Θα μπορούσε να ήταν ένα ακόμη παιδί με εγκεφαλική παράλυση, το οποίο θα ήταν καταδικασμένο σε όλη του τη ζωή στη σιωπή, την άγνοια και το περιθώριο.
Και όμως, ο 16χρονος Νικόλας Μαρκαντώνης μέσα στην ατυχία του στάθηκε τυχερός. Πρώτα και κύρια γιατί οι γονείς του δεν αφήνουν τίποτα στην τύχη του, παλεύοντας για όλα εκείνα που δικαιούται να έχει.
Τυχερός όμως και για το γεγονός ότι, τα τελευταία τρία χρόνια μπήκε στη ζωή του ο Κωνσταντίνος, ο Σχολικός του Συνοδός, ένας άνθρωπος με πείσμα, πολλή υπομονή και σωστή κατάρτιση, που δεν κοιτάει το ρολόι του και το πού αρχίζουν και πού τελειώνουν τα καθήκοντα και οι αρμοδιότητές του.
Σε αυτό το ταξίδι δεν υπήρχε επιλογή. Πρόκειται για μια διαδρομή που οι συνεπιβάτες, σύντροφοι και συνοδοιπόροι επιβάλλεται να είναι δύο. Όπως και στην προκειμένη με τον Νικόλα και τον Κωνσταντίνο, οι οποίοι σε αυτή την πορεία είχαν και συμπαραστάτες, τους καθηγητές του Γυμνασίου Παλλουριώτισσας, αλλά και τους συμμαθητές του Νικόλα.
Και όπως ξεκίνησαν μαζί αυτή τη διαδρομή στο Γυμνάσιο έτσι την ολοκλήρωσαν και τη βραδιά της αποφοίτησης. Φορώντας ακόμη και τα ίδια ρούχα, κάνοντας την ίδια διαδρομή και όντας απόλυτα ευτυχισμένοι που τα κατάφεραν και μάλιστα με τον καλύτερο τρόπο.
Γι’ αυτό και η ονομασία σχολικός συνοδός ίσως να αδικεί αυτό που πραγματικά κάνουν όσοι ασκούν αυτό το λειτούργημα, όπως ο Κωνσταντίνος Μαλεκκίδης.
Και τώρα που αποχαιρέτισαν τον Γυμνάσιο ετοιμάζονται για άλλα! Ο Νικόλας και ο Κωνσταντίνος από τον Σεπτέμβριο θα φοιτούν στην πρώτη Λυκείου και ανυπομονούν για όλα όσα έχουν να ζήσουν και πάλι… μαζί!
Η καθημερινότητά τους
Οι δυο τους περνούν τουλάχιστον τις μισές ώρες της ημέρας μαζί και η σχέση τους κάθε άλλο παρά τυπική είναι.Καθόλου υπερβολή να τη χαρακτηρίσει κάποιος σχέσης ζωής, τόσο ανάμεσα στους δυο, όσο και του Κωνσταντίνου μαζί με τα υπόλοιπα μέλη της οικογένειας του Νικόλα.
Άλλωστε όπως τονίζει σε συνέντευξή του στον REPORTER ο Κωνσταντίνος, για το καλό του παιδιού επιβάλλεται η σχέση να ξεφύγει από τα τετριμμένα, ώστε να βοηθηθεί ουσιαστικά, όπως και έγινε.
Ο Νικόλας του σήμερα δεν έχει καμία σχέση με τον Νικόλα του χθες. Μέσω της εναλλακτικής επικοινωνίας με τη διδασκαλία της νοηματικής, μπορεί πλέον να επικοινωνεί, ενώ έχει αναπτύξει μια πληθώρα δεξιοτήτων και εμπειριών που του επιτρέπουν να λαμβάνει μέρος σε διάφορες δραστηριότητες, εντός και εκτός σχολικού περιβάλλοντος. Όλα αυτά φυσικά μαζί με τον Κωνσταντίνο που δεν κοιτάζει το ρολόι του.
Η απόφαση να βαδίσει σε αυτά τα μονοπάτια
Η αγάπη του για τα παιδιά με αναπηρίες, τον οδήγησε σε αυτό το επαγγελματικό μονοπάτι, το οποίο από την εξέλιξη του Νικόλα, φαίνεται πως υπηρετεί με πολλή συνέπεια, διαθέτοντας συν τω χρόνω όλα όσα χρειάζονται να έχουν οι Σχολικοί Συνοδοί για να αναλάβουν αυτή τη δύσκολη αποστολή: Γνώση, δεξιότητες, υπομονή, επιμονή και προπαντός ανιδιοτέλεια.
Ο 27χρονος Κωνσταντίνος Μαλεκκίδης, ήρθε για πρώτη φορά σε επαφή με την κοινότητα των κωφών σε ηλικία 15 ετών. Άτομα που μπήκαν στη ζωή του άναψαν τη σπίθα μέσα του και από τότε αποφάσισε να αφοσιωθεί σε αυτό. Διδάχθηκε τη νοηματική γλώσσα τόσο μέσω των διαπροσωπικών τους σχέσεων με άτομα από την κοινότητα των κωφών, αλλά και σε Ευρωπαϊκά σεμινάρια τα οποία παρακολούθησε, καθώς και στο Πανεπιστήμιο.
Ο Κωνσταντίνος σπούδασε στην Αγγλία μελετώντας την κώφωση και τις πολλαπλές αναπηρίες, την εναλλακτική επικοινωνία και τους τρόπους εκπαίδευσης και κατ’ επέκταση τους τρόπους ένταξης των ατόμων αυτών στην ευρύτερη κοινωνία.
Εργάστηκε για ένα χρόνο στην Αγγλία ως Communication Leader, φροντιστής και βοηθός διδασκαλίας για παιδιά με αναπηρίες όπως απώλεια ακοής, αυτισμό, εγκεφαλική παράλυση, σύνδρομο down.
Τώρα στην Κύπρο εκτός από Σχολικός Συνοδός του Νικόλα, εργάζεται και ως διερμηνέας νοηματικής γλώσσας.
Ο Κωνσταντίνος εξομολογείται στον REPORTER, την πρώτη επαφή που είχε με τον Νικόλα.
«Γνώρισα τον Νικόλα Μαρκαντώνη και την οικογένειά του το καλοκαίρι πριν από τρία χρόνια. Οι γονείς του μου εξήγησαν ότι ο Νικόλας γεννήθηκε με εγκεφαλική παράλυση και απώλεια ακοής. Η επικοινωνία με το παιδί τους ήταν περιορισμένη, καθώς επίσης και οι γνώσεις του παιδιού.
Ο Νικόλας εκείνο το καλοκαίρι ετοιμαζόταν να γίνει Γυμνασιόπαιδο στο ενιαίο σύστημα εκπαίδευσης όπου θα βρισκόταν στη γενική συνηθισμένη τάξη μαζί με μαθητές της ηλικίας του.
Οι γονείς του είχαν αιτηθεί στο Υπουργείο Παιδείας για Σχολικό Συνοδό, ο οποίος να έχει προσόντα εναλλακτικής επικοινωνίας και συγκεκριμένα να είναι διερμηνέας νοηματικής γλώσσας καθώς επίσης και τα απαιτούμενα προσόντα τα οποία επιβάλλεται να έχει κανείς για να αναλάβει τη φροντίδα και την εκπαίδευση αυτού του παιδιού κατά τις σχολικές περιόδους».
Συγκίνηση προκαλεί η στιγμή που αντίκρισε για πρώτη φορά τον Νικόλα, όπως την περιγράφει ο ίδιος.
«Όταν αντίκρισα για πρώτη φορά τον Νικόλα στα μάτια για να συστηθούμε, το μόνο που ένιωσα ήταν πως όλα αυτά που είχα μέσα μου, θα του τα έδινα κι’ αυτός θα τα έπαιρνε. Ήμουν σίγουρος. Ήταν μια πολύ ιδιαίτερη στιγμή για μένα.»
Από το εγώ στο… εμείς
Η επιθυμία να ασχοληθεί με το παιδί, να το δει να αποκτά δεξιότητες, γνώσεις και εμπειρίες, έγινε από εκείνη τη στιγμή στόχος ζωής. Και ανυπομονούσε γι’ αυτό.
«Σε εκείνη την πρώτη επαφή, με το που γνώρισα τον Νικόλα, ένιωσα πώς έπρεπε να φύγω. Να τρέξω να πάω σπίτι να ετοιμάσω ενότητες για να διδάξω στον Νικόλα μαζί με όλα τα μέλη της οικογένειας του αυτό το θεμέλιο το οποίο απουσίαζε, τη Νοηματική γλώσσα».
Όπως ο ίδιος εξομολογείται, με την οικογένεια του Νικόλα της οποίας ήταν διακαής πόθος να τον δει να εξελίσσεται, συζητούσαν για ώρες, ώστε να κατανοήσει τον τρόπο αλληλεπίδρασης που είχε με το παιδί.
«Ήταν σημαντικό να δω πως τρώει, πως πίνει νερό και πως μεταφέρεται από και προς την καρέκλα του. Ήταν ανάγκη να επισκέπτομαι την οικογένεια για να οικοδομήσουμε τη μεταξύ μας εμπιστοσύνη. Ήταν αναγκαίο λοιπόν να γνωριστώ με το παιδί και να μάθουμε ο ένας τον άλλον καθώς κανένα παιδί δεν είναι το ίδιο».
Το σχολείο, οι δυσκολίες, οι κόποι και το αριστείο
Σε όλη τη συνέντευξη ο Κωνσταντίνος αναφέρεται πάντοτε σε πρώτο πρόσωπο πληθυντικού, στα θετικά και στα αρνητικά.
Έτσι αρχίζει και την αναφορά του για τη σχολική φοίτηση, και περιγράφει: «Η ένταξη μας στο σχολείο ήταν δύσκολη στην αρχή όσον αφορά την αντιμετώπιση των ανθρώπων απέναντί μας. Αναφέρομαι στα καθήκοντα των εκπαιδευτικών του μαθητή και στην αποδοχή αυτής της διαφορετικότητας, της μη συνηθισμένης γι’ αυτούς εικόνα.
Οι εκπαιδευτικοί καλούνται να διαφοροποιούν το μάθημά τους τη διδακτέα ύλη στο επίπεδο του μαθητή με εικονογραφημένο υλικό ή συμβολογραμενο ή διαδραστικό, με ερωτήσεις πολλαπλής επιλογής, αντιστοίχιση ή και κλειστού τύπου ερωτήσεις καθώς ο Νικόλας απαντά καταφατικά και αρνητικά με ναι και όχι.
Με πίστη και επιμονή καταφέρναμε και κερδίζαμε την απαιτούμενη προσοχή και να τελειώσουμε την πρώτη Γυμνασίου».
Τη δεύτερη χρονιά αλλάξαμε σχολείο, όπως περιγράφει ο Κωνσταντίνος. «Πήγαμε στο Γυμνάσιο Παλλουριώτισσας. Όπου αυτή τη χρονιά ο Νικόλας αρίστευσε. Αποφοιτήσαμε από εκεί με συγκίνηση και περηφάνια, καθώς το παιδί είχε αναπτύξει μια πληθώρα δεξιοτήτων και εμπειριών.
Ανέπτυξε την αίσθηση του χιούμορ, συμμετείχε σε μουσικές και άλλες παρελάσεις, στην ομάδα της χορωδίας, ράπαρε σε ρυθμούς ΕΜΙΝΕΜ, τοποθετήθηκε σε σοβαρά ζητήματα του μαθητικού συμβουλίου ως ενεργό μέλος, εξέλιξε τη συναισθηματική του αντίληψη, έμαθε το σώμα του, τις θρεπτικές ουσίες, μελέτησε τη μοριακή δομή της ύλης, τις μονάδες μέτρησης και τα κβάντα, την άλγεβρα και την τριγωνομετρία, την γραμματική και το συντακτικό, τα κείμενα της νέας γλώσσας, εμπλούτισε το λεξιλόγιο του.
Επαναστάτησε μαζί με τις επαναστάσεις του κόσμου της ιστορίας, γνώρισε το ηλιακό σύστημα, αγκάλιασε τα παιδιά που αγάπησε και αγαπήθηκε, τους εκπαιδευτικούς καθηγητές και καθηγήτριες που ήταν πάντοτε οι πιο δικοί μας καθημερινοί συνεργάτες και δασκάλες και δάσκαλοί μας κι έπειτα έγιναν φίλοι μας μέσα στη σχολική κοινότητα».
Ο Νικόλας δίδαξε σε όλους πως όταν του επιτρέψουν να μάθει θα το ζήσει με όλο του το είναι.
Η σχέση ζωής
Ο Κωνσταντίνος και ο Νικόλας έχουν μια άριστη σχέση, ή πιο σωστά σχέσης ζωής, καθώς τις μισές ώρες της ημέρας είναι μαζί, μακριά από εργασιακά ωράρια. Ακόμη και τα απογεύματα οι δυο τους περνούν χρόνο μαζί, κάνοντας πολλές δραστηριότητες, είτε που αφορούν σε ενισχυτική διδασκαλία, είτε βόλτες, είτε απλή κουβέντα.
«Κάποια απογεύματα τον επισκέπτομαι στο σπίτι ενισχύοντάς τον με ιδιαίτερα μαθήματα που αφορούν το σχολείο, την νοηματική, την ελληνική και την αγγλική γλώσσα. Μαζί πηγαίνουμε στο MALL για σινεμά, φαγητό και video games. Πηγαίνουμε σε κοινωνικές ενημερωτικές εκδηλώσεις, σε πάρτι γενεθλίων των συμμαθητών του και άλλες εξωσχολικές δραστηριότητες».
Ο μισθός, τα καθήκοντα και τα κριτήρια
Οι σχολικοί συνοδοί εργοδοτούνται από τις σχολικές εφορείες και αρχίζουν με μηνιαίο καθαρό μισθό €660 τον μήνα. Τα καθήκοντα ενός σχολικού συνοδού είναι να συνοδεύει το παιδί στις αίθουσες διδασκαλίας, στους χώρους του σχολείου, τα διαλείμματα και στις εκδρομές. Έχει επίσης τη συνολική φροντίδα του παιδιού, από τη σίτιση μέχρι την τουαλέτα.
Αυτά είναι τα καθήκοντα που απαιτούνται για να προσβληθεί κάποιος ως σχολικός συνοδός, αφού πληροί και τα κριτήρια τα οποία είναι απολυτήριο λυκείου, ή κάποια εμπειρία σχετική με αναπηρίες.
Στην περίπτωση του Νικόλα, ο Κωνσταντίνος έχει αναλάβει και τον ρόλο της διερμηνείας της Νοηματικής γλώσσας, καθώς του μεταφράζει όλα τα μαθήματα του σχολείου την ώρα της παράδοσης, κάτι που έκανε άνευ απολαβών τον πρώτο χρόνο.
Όπως τονίζει ο Κωνσταντίνος, «ένας σχολικός συνοδός ουσιαστικά απαιτείται να έχει προσόντα τα οποία να συναντούν τις ανάγκες των παιδιών και κατ’ επέκταση να συμβάλλουν στην ομαλή λειτουργία της εκπαιδευτικής και κοινωνικής του ζωή».
Και μπορεί να ακούγεται ως σύνθημα, όμως είναι πέρα για πέρα αληθινό. Η καθημερινή επαφή θα φέρει αναπόφευκτα και το συναισθηματικό δέσιμο, βάζοντας γερά θεμέλια σε αυτή τη σχέση που αναπτύσσεται, τη σχέση ζωής.
Όπως και στην περίπτωση του Κωνσταντίνου και του Νικόλα, που δεν είναι μόνο ο Συνοδός και το παιδί που φροντίζει, αλλά το εμείς!
