Από την Ιωάννα Φαντζίκη – Συμβουλευτική Ψυχολόγος/Ψυχοθεραπεύτρια

Τα παιδιά με αυτισμό αντιλαμβάνονται διαφορετικά τον κόσμο και έχουν διαφορετική αισθητηριακή αντίληψη. Το ΔΑΦ είναι μεγάλο, με ευρείες και διαφορετικές περιπτώσεις παιδιών με αυτισμό.

Σήμερα όμως θα αναφερθούμε σε λίγο πιο δύσκολες περιπτώσεις, όπου τα παιδιά διακρίνονται από βαρύ αυτισμό, και οι γονείς καλούνται να αντιμετωπίζουν καθημερινά μεγάλες δυσκολίες στην ανατροφή, την απασχόληση και το μεγάλωμα των παιδιών.

Μέσα σ’όλες τις δυσκολίες που αντιμετωπίζουν λοιπόν, έχουν να αντεπεξέλθουν και στην καθημερινή ένταση μέσα στο σπίτι. Τα ξεσπάσματα, οι φωνές και οι εντάσεις δεν είναι εύκολο να αντιμετωπισθούν. Γιαυτό το δωμάτιο του παιδιού με αυτισμό μπορεί να είναι κατάλληλα διαμορφωμένο ώστε να του προσφέρει ηρεμία, χαλάρωση και ασφάλεια.

Ένα παιδικό δωμάτιο δεν γίνεται να είναι το ίδιο για ένα παιδί φυσικά αναπτυγμένο με ένα παιδί με αυτισμό. Οι ανάγκες διαφέρουν, η αισθητηριακή αντίληψη διαφέρει, επομένως πρέπει να διαφέρει και το δωμάτιο.

Πως μπορούμε λοιπόν να διαμορφώσουμε ένα δωμάτιο για ένα παιδί με αυτισμό; Ποια είναι τα κατάλληλα χρώματα, τα έπιπλα και τα παιχνίδια που πρέπει να έχει ένα τέτοιο παιδικό δωμάτιο και πως να το διακοσμήσουμε κατάλληλα τόσο για την ηρεμία του παιδιού, όσο και για τη διευκόλυνση των γονέων.

Πολύ συχνά μέσα από την κλινική μας εμπειρία, συζητάμε με γονείς παιδιών που βρίσκονται στο φάσμα του αυτισμού και μας μεταφέρουν τις δυσκολίες και τις προκλήσεις που αντιμετωπίζουν μέσα από την καθημερινή διαβίωση εντός του σπιτιού. Ρίψεις και καταστροφές αντικειμένων, τάσεις φυγής, εκρήξεις θυμού, χωρίς προφανή αιτία, τοποθέτηση μη βρώσιμων αντικειμένων στο στόμα, είναι μερικές από τις πιο συνηθισμένες συμπεριφορές που συναντάμε σε παιδιά προσχολικής και σχολικής ηλικίας με ΔΑΦ, και οι οποίες δοκιμάζουν τα όρια και τις αντοχές των γονέων.

Ως αποτέλεσμα των παραπάνω, μέσω της συμβουλευτικής διαδικασίας στοχεύουμε όχι μόνο στην δημιουργία ενός θετικού ψυχολογικού κλίματος για τους γονείς και το παιδί, αλλά και στην διαμόρφωση ενός προσωπικού χώρου για το παιδί που θα αποπνέει θαλπωρή, γαλήνη και ηρεμία απομακρύνοντας τα διασπαστικά ερεθίσματα.

Δεδομένου ότι τα αισθητηριακά κανάλια ενός παιδιού με ΔΑΦ είναι πολύ πιο ευαίσθητα από αυτά που αναπτύσσει ένα φυσιολογικό παιδί, πολλά παιδιά συχνά παρουσιάζουν διαταραχές αισθητηριακής επεξεργασίας. Δυσκολεύονται δηλαδή να διαχειριστούν τις πληροφορίες που λαμβάνουν από το περιβάλλον μέσα από τις αισθήσεις τους όπως είναι λχ, ήχοι, φώτα, αγγίγματα, μυρωδιές κτλ.

Έτσι, είναι πρωταρχικής σημασίας ο προσωπικός χώρος του παιδιού να είναι όσο το δυνατόν απλός, λιτός και χωρίς ιδιαίτερη διακόσμηση. Μπορείτε να βάψετε τους τοίχους σε ένα χρώμα που αγαπά το παιδί (αρκεί να μην είναι έντονο), και καλό θα είναι να είναι άδειοι χωρίς αφίσες, ζωγραφιές και αλλά διασπαστικά για το παιδί ερεθίσματα.

Ακόμη, θα ήταν χρήσιμο το φως του δωματίου να αυξομειώνεται και να χαλαρώνει με την χρήση ενός dimmer διακόπτη σε περίπτωση που το παιδί έχει ευαισθησία και ενοχλείται από το έντονο φως, είτε σε περίπτωση που επιθυμεί να χαλαρώσει και να κοιμηθεί. Επίσης, είναι καλό να υπάρχει κασετόφωνο με χαλαρωτική μουσική, τοποθετημένο σε ψηλό σημείο όπου δεν θα μπορέσει το παιδί να έχει πρόσβαση για να το χαλάσει αλλά θα μπορέσει να υποδείξει στον γονέα ότι επιθυμεί να ακούσει μουσική.

Κατά τον ίδιο τρόπο όλα τα παιχνίδια θα πρέπει να είναι τοποθετημένα σε ράφια ψηλά, επιλέγοντας με αυτόν το τρόπο να δώσουμε ένα παιχνίδι την φορά. Έτσι, το παιδί δεν αποδιοργανώνεται έχοντας τριγύρω του πολλά παιχνίδια (και κατά συνέπεια πολλά διασπαστικά για αυτό ερεθίσματα), καθώς παράλληλα μαθαίνει μόλις τελειώσει με το ένα παιχνίδι να ζητά το επόμενο.

Με αυτό τον τρόπο, μαθαίνουμε το παιδί να μας εκφράζει την επιθυμία του για το παιχνίδι είτε λεκτικά είτε δείχνοντας, ενισχύοντας την επικοινωνία και την κοινωνική αλληλεπίδραση. Παιχνίδια σπασμένα, ή φθαρμένα από τα οποία λείπουν κομμάτια συνήθως τα απομακρύνουμε για λόγους ασφαλείας.

Οι κουρτίνες, το χαλί, και τα σεντόνια του δωματίου του παιδιού είναι καλό να είναι μονόχρωμα και χωρίς σχέδια η έντονα μοτίβα που ενδέχεται να προκαλέσουν αισθητηριακή υπερφόρτωση στο παιδί. Το γραφείο του καλό είναι να «βλέπει» προς τον τοίχο προκειμένου να ενισχυθεί η συγκέντρωση του παιδιού στην δραστηριότητα που έχουμε επιλέξει.

Τέλος, ανάλογα με τις ιδιαίτερες ανάγκες του κάθε παιδιού και σε συνεργασία με εξειδικευμένο εργοθεραπευτή, μπορούμε να τοποθετήσουμε στο δωμάτιο μια κουνιστή πολυθρόνα, μια κούνια χαλάρωσης, φουσκωτή μπάλα (τύπου pilates) και πολλά μαξιλάρια πουφ τα οποία αγκαλιάζουν το παιδί δίνοντας του μια αίσθηση ασφαλείας.