Την απευθείας επιδότηση των ευάλωτων νοικοκυριών με έκτακτο επίδομα την άνοιξη εν είδει «Δώρου Πάσχα» εξετάζει το οικονομικό επιτελείο, ως αντίδοτο στην μεγάλη αύξηση τιμών που γονατίζει τα νοικοκυριά.

Η τελική απόφαση για το ύψος του επιδόματος και το εύρος των δικαιούχων θα «κλειδώσει» εφόσον υπάρξει σαφής εικόνα για την ανάκαμψη του 2021 (4 Μαρτίου) και τη διαμόρφωση των εσόδων του Φεβρουαρίου σε συνδυασμό με την πορεία του πληθωρισμού και της ενεργειακής κρίσης αλλά και της κατάστασης στην Ουκρανία.

Όπως γράφει το imerisia.gr, τα πρώτα μηνύματα από το δημοσιονομικό μέτωπο είναι ενθαρρυντικά – χωρίς να μπορούν να αποκλειστούν «στραβοπατήματα» και έκτακτες καταστάσεις που θα ανατρέψουν όλο τον σχεδιασμό – και γι αυτό τα επικρατέστερα σενάρια για το έκτακτο «Δώρο Πάσχα» είναι τέσσερα:

• Επανάληψη της φόρμουλας των Χριστουγέννων: Διπλό επίδομα στους δικαιούχους του Ελάχιστου Εγγυημένου Εισοδήματος και εφάπαξ έκτακτο επίδομα σε χαμηλοσυνταξιούχους με ετήσιο ατομικό εισόδημα έως 7.200 ευρώ (600 ευρώ σύνταξη), ετήσιο οικογενειακό εισόδημα 14.400 ευρώ (600 + 600 ευρώ σύνταξη) και περιουσία έως 200.000 ευρώ.
  Σε αυτό το σενάριο οι δικαιούχοι θα είναι πάνω από 600.000 χαμηλοσυνταξιούχοι ενώ αν το ποσό είναι 250 ευρώ οριζόντια για όλους (+50 ευρώ για κάθε προστατευόμενο μέλος) τότε το κονδύλι θα προσεγγίσει τα 160 εκ. ευρώ μόνο για τους συνταξιούχους. Αντίστοιχα 240.000 είναι οι δικαιούχοι του Ελάχιστου Εγγυημένου Εισοδήματος που θα λάβουν διπλό επίδομα.
• Εφάπαξ επίδομα με κλιμακούμενο ποσό: Σε αυτό το σενάριο δεν θα λάβουν όλοι οι χαμηλοσυνταξιούχοι – δικαιούχοι το ίδιο ποσό – δηλαδή 250 ευρώ οριζόντια – αλλά το ποσό του επιδόματος θα κλιμακώνεται, έτσι ώστε οι φτωχότεροι να λάβουν περισσότερα. Θα υπάρξει μεν ένας οριζόντιος κόφτης με εισοδηματικά και περιουσιακά κριτήρια (π.χ. ατομικό εισόδημα έως 7.200 ευρώ, ετήσιο οικογενειακό εισόδημα 14.400 ευρώ και περιουσία έως 200.000 ευρώ), αλλά από εκεί και κάτω θα υπάρχει κλιμάκωση του ποσού, ώστε τα κατώτερα κλιμάκια να λάβουν υψηλότερο επίδομα.
  Σε αυτή την περίπτωση το συνολικό κονδύλι θα διανεμηθεί μεν «δικαιότερα» καλύπτοντας περισσότερο τους πλέον ευάλωτους, ωστόσο το πρόβλημα είναι πως πρόκειται για ένα πιο σύνθετο εγχείρημα που απαιτεί σημαντικό χρόνο προεργασίας για να υλοποιηθεί. Στο ίδιο σενάριο οι δικαιούχοι του του Ελάχιστου Εγγυημένου Εισοδήματος θα πρέπει να λάβουν διπλό επίδομα, που είναι ούτως ή άλλως κλιμακούμενο ανάλογα με το πραγματικό εισόδημα του δικαιούχου.

• Επιδότηση σε μηνιαίες «δόσεις»: Το σενάριο αυτό θέλει το κράτος να έρχεται να ενισχύει το εισόδημα του ευάλωτου νοικοκυριού με ένα σταθερό ποσό όχι όμως για ένα αλλά π.χ. για δυο μήνες. Σε αυτή την περίπτωση θα μπορούσε για παράδειγμα να υπάρξει μια ενίσχυση του οικογενειακού προϋπολογισμού τον Μάρτιο και μια δεύτερη – για παράδειγμα – τον Μάιο.
  Σε αυτό το σενάριο, στόχος του μέτρου είναι να απλώσει δίχτυ προστασίας στα ευάλωτα νοικοκυριά για ένα μικρό χρονικό διάστημα, κατά το οποίο θα διαρκεί η κορύφωσης της κρίσης της ακρίβειας. Έτσι το συνολικό κονδύλι θα μπορούσε να σπάσει σε επιμέρους «δόσεις» και οι δικαιούχοι να «νιώσουν» την ενίσχυση περισσότερες από μια φορές προκειμένου να ελαφρυνθεί το… καλάθι του νοικοκυριού. Τα δυο μειονεκτήματα της συγκεκριμένης φόρμουλας είναι πως θα απαιτήσει πιθανότατα περισσότερα κονδύλια την ώρα που η χώρα πραγματοποιεί μια σημαντική δημοσιονομική προσαρμογή, ενώ – και μάλλον το σημαντικότερο – θα πρέπει να αποσυρθεί κάποια στιγμή, προκαλώντας εύλογη δυσαρέσκεια στους δικαιούχους.
• Οριζόντιος «κόφτης» για όλους: Στο τέταρτο σενάριο τα κονδύλια που μπορούν να δαπανηθούν είναι περισσότερα και διευρύνονται οι δικαιούχοι συμπεριλαμβάνοντας χαμηλόμισθους και ανέργους. Λόγω της αύξησης του κατώτατου μισθού την Πρωτομαγιά, η οποία θα είναι σημαντική σύμφωνα με όλες τις δηλώσεις του οικονομικού επιτελείου, οι χαμηλόμισθοι δεν είναι εξαιρετικά πιθανό να συμπεριληφθούν στους δικαιούχους της έκτακτης επιδότησης ως ξεχωριστή ομάδα.
  Ωστόσο, αν τα διαθέσιμα κονδύλια είναι αρκετά, θα μπορούσε να υιοθετηθεί μια φόρμουλα με μια ενιαία δέσμη εισοδηματικών και περιουσιακών κριτηρίων για όλο τον πληθυσμό που ανήκει στα ευάλωτα στρώματα, συμπεριλαμβάνοντας δηλαδή χαμηλοσυνταξιούχους, χαμηλόμισθους και ανέργους. Σε κάθε περίπτωση εκτός θα μείνουν οι ελεύθεροι επαγγελματίες και οι αυτοαπασχολούμενοι, όπως φυσικά και οι δημόσιοι υπάλληλοι.

Ποιες ομάδες είναι στο ραντάρ

Η προσοχή του οικονομικού επιτελείου στρέφεται στις πλέον ευάλωτες ομάδες του πληθυσμού και ειδικότερα στις ομάδες εκείνες που εμφανίζουν την μεγαλύτερη αδυναμία προσαρμογής του εισοδήματός τους στις νέες συνθήκες που επιβάλλει το ράλι του πληθωρισμού. Στο ραντάρ μπαίνουν ομάδες πληθυσμού όπως οι χαμηλοσυνταξιούχοι και οι δικαιούχοι του Ελάχιστου Εγγυημένου Εισοδήματος.

Πολύ σημαντική παράμετρος είναι η πορεία της ενεργειακής κρίσης καθώς η επιδότηση νοικοκυριών κι επιχειρήσεων για τους λογαριασμούς ρεύματος και φυσικού αερίου – που θα συνεχιστεί τουλάχιστον για Μάρτιο και Απρίλιο – εκτιμάται πως μπορεί να απαιτήσει πόρους και από τον κρατικό προϋπολογισμό.

Η εικόνα στο μέτωπο των δημοσιονομικών θα αρχίσει να διαμορφώνεται σε ικανοποιητικό επίπεδο από τον Μάρτιο και μετά, ενώ κρίσιμες παράμετροι στην εξίσωση είναι φυσικά η πορεία του πληθωρισμού – αν και πότε θα φανεί η αποκλιμάκωσή του – και η εξέλιξη της ουκρανικής κρίσης. Στο πλαίσιο αυτό, οι κρίσιμες αποφάσεις αναμένεται να ληφθούν τον Μάρτιο, ώστε το έκτακτο μέτρο ενίσχυσης των ευάλωτων να μπει σε εφαρμογή πριν το Πάσχα.