σχέση μαζί μας? Κι αν αρχίσει να αγαπάει και να υπολογίζει περισσότερο από εμάς τον θεραπευτή του? Κι αν ο θεραπευτής του βάλει ιδέες εναντίον μας, αν τον χειριστεί και τον κάνει όπως εκείνος θέλει? Κι αν αρχίσει να με κατηγορεί στον θεραπευτή και αποκαλύψει τα μυστικά μου?…”.

Το σήμα κινδύνου χτυπάει εκκωφαντικά στους “γύρω” από τον θεραπευόμενο. Είναι όμως σημαντικό να αναλογιστούμε πως είναι ήδη διαμορφωμένη η σχέση. Αν ο “οικείος” διακατέχεται από αισθήματα μειονεξίας, έχει χαμηλή αυτοεκτίμηση, είναι ανασφαλής στις σχέσεις του με τους άλλους ανθρώπους, θα “μεταφράσει” ανάλογα και τη σχέση που ο θεραπευόμενος θα αναπτύξει με το θεραπευτή του.

Η σκέψη “φοβάμαι ότι αν ΕΓΩ πήγαινα στη θεραπεία, ο θεραπευτής θα με κορόιδευε, θα με εξέθετε, θα τον κούραζα και θα με βαριόταν κλπ” μετουσιώνεται σε μια δήθεν ανησυχία για το άτομο που ξεκινάει θεραπεία.

Από την άλλη ο νάρκισσος και ο χειραγωγικός θα σκεφτεί ότι αν ήταν στη θέση του θεραπευτή θα εκμεταλλευόταν τον πελάτη του παίρνοντας την ικανοποίηση ότι τον γοητεύει αρχικά αλλά τελικά τον ελέγχει, τον κατευθύνει και μπορεί αν θέλει να τον καταστρέψει. Αυτός είναι ο τρόπος που σχετίζεται με τους άλλους κι ασυνείδητα τον επαναλαμβάνει νοερά στην φαντασίωσή του για τη θεραπεία.

Επιπλέον, είναι γεγονός ότι όλες αυτές οι δήθεν ανησυχίες υποκρύπτουν την πραγματική ιδέα των “γύρω” για το άτομο που μπαίνει στη θεραπεία. Όταν εκφράζεται η αγωνία “Μα, εκεί που πας θα σου αλλάξουν τα μυαλά” σημαίνει ότι βλέπουν τον άλλον σαν άτομο χωρίς ελεύθερη βούληση και χωρίς κρίση, ικανό να γίνει θύμα και υποχείριο του καθενός και πόσο μάλλον του θεραπευτή που πιστεύουν ότι βρίσκεται σε θέση ισχύος έναντι του πελάτη του.

Θεωρούν ότι λειτουργούν σαν ένας “προστατευτικός γονιός” που θα του πάρουν από τη σφαίρα επιρροής του το “απροστάτευτο και άβουλο παιδάκι” του. Η ακόμη περισσότερο φοβούνται ότι οι ίδιοι θα μπορούσαν να πέσουν θύματα μιας “πλύσης εγκεφάλου”.

Στην πραγματικότητα, η αποτόλμηση του δικού τους ανθρώπου να ξεκινήσει θεραπεία, τους φέρνει αντιμέτωπους με τα δικά τους ζητήματα που πιστεύουν ότι επιτυχώς απωθούν ή χειρότερα αρνούνται. Η κατ΄ επίφαση ηρεμία τους διαταράσσεται αφού πιθανόν να τους προτρέψουν να ασχοληθούν με αυτά και τότε η απώθηση και η άρνηση δε θα μπορούν να λειτουργούν πια σαν μηχανισμοί άμυνας.

Η θεραπεία λοιπόν στιγματίζεται και δαιμονοποιείται. Οι “απέξω” την αντιμετωπίζουν στην καλύτερη περίπτωση σαν μια εκκεντρική απόφαση που μάλλον οδηγεί σε περαιτέρω μπέρδεμα ή σαν μια “φάση” που θα περάσει και θα απομυθοποιηθεί, ενώ στη χειρότερη της αποδίδουν την ευθύνη για την χειροτέρευση αλλά και τη διακοπή των σχέσεων με τον θεραπευόμενο.

Αυτές οι ανησυχίες σχετίζονται λοιπόν με την κοινωνικοπολιτιστική μας κατάσταση. Οι σχετικές καμπάνιες ενημέρωσης εκλείπουν από την οργανωμένη Ελληνική κοινωνία. Δυστυχώς, πολλοί άνθρωποι αποφασίζουν να μην συνεχίσουν την Συμβουλευτική/Ψυχοθεραπεία παρά τη σημαντική συναισθηματική, σωματική ή ψυχική δυσφορία που αισθάνονται.

Αν όμως επιμείνουν και προχωρήσουν στο θεραπευτικό ταξίδι ανταμείβονται με μεγάλη δύναμη και ισορροπία από την επαφή με τον αληθινό τους εαυτό, την αυτοεκτίμηση, την αλλαγή των προτεραιοτήτων, την αναθεώρηση πολύ βασικών σχέσεών, την καθαρότητα στην σκέψη και τον σεβασμό στο συναίσθημά, κι αυτό είναι που “ξεβολεύει” τις περισσότερες φορές τους γύρω.

Συγγραφή Άρθρου

Ζωή Σκόρδα
Σύμβουλος Ψ. Υγείας, Εκπαιδευμένη στην Βραχεία Εντατική Δυναμική Ψυχοθεραπεία.
Email: zskorda@gmail.com