Της Σταυρούλας Γεωργακοπούλου, Ψυχολόγου, Γνωσιακή-Συμπεριφορική Θεραπεία.

Οι εμμονές και οι αρνητικές σκέψεις αποτελούν τα κύρια γνωρίσματα της αγχώδους διαταραχής. Το άγχος μας επηρεάζει σε τέτοιο βαθμό που δεν μπορούμε να σταματήσουμε να εστιάζουμε σε πράγματα που δεν θέλουμε να εστιάσουμε.

Οι σκέψεις αυτές κυρίως είναι αρνητικές και σπάνια θετικές. Έχουν άμεση σχέση με τους φόβους και τα συναισθήματα μας. Σε αρκετές περιπτώσεις αυτού τους είδους οι σκέψεις μας οδηγούν σε εμμονές.

Η ιδέα της έμμονης χαρακτηρίζεται από την συνεχή αλλά δυστυχώς ανεπιτυχή προσπάθεια που κάνουμε ώστε να αποσπάσουμε τον εαυτό μας από την συγκεκριμένη σκέψη. Ο τρόπος που σκεπτόμαστε «κατακλύζεται» από αμέτρητα «ερωτηματικά», «αμφιβολίες», αρνητικές σκέψεις που μας δημιουργούν έντονο άγχος και δυσκολεύουν όσο συνεχίζουν να υπάρχουν την καθημερινότητα μας.

Παραδείγματα εμμονών που “σκλαβώνουν” τη σκέψη μας καθημερινά είναι αμέτρητα, μερικά από αυτά είναι τα παρακάτω:

“Έκανα λάθος στη δουλειά μου, φοβάμαι μην με απολύσουν”, “άγγιξα την καρέκλα και μολύνθηκα”, ” είχα μια βίαιη φαντασίωση και τώρα θα χάσω τον έλεγχο”, “άφησα το φούρνο ανοιχτό”, “δεν κλείδωσα τις πόρτες”.

Για να αντιμετωπίσουμε τις εμμονές, το πρώτο βήμα πριν οτιδήποτε άλλο είναι να αποδεχθούμε ότι τις έχουμε και ότι σκεπτόμαστε με αυτό τον τρόπο. Τις περισσότερες φορές αυτό που κάνουμε είναι μην δίνουμε σημασία, να μην αναγνωρίζουμε και να υποτιμάμε αυτό που αντιμετωπίζουμε.

Αυτή η αντίδραση συνήθως εντείνει την εμμονή μας. Άρα ας ξεκινήσουμε να αποδεχόμαστε ότι έχουμε έμμονες σκέψεις, μας απασχολεί και θέλουμε να τις αντιμετωπίσουμε.

Στη διάρκεια της ημέρας περνούν άπειρες σκέψεις από το μυαλό μας. Μερικές είναι λογικές, άλλες είναι παράλογες. Τον περισσότερο χρόνο μπορούμε να ξεσκαρτάρουμε τις σημαντικές σκέψεις από τις ασήμαντες. Το μυαλό μας δεν έχει τρόπο να κρίνει τη σκέψη μας τελείως και περιμένει από εμάς να την αξιολογήσουμε.

Στην πράξη, μας πετάει τυχαίες σκέψεις και περιμένει να δει πως θα αντιδράσουμε. Αν δεν αντιδράσουμε έντονα, η σκέψη φεύγει μακριά και δεν ξαναεπιστρέφει. Αν η αντίδραση μας είναι πολύ έντονη τη σημειώνει το μυαλό μας ως σημαντική. Στη συνέχεια μας επαναλαμβάνει αυτή τη σκέψη ξανά και ξανά. Αν συνεχώς αντιδράμε σε αυτή τη σκέψη, το μυαλό συνεχώς θα μας στέλνει παρόμοιου τύπου σκέψεις. Αυτός ο μηχανισμός εξηγεί γιατί έχεις αυτή τη σκέψη και γιατί στην τελική έχουμε Ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή.

Η επιθετικές ιδεοληψίες δεν είναι διαφορετικές. Απλά είναι σκέψεις που μας πετάει το μυαλό και εμείς αντιδρούμε με φόβο. Είναι τυχαίες σκέψεις χωρίς βαθύ νόημα.

Σκέψου την παρούσα κατάσταση που είσαι τώρα. Πως ξεκίνησε; Είχες απλά μια τυχαία σκέψη και άρχισες να πανικοβάλλεσαι. Τη σκεφτόσουνα ξανά και ξανά και γινόσουν όλο και πιο αγχωμένος-η καθώς σκεφτόσουν τις πιθανότητες που μπορεί να γίνει πραγματικότητα.

Η λέξη κλειδί εδώ είναι ότι είχες μια τυχαία σκέψη αλλά επέλεξες να αντιδράσεις σε αυτή με άγχος.

Σκέψου κάποιον άλλο που έχει και αυτός Ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή άλλου τύπου. Σκέψου πόσο έντονα μπορεί να αντιδρά για παράδειγμα στη σκέψη ότι αν δεν πλύνει 6 φορές τα χέρια του θα κολλήσει θανατηφόρο μικρόβιο. Εσύ μπορεί να μην αντιδρούσες με τον ίδιο τρόπο όπως εκείνος. Αυτό κάνει την αντίδραση επιλογή (επιλέγω που θα αντιδράσω).

ΣΗΜΑΝΤΙΚΟ: Το μυαλό σου δεν καταλαβαίνει ότι έχεις Ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή, νομίζει ότι η επιλογή σου να αντιδράσεις με τόσο άγχος προέρχεται από πραγματικό κίνδυνο.  Για αυτό και σου στέλνει διάφορες παραλλαγές από την ίδια σκέψη.

Ο λόγος που σου δίνει ξανά αυτή τη σκέψη είναι γιατί επιλέγεις να αντιδράσεις με φόβο. Η Ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή σχετίζεται πάντα με αυτό που θεωρείς σημαντικό, γιατί αν δεν το θεωρούσες δεν θα σε ένοιαζε να αντιδράσεις με φόβο. Απλά και μόνο επειδή είναι η επιθετική ιδεοληψία δεν σημαίνει τίποτα, ούτε σε κάνει κακό άνθρωπο.

Ακόμη και αν έχουμε προσπαθήσει να ζητήσουμε βοήθεια και δεν έχουμε δει γρήγορα αποτελέσματα χρειάζεται να έχουμε υπομονή. Όσο διάστημα έχουμε αφήσει να πονάμε θέλει τον κατάλληλο χρόνο να επουλωθεί.

Ας σταματήσουμε να σκεφτόμαστε τον κόπο της διαδικασίας και ας συνειδητοποιήσουμε ότι:

ΑΞΙΖΟΥΜΕ ΚΑΙ ΕΜΕΙΣ ΝΑ ΕΙΜΑΣΤΕ ΚΑΛΑ.