Μια σειρά από κοινωνικά και προνοιακά επιδόματα μπορούν να εξαιρεθούν από τις κατασχέσεις για χρέη προς το Δημόσιο ακόμη κι αν πιστώνονται σε λογαριασμούς μη δηλωμένους στην Ανεξάρτητη Αρχή Δημοσίων Εσόδων ως «ακατάσχετους».

Αυτό έχει ξεκαθαριστεί με την περσινή εγκύκλιο της ΑΑΔΕ, στην οποία ορίζεται ότι δεν κατάσχονται μια σειρά από επιδόματα.

Συγκεκριμένα: Με την ΠΟΛ. 1146/2017 της ΑΑΔΕ επισημαίνεται πως η Εφορία δεν μπορεί να προχωρήσει στην κατάσχεση προνοιακών και κοινωνικών επιδομάτων για χρέη προς το Δημόσιο.

Η σχετική εντολή περιγράφεται ως ακολούθως:

«επισημαίνεται ότι στην περίπτωση που διαπιστώνεται ότι έχει επιβληθεί κατάσχεση σε (ατομικό ή κοινό) τραπεζικό λογαριασμό (ανεξάρτητα από το αν έχει δηλωθεί ως ακατάσχετος ή όχι) επί καταθέσεων προερχομένων από καταβολή προνοιακού ή άλλου «κοινωνικού επιδόματος» ή βοηθήματος, η κατάσχεση περιορίζεται, μετά από αίτηση του οφειλέτη, αποδεσμεύοντας το σύνολο του δεσμευθέντος κατά τα ανωτέρω ποσού, εφόσον κατά την κείμενη νομοθεσία τα ανωτέρω επιδόματα/βοηθήματα προβλέπονται ρητώς ως ακατάσχετα (πχ επίδομα κοινωνικού εισοδήματος αλληλεγγύης, επίδομα ανεργίας ΟΑΕΔ, επίδομα θέρμανσης, διατροφή ανηλίκου τέκνου κλπ)»

Άμυνα του δικαιούχου:

Σύμφωνα με την ΠΟΛ. 1146/21.9.2017: «Όταν διαπιστώνεται ότι έχει επιβληθεί κατάσχεση σε τραπεζικό λογαριασμό (ανεξάρτητα αν έχει δηλωθεί ως ακατάσχετος ή όχι) σε καταθέσεις που προέρχονται από καταβολή προνοιακού ή άλλου κοινωνικού επιδόματος, το ποσό που έχει κατασχεθεί, μετά από αίτηση του οφειλέτη, αποδεσμεύεται».

..και στο ΚΕΑΟ και στον ΕΦΚΑ:

Ανάλογη λύση με επιτυχημένη παρέμβαση προκάλεσε τον περασμένο Μάρτιο, ο Συνήγορος του Πολίτη, για κατασχέσεις σε τραπεζικές καταθέσεις από ακατάσχετα προνοιακά επιδόµατα ή από άλλες ακατάσχετες κοινωνικές παροχές.

Στις περισσότερες περιπτώσεις, οι κατασχέσεις συντελέστηκαν εν αγνοία των δικαιούχων των ακατάσχετων παροχών.

Παράδειγμα:

• συνδικαιούχος στον δεσµευθέντα τραπεζικό λογαριασµό,
• η ατοµική ειδοποίηση του ΚΕΑΟ στάλθηκε προς παλαιά διεύθυνση του οφειλέτη,

Η πρόταση του Συνηγόρου έγινε δεκτή

• Η Συντονίστρια του ΚΕΑΟ εξέδωσε έγγραφο (βλ. Γ36/04/127/23.3.2018) προς όλες τις αρμόδιες περιφερειακές Υπηρεσίες
• Έτσι καθιερώθηκε συγκεκριμένη διαδικασία για τον περιορισμό της κατάσχεσης σε αυτές τις περιπτώσεις και την επιστροφή των ακατάσχετων ποσών στον θιγέντα δικαιούχο

Ακατάσχετα είναι τα ακόλουθα επιδόματα:

• Το κοινωνικό εισόδημα αλληλεγγύης (ΚΕΑ)
• Το κοινωνικό μέρισμα
• Η εφάπαξ οικονομική ενίσχυση σε χαμηλοσυνταξιούχους
• Το επίδομα ανεργίας του ΟΑΕΔ
• το επίδομα θέρμανσης
• Η διατροφή ανήλικου τέκνου
• Τα προνοιακά επιδόματα
• Η επιδότηση ενοικίου
• Τα χρηματικά έπαθλα της λοταρίας του Υπ. Οικονομικών
• Το επίδομα εκπαίδευσης ή επαγγελματικής κατάρτισης που καταβάλλεται σε ανέργους
• Οι παροχές που χορηγούνται στους ασφαλισμένους από τον ΕΛ.Γ.Α.
• Τα χρηματικά βοηθήματα που δίνονται με απόφαση δημοτικού συμβουλίου σε εξαιρετικές περιπτώσεις
• Η κατάθεση για εξόφληση οφειλής ασφαλιστικού ταμείου.
• Η Κρατική επιχορήγηση
• Η κατάθεση για πλειοδοσία σε πλειστηριασμό
• Κάθε άλλο επίδομα που έχει χαρακτηριστεί ρητώς ως «ακατάσχετο» από τη νομοθεσία που το προβλέπει.
• Το ακατάσχετο όριο από μισθό ή σύνταξη είναι 1.000 ευρώ. (βλ. σχ. το άρθρο 31 του Ν.Δ. 356/1974)
• Για το ποσό του μισθού ή της σύνταξης από 1.000 έως 1.500 ευρώ μπορεί να κατασχεθεί το 50% ενώ για το τμήμα του ποσού του μισθού ή της σύνταξης πάνω από 1.500 ευρώ κατάσχεται το σύνολο.
• Για κάθε οφειλέτη του Δημοσίου ισχύει ακατάσχετο όριο 1.250 ευρώ σε έναν λογαριασμό που έχει ανοίξει σε ένα μόνο τραπεζικό ίδρυμα. (βλ. σχ. το άρθρο 31 του Ν.Δ. 356/1974)

Προσοχή: Για να ισχύσει το ακατάσχετο αυτό όριο, ο οφειλέτης θα πρέπει να γνωστοποιήσει ηλεκτρονικά στην ΑΑΔΕ τον συγκεκριμένο τραπεζικό λογαριασμό του. Εφόσον υπάρχει λογαριασμός περιοδικής πίστωσης μισθών, συντάξεων και ασφαλιστικών βοηθημάτων, γνωστοποιείται, αποκλειστικά και μόνο, ο λογαριασμός αυτός. (σχετ. βλ. τις ΠΟΛ. 1222/2015και ΠΟΛ. 1182/2014).

Το επίδομα παιδιού:

Προσοχή:

• Στα ακατάσχετα επιδόματα δεν περιλαμβάνονται τα επιδόματα στήριξης τέκνων της παρ. ΙΑ2 του ν.4093/2012 και το επίδομα τρίτεκνων και πολύτεκνων του άρθρου 40 του ν. 4141/3013. Σημ. οι διατάξεις αυτές καταργήθηκαν με την παρ. 15 του άρθρου 214 του νόμου 4512/2018 και θεσπίστηκε το «Επίδομα Παιδιού», που καταβάλλεται από 1/1/2018 και αντικατέστησε το Ενιαίο Επίδομα Στήριξης Τέκνων και το Ειδικό Επίδομα Τριτέκνων – Πολυτέκνων, των ως άνω διατάξεων. Ο ΟΠΕΚΑ χορηγεί και διαχειρίζεται μεταξύ των άλλων κοινωνικών επιδομάτων και βοηθημάτων και το επίδομα παιδιού.
• Δεν έχουν χαρακτηριστεί ως «ακατάσχετα» στις διατάξεις που προβλέπουν τη χορήγησή τους.
• «Το επίδομα παιδιού απαλλάσσεται από κάθε φόρο, τέλος, εισφορά ή κράτηση υπέρ του Δημοσίου ή τρίτου, συμπεριλαμβανομένης και της ειδικής εισφοράς αλληλεγγύης του άρθρου 29 του Ν. 3986/2011 (Α΄152) και δεν προσμετράται στο συνολικό, πραγματικό ή τεκμαρτό, οικογενειακό εισόδημα παρά μόνον εάν ρητά προβλέπεται από το νομοθετικό πλαίσιο οικονομικών ενισχύσεων κοινωνικής προστασίας». (άρθρο 214 του νόμου 4512/2018)
• Υπενθυμίζουμε ότι στη φορολογική δήλωση για το 2018, το επίδομα παιδιού που καταβάλλεται από 1.1.2018 με τις νέες ως άνω διατάξεις, θα καταχωρηθεί στον κωδ. 617-618 (με ηλεκτρονική πληροφόρηση), ή 657-658 (χωρίς ηλεκτρονική πληροφόρηση), όπου καταχωρούντο και τα καταργηθέντα επιδόματα (Ενιαίο Επίδομα Στήριξης Τέκνων και το Ειδικό Επίδομα Τριτέκνων).

Αφορολόγητες και ακατάσχετες όλες οι ενισχύσεις των πληγέντων από τις πυρκαγιές της 23ης και 24ης Ιουλίου 2018:

Ορίζονται ως αφορολόγητα, ανεκχώρητα και ακατάσχετα στα χέρια του Δημοσίου ή τρίτων, κατά παρέκκλιση κάθε γενικής και ειδικής διάταξης, δεν υπόκεινται σε οποιαδήποτε κράτηση ή εισφορά, δεν δεσμεύονται και δεν συμψηφίζονται με βεβαιωμένα χρέη, προς τη φορολογική διοίκηση και το Δημόσιο εν γένει, τους δήμους, τις περιφέρειες, τα ασφαλιστικά ταμεία ή τα πιστωτικά ιδρύματα και δεν υπολογίζονται στα εισοδηματικά όρια για την καταβολή οποιασδήποτε παροχής κοινωνικού ή προνοιακού χαρακτήρα, τα ποσά των πάσης φύσεως ενισχύσεων προς τους πληγέντες από τις πυρκαγιές της 23ης και 24ης Ιουλίου 2018 Οικονομικές ενισχύσεις, έξοδα κηδείας, αποζημιώσεις και βοηθήματα που καταβάλλονται στα πληγέντα φυσικά ή νομικά πρόσωπα που περιέρχονται ή περιήλθαν προσωρινά ή μόνιμα σε κατάσταση απρόβλεπτης έκτακτης ανάγκης εξαιτίας των πυρκαγιών που έπληξαν περιοχές της Περιφέρειας Αττικής στις 23 και 24 Ιουλίου 2018 (Βλ. σχ. το άρθρο 20 Π.Ν.Π. 2/2018 (26/07/2018).