Υπάρχει μεγάλη διαμάχη μεταξύ των κωφών και βαρήκοων που χρησιμοποιούν τη νοηματική, και αυτών που δε τη χρησιμοποιούν και αντ’ αυτού διαβάζουν τα χείλη (και υπότιτλους). Για κάποιο λόγο, και παρότι λιγότεροι χρησιμοποιούν τη νοηματική, το κράτος αδιαφορεί για τους υπόλοιπους.

Πολύ καλά τα έγραψε η γνωστή συγγραφέας και ακτιβίστρια Σοφία Κολοτούρου στην πλατφόρμα της δημόσιας διαβούλευσης για το νομοσχέδιο που έρχεται σύντομα στη Βουλή:

Ονομάζομαι Σοφία Κολοτούρου, είμαι κωφή και έχω σοβαρό πρόβλημα με το άρθρο 1 έψιλον. Είναι εντελώς παρανοϊκό να ψηφιστεί αυτό, όταν δεν ψηφίστηκε ούτε καν πέρσι τον Σεπτέμβρη.

Από πού κι ως που γλώσσα των κωφών και των βαρήκοων η νοηματική; Ξέρει ο κάθε βαρήκοος παππούς στο καφενείο νοηματική; Δεν μπορούμε να το δεχτούμε αυτό, αντιβαίνει και στην κοινή λογική και μας αλλάζει τη γλώσσα δια νόμου!

Στο ν. 4488/2017 (Α’ 137) δεν έχει διατυπωθεί ρητώς το ποιανού γλώσσα είναι. Τώρα, με αυτή τη διατύπωση μας αλλάζετε τη γλώσσα…!

Προσωπικά είμαι κουφή για περισσότερο από 40 χρόνια, στη διάρκεια των οποίων δεν έμαθα ποτέ νοηματική, γιατί δεν μου χρειάστηκε για να επικοινωνήσω.

Δεν είναι δυνατόν να δεχτώ ότι θα ψηφιστεί διά νόμου ότι η γλώσσα μου δεν είναι η ελληνική! Γλώσσα στην οποία έχω τιμηθεί με το κρατικό βραβείο ποίησης πριν λίγους μήνες.

Θεωρώ απαράδεκτο το άρθρο ε) Ελληνική νοηματική γλώσσα: η επίσημα αναγνωρισμένη και ισότιμη με την ελληνική γλώσσα γλώσσα των κωφών και των βαρήκοων·

Κολοτούρου Σοφία, ιατρός κυτταρολόγος, συγγραφέας, ποιήτρια, πρόεδρος του ΔΣ ΑΚΟΥΣΤΗΡΙΞΗ, κουφή από παιδί και με μοναδική γλώσσα επικοινωνίας, γραπτά και προφορικά την ελληνική.

***

Για να μη νομίσει κάποιος πως η κα Κολοτούρου κάνει… αντιπολίτευση, υπάρχει online επιστολή της στην εφημερίδα Αυγή το Μάρτιο του 2015, με τίτλο Πρώτη φορά αριστερά… στην πρόσβαση κωφών χειλεοαναγνωστών!, στην οποία έδινε, δικαίως, συγχαρητήρια στο ΣΥΡΙΖΑ για την παρουσία ειδικών lip speaker διερμηνέων σε εκδήλωσή του.

Και το Τμήμα Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του Ποταμιού έχει αντιδράσει για το νομοσχέδιο, βγάζοντας την εξής ανακοίνωση:

Oλοκληρώθηκε στη Διαύγεια η διαβούλευση σχετικά με σχέδιο υπουργικής απόφασης που εκδίδεται δυνάμει του άρθρου 67 του ν. 4488/2017 (Α’ 137) και με το οποίο καθορίζονται τα μέσα πρόσβασης, η διαδικασία, καθώς και οι τεχνικές προδιαγραφές διασφάλισης της πρόσβασης των Ατόμων με Αναπηρία (ΑμεΑ) στις υπηρεσίες των παρόχων υπηρεσιών μέσων μαζικής ενημέρωσης και επικοινωνίας. Πρόκειται για σχέδιο υπουργικής απόφασης μάλλον προβληματικό στα περισσότερα σημεία του. Κυρίως γιατί ορίζει ως επίσημη «γλώσσα» των κωφών και βαρήκοων τη νοηματική, ενώ πρόκειται για «γλώσσα» που τη χειρίζεται μια μικρή μειοψηφία του συνόλου των κωφών-βαρήκοων.

Κάτι τέτοιο αποτελεί κατάφωρη παραβίαση των δικαιωμάτων πρόσβασης στην πληροφορία, την ενημέρωση και την εν γένει συμμετοχή στον δημόσιο βίο όλων όσων δεν γνωρίζουν τη νοηματική.

Σε ένα κράτος δικαίου η πολιτεία οφείλει να εξασφαλίζει τα δικαιώματα όλων των πολιτών χωρίς μεροληψία υπέρ κάποιας ομάδας και εις βάρος άλλης. Συνεπώς, προτείνουμε να υπάρχει, μεν, η νοηματική και να διευκολύνονται όσοι τη γνωρίζουν, όμως είναι ακόμα πιο κρίσιμο να θεσπιστεί η υποχρέωση της πολιτείας να διευκολύνει όλους τους υπόλοιπους με τον υποτιτλισμό των πάντων (εκπομπών, ταινιών, ομιλιών κλπ). Αυτό θα μπορούσε να επιτευχθεί αρχικά με την υποχρέωση για on demand υποτιτλισμό, πιλοτικά στην αρχή στην ΕΡΤ, σε όλες τις ζώνες, ώστε να μετρηθεί πότε και σε ποιες ηλικιακές ομάδες είναι απαραίτητος και χρησιμοποιείται, σε ποια προγράμματα και ακολούθως να οριστούν οι υποχρεώσεις των υπολοίπων καναλιών. Επίσης, υποχρεωτική χρήση speech to text στις εκδηλώσεις, καθώς και γραπτές οδηγίες στις τράπεζες και τις δημόσιες υπηρεσίες.

Το επίμαχο σχέδιο υπουργικής απόφασης μεροληπτεί υπέρ της νοηματικής για λόγους ακατανόητους σε εμάς, μιας και αποκλείει έτσι πολύ περισσότερους συμπολίτες μας από την απρόσκοπτη πρόσβαση τους στην ενημέρωση-πληροφορία, αλλά και τη συμμετοχή τους στον δημόσιο βίο, τους οποίους και υποχρεώνει να αποδεχτούν ως «επίσημη», μια γλώσσα την οποία, ούτε γνωρίζουν, ούτε χρειάζεται να μάθουν. Οι προβλέψεις του, δε, για τις ώρες υποχρεωτικής χρήσης υποτιτλιτισμού είναι σταγόνα στον ωκεανό. Συνεπώς τα άρθρα 1, 2, 3 είναι άκρως προβληματικά και πρέπει να τροποποιηθούν, άλλως το σχέδιο υπουργικής απόφασης να αποσυρθεί.

Τομέας Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, Ποτάμι