Δεν είναι μυστικό ότι πολλοί άνθρωποι στον κόσμο δεν νιώθουν άνετα όταν συναναστρέφονται ανθρώπους με ειδικές ανάγκες, παρά το γεγονός ότι 1 στα 5 άτομα έχουν κάποιο είδος αναπηρίας.
Μπορεί να πάρει χρόνο να νιώσει κάποιος οικεία με την ιδέα να έχει κάποιου τύπου αναπηρία και μπορεί να πάρει ακόμη περισσότερο χρόνο για τους ανθρώπους του περιβάλλοντος του να συνηθίσουν σε αυτήν την ιδέα και να προσαρμοστούν αναλόγως.
Η επαφή με ένα άτομο που φέρει κάποια αναπηρία, δημιουργεί αμηχανία και πολλές φορές φερόμαστε με έναν τρόπο, έξω από τις συνήθειες μας, που συχνά μας κάνει να νιώθουμε «ανόητοι».
Εδώ περιγράφονται 10 «συμβουλές» για το πώς θα πρέπει να αντιδρούμε σε αυτές τις καταστάσεις.
Άτομα με ειδικές ανάγκες στο σύνολό τους δεν τους αρέσει να αναφέρονται σε αυτούς ως «προικισμένα άτομα», ειδικά όταν επιτελούν απλές δραστηριότητες, όπως να πάρουν γάλα από το ψυγείο. Τα άτομα με ειδικές ανάγκες σκέφτονται «εμείς απλά προσπαθούμε να ζήσουμε τη ζωή μας όπως όλοι οι άλλοι». Το σχόλιο σας θα έχει αρνητικό αποτέλεσμα, θυμίζοντας «πόσο διαφορετικοί άνθρωποι εξακολουθούν να είναι».
2. Μην τους μιλάτε δυνατά – δεν έχουν προβλήματα ακοής.
Υπάρχει ακόμα μια μεγάλη μερίδα του πληθυσμού που ασυναίσθητα προβαίνει σε μια επιθετική πράξη – μιλάει δυνατά σε κάποιον που για παράδειγμα έχει μόνο κινητικά προβλήματα. Γιατί το κάνουν αυτό ακόμα κι αν ξέρουν ότι δεν είναι κουφός; Νομίζουν ότι τα άτομα με ειδικές ανάγκες έχουν και νοητικά προβλήματα;
3. Να παρέχετε την βοήθεια σας όταν σας το ζητήσουν – ποτέ πριν.
Μπορεί να είναι δύσκολο για κάποιον να αντισταθεί, αλλά συχνά οι άνθρωποι προσφέρουν βοήθεια σε κάποιον με ειδικές ανάγκες, χωρίς καν να τον ρωτήσουν. Τα άτομα με ειδικές ανάγκες ξέρουν πότε να ζητήσουν βοήθεια. Μην σπεύδετε λοιπόν να την παρέχετε, αν το ίδιο το άτομο δεν σας την ζητήσει, ακόμα και αν νομίζετε ότι δεν ζητά βοήθεια επειδή είναι ντροπαλό. Η απρόσκλητη παροχή βοήθειας εκλαμβάνεται σαν εισβολή στον προσωπικό τους χώρο και πρέπει να αποφεύγεται, εκτός αν σας ζητηθεί.
4. «Μη στηρίζεστε στα αναπηρικά αμαξίδια μας».
Μπορεί να ακούγεται αστείο, αλλά δεν είναι σπάνιο οι άνθρωποι να χρησιμοποιούν τα αναπηρικά αμαξίδια απλά για να στηριχθούν ή να ξεκουραστούν από πολύωρη ορθοστασία!! Θυμηθείτε ότι το αμαξίδιο δεν είναι τροχήλατο έπιπλο! Είναι τουλάχιστον ασέβεια να στηρίζεστε επάνω τους.
Είναι το πρώτο πράγμα που πρέπει να κάνετε όταν ερχόσαστε σε επαφή με κάποιον τυφλό. Αυτό είναι κάτι που θα έπρεπε να γίνεται και σε «κανονικές» συνθήκες, αλλά με τους τυφλούς είναι κάτι παραπάνω από απαραίτητο να τους βοηθήσουμε να «δουν» το περιβάλλον τους.
6. Διατηρήστε την ψυχραιμία σας – αυτό είναι μόνο ένα αναπηρικό αμαξίδιο.
«Αναπνοή, πάρτε μια βαθειά ανάσα, διατηρήστε την ψυχραιμία σας, υπάρχουν πιο τρομακτικά πράγματα στη ζωή από εμάς»! Οι διαφορά σας από έναν με κινητικά προβλήματα είναι ότι εσείς περπατάτε με τα πόδια σας, ενώ εκείνοι χρησιμοποιούν ένα αμαξίδιο με ρόδες. Μόνο αυτό!
7. «Αντιμετωπίστε μας πρώτα ως προσωπικότητα».
Σε αυτό το άρθρο, μπορεί να έχετε παρατηρήσει ότι αναφέρομαι στα άτομα με αναπηρία ως «άτομα με ειδικές ανάγκες». Αυτό είναι και το μόνο που προσδιορίζει την όποια διαφορά υπάρχει με τον Γενικό Πληθυσμό. Δεν υπάρχει κάτι άλλο. Συχνά όμως αισθανόμαστε για τα συγκεκριμένα άτομα από οίκτο έως απέχθεια, κάτι που φυσικά δεν υπάρχει περίπτωση να μην βγει στην επιφάνεια με την συναναστροφή μαζί τους.
8. Αφήστε κατά μέρος την συγκατάβαση και τα ψεύτικα συναισθήματα.
Αποφύγετε οποιαδήποτε έκφραση του τύπου «Είσαι τόσο γενναίος», «Είμαι εντυπωσιασμένος» κλπ. Απλά να θυμάστε, και πάλι, τα άτομα με ειδικές ανάγκες δεν είναι τόσο διαφορετικοί από εσάς.
9. «Μιλήστε μας, μπορούμε άνετα να επικοινωνήσουμε μαζί σας».
Μερικές φορές μπορεί να έχετε παρατηρήσει για παράδειγμα σε ένα εστιατόριο, ότι ο σερβιτόρος θα επικοινωνήσει άμεσα με το συνοδό πρόσωπο και όχι απευθείας με το άτομο με ειδικές ανάγκες. Μια οποιαδήποτε φυσική αναπηρία δεν συνεπάγεται και νοητική! Είναι μια συμπεριφορά ιδιαίτερα προσβλητική για το άτομο με ειδικές ανάγκες. Αυτός ο τρόπος σκέψης επικρατεί ακόμα στα μυαλά πολλών και είναι ένα από τα κορυφαία ατοπήματα για τα άτομα με ειδικές ανάγκες.
Και πάνω απ ‘όλα, σε περίπτωση αμφιβολίας για το πώς θα πρέπει να μας αντιμετωπίζετε τα άτομο με ειδικές ανάγκες, πάντοτε να ανατρέχετε στον Χρυσό Κανόνα. Ο χρυσός κανόνας είναι να αντιμετωπίζετε το άτομο με ειδικές ανάγκες, όπως θα θέλατε οι άλλοι να σας αντιμετωπίζουν – με αμοιβαίο σεβασμό! Στο τέλος αυτή είναι η μόνη συμβουλή που χρειάζεστε. Αν ο καθένας θέσει σε εφαρμογή τον χρυσό κανόνα σε όλες τις πτυχές της ζωής, θα τεθούν υγιείς βάσεις στην ανθρώπινη αλληλεπίδραση.
Εμμ. Πολυζόπουλος
Ψυχίατρος Ψυχοθεραπευτής
